Ευρωπαικά τραπουλόχαρτα

 

 

 

 

 

 

Η κλασική γαλλική αριστοκρατική  (1) τράπουλα η οποία  έχει επικρατήσει  παγκοσμίως έχει ενδιαφέρουσες φιγούρες .

Επικρατεί σε χαρτοπαικτικό βάρος ο Ρήγας Κούπα που απεικονίζει τον Καρλομάγνο. Ο Ρήγας Κούπα είναι η μοναδική φιγούρα με ένα χέρι παραπάνω το οποίο κραδαίνει ένα σπαθί κοντά στο πρόσωπο του Καρλομάγνου. Το σπαθί αυτό είναι αντικείμενο μιας διπλής εικασίας. Είναι το σπαθί με το οποίο ο Βασιλιάς αυτοκτονεί  ή είναι το σπαθί με το οποίο κάποιος δολοφονεί τον Βασιλιά;  

Η τράπουλα έχει ένα ενδιαφέροντα συγχρονισμό : ο Καρλομάγνος ως ο πρώιμος ιδρυτής μιας «Δυτικής Ευρώπης» επαπειλείται από αυτοκτονία ή δολοφονία; Η Ευρώπη ευρίσκεται αδύναμη από μια εσωτερική ή εξωτερική απειλή; Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο όπως και το σπαθί της τράπουλας.

Βέβαια η Γαλλική τράπουλα έχει και άλλους ενδιαφέροντες χαρακτήρες ως Ρήγα: τον Βιβλικό Δαυίδ ( Σπαθί) τον Ρωμαίο Ιούλιο Καίσαρα ( Καρό) ,τον Έλληνα Μ. Αλέξανδρο ( Μπαστούνι). Στην τράπουλα λοιπόν η Ευρώπη είναι αδρά αποτυπωμένη : γεωγραφική ενότητα ( Καρλομάγνος) και ιστορικές ιδεολογικές αναφορές στην Βίβλο, την Ρώμη, την αρχαία Ελλάδα.

 Η Γαλλική τράπουλα ως παγκόσμια γλώσσα της τύχης έχει επικρατήσει παντού στον πλανήτη. Η  συμβολική γλώσσα της τύχης είναι Ευρωπαϊκή, η Ευρώπη είναι το πρότυπο, αλλά το πραγματικό αστάθμητο επιστρέφει στον ιστορικό τόπο της γέννησης του. Οι Ευρωπαίοι που τελειοποίησαν και τελικά επέβαλλαν πολιτιστικά  την τράπουλα ,βλέπουν την τύχη και την αβεβαιότητα να επιστρέφει: ξεκίνησε ως σπαζοκεφαλιά της ραστώνης και επιστρέφει ως τραυματική αβεβαιότητα: είναι η τρομοκρατία, το προσφυγικό , η οικονομική κρίση .

Ο γεωγραφικός καθορισμός του Καρλομάγνου  εμπλουτισμένος από τις Βιβλικές , Ρωμαϊκές, Αρχαιοελληνικές αξίες πάσχει σήμερα πολλαπλώς.

 Μια ανακλαστική αναδίπλωση θα αφαιρούσε στοιχεία . Η γεωγραφική ενότητα  (Κούπα) χωρίς την καθαρότητα του Ρωμαϊκού Δικαίου (Καρό), το βάθος της Αρχαίας Ελλάδας ( Σπαθί), την επικράτηση του Δαυίδ (Μπαστούνι) απέναντι στον Γολιάθ θα έχανε την αξία της.

Η εικονογραφία της ευρωπαϊκής τράπουλας κινδυνεύει .  

Τα τετελεσμένα  επικράτησαν των εκφωνήσεων. Διάφορα raison d'État ενεργοποιήθηκαν και σάρωσαν τις δικές μας αναγνώσεις . Ο Καίσαρας δεν παραπέμπει στο Δίκαιο αλλά στον Καισαρισμό, ο Δαβίδ  δεν είναι ο νικητής του Γολιάθ αλλά η γενεαλογία της πειθαρχίας της Βίβλου, ο Αλέξανδρος δεν είναι η κλασσική Ελλάδα , αλλά ο εκπολιτισμός της Ανατολής. Αν δούμε την ομιλία του Victor Orban (πηγή)  για την Ευρώπη  τότε δεν θα δούμε μια νέα αντι-ευρωπαϊκή κατάθεση αλλά μια νέα ανάγνωση των Ευρωπαϊκών αξιών. Το χάσμα γίνεται επικίνδυνο γιατί έχει χαθεί η κοινή νοηματοδότηση

Μέσα στην Ευρωπαϊκή χαοτική εξέλιξη η Ελλάδα βρέθηκε με μια κατ’ εξοχήν διακηρυκτική διακυβέρνηση. Εδώ και 12 μήνες τα πάντα είναι ζήτημα προθέσεων , όπως αυτές τεκμηριώνονται από την εκφώνηση τους. Τα διάφορα τετελεσμένα είναι αποτέλεσμα μιας ηθικής παρεκτροπής όπου η πραγματικότητα δεν σέβεται τις εκφωνήσεις. Η ιστορία λέει πως ο ρητορικός ηθικισμός είναι της ίδιας τάξεως με την πραγματικότητα  του βάναυσου. Ας μην εκπλαγούμε να βιώσουμε τον βουβό τρόμο του απόλυτου κακού συνοδευόμενο από την πιο συμπονετική διακυβέρνηση των ονομαστικών προθέσεων

(1) Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, όπως ήταν φυσικό, οι φιγούρες αντικαταστάθηκαν: οι βασιλείς της τράπουλας αντικαταστάθηκαν από φιλοσόφους (Μολιέρος, Λαφονταίν , Βολταίρος , Ρουσσώ ), οι ντάμες – βασίλισσες από αρετές και οι βαλέδες από δημοκρατικούς στρατιώτες. Η παλαιότερη γνωστή ελληνική τράπουλα χρονολογείται στο 1822 και σ’ αυτήν οι τέσσερις ρηγάδες απεικονίζονται με τις μορφές των Αλέξανδρου Υψηλάντη, Οδυσσέα Ανδρούτσου, Γεωργάκη Ολύμπιου και Γεωργίου Καντακουζηνού.

Ο παραλογισμός που σώζει (;)

Βρέθηκα πριν μερικές εβδομάδες σε ένα χώρο όπου ο ελληνικός "εξαιρετισμός" είχε λαμπρή παρουσία. Ελληνικές εταιρίες παρουσίαζαν καινοτόμα προϊόντα έκλειναν παραγγελίες προς τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες.

 Αυτή είναι η μισή αλήθεια.

 Η άλλη μισή είναι πως αυτός ο εξαιρετισμός ήταν σχετικά ο πιο αδύναμος πχ η κυπριακή παρουσία ήταν σχεδόν ισοδύναμη η τουρκική παρουσία δυο κλίμακες πιο πάνω σε τεχνολογικό επίπεδο κλπ.

Η αναγωγή είναι εύκολη και αφορά όλους τους τομείς

 Σκέφτομαι ως παράδειγμα τα πανεπιστήμια .Όποτε γίνεται μια συζήτηση για την επάρκεια τους οι υπερασπιστές του Status Quo δημοσιεύουν τα επιτεύγματα διανθισμένα  με τεχνικούς όρους .Το τρικ είναι απλό: Σε κάθε χώρα και κάθε τομέα εφαρμογών υπάρχουν νησίδες αριστείας και ανταγωνισμού .Προβάλεις τις αυτές θετικές εξαιρέσεις, τις  σχεδόν αυτονόητες, ως γενική πρακτική για να υπερασπιστείς την αδράνεια.

Ο ελληνικός θετικός εξαιρετισμός είναι σχετικά αδύναμος και ως τέτοιος λειτουργεί ως μαγεία .Το γεγονός πως απλές περιπτώσεις εξωστρέφειας παρουσιάζονται ως "συμβάντα " είναι η ένδειξη της υστέρησης.

Η βασική ιδέα των μνημονίων ήταν απλή : Μέσω λιτότητας εξορθολογίζονται οι χρηματορροές  των τομέων των μη διεθνώς εμπορεύσιμων για να απελευθερωθούν πόροι που εμμέσως θα απορροφήσουν οι χώροι των εμπορεύσιμων. Οι εξωστρεφείς  κλάδοι θα έλκυαν την οικονομία και κοινωνία. Το κομμάτι της λιτότητας έκανε ότι μπορούσε να κάνει όμως ο λυμφατικός εξαιρετισμός δεν μπόρεσε να πληρώσει το χάσμα . Η κοινωνική δυναμική έγινε κυρίαρχα αμυντική , το brain drain μας έκανε πιο αδύναμους , το αντιμνημόνιο σώρευσε όλα τα παράπονα αταξινόμητα σε μια γενική ατμόσφαιρα θυμού και τώρα είμαστε στη μέση.

Το ancien regime συνεχώς αποκαλύπτει τα βοθρολύματα του  (δημοσιογραφικοί εκβιασμοί υψηλού και χαμηλού επιπέδου) , οι πρώην αντιμνημόνιακοι βασίζονται μονίμως στην μεταφυσική υπέροχη εκφωνούμενων καλών διαθέσεων , την ώρα που τα τετελεσμένα γίνονται ασφυκτικά. Η συγκυρία απαιτεί υπομονή. Με κάποιο τρόπο η τρέχουσα διακυβέρνηση στηρίζεται στο κοινωνικό υπέδαφος του Ναι, δηλαδή στην αποδοχή ενός μετριασμένου πόνου, ενώ υποτίθεται εκπροσωπεί στο Όχι δηλαδή την ισχυρή αντίρρηση και την ανάγκη μιας τομής.

Στο περιβάλλον αυτό η προσφυγική κρίση παροξύνει την κρίση.

Η προσφυγική κρίση αναδεικνύει την ίδια ισορροπία αδράνειας - εξαίρεσης.

Οι θετικές δράσεις της ελληνικής κοινωνίας, η αλληλεγγύη και η βοήθεια στους οικείους και φίλους που άλλωστε έχουν διασώσει την από κατάρρευση την ελληνική κοινωνία , εκδηλώνονται προς τους πρόσφυγες. Αυτός ο ανθρωπιστικός «εξαιρετισμός» υπογραμμίζεται , φωτίζεται ως εάν να είναι καθολικός και χωρίς να συγκρίνεται με τον αντίστοιχο σε άλλες κοινωνίες. Η Τουρκία εμφανίζεται ως «ενιαία» , υπερτονίζεται η συνάφεια κράτους –διακινητών ενώ αποσιωπάται η αντίστοιχη αλληλεγγύη, που προέρχεται κυρίως από ακτιβισμό πυρήνων που κινητοποιούνται ως μουσουλμανικές αδελφότητες (πηγή). Η περίπτωση της Ιορδανίας  που φιλοξενεί οργανωμένα περίπου 600,000 περνάει απαρατήρητη (πηγή)

Η δική μας αλληλεγγύη προβάλλεται όπως προβάλλεται ο αριθμός των ελλήνων αριστούχων στα ξένα πανεπιστήμια ,ως τεκμήριο σχετικής επάρκειας των δικών μας πανεπιστημίων. Την τελευταία εβδομάδα η αλληλεγγύη προσέλαβε και την ανάλογη χρυσόσκονη του ημέτερου life style.(πηγή)

Η αλληλεγγύη δημιουργεί μια ατμόσφαιρα αλλά δεν μπορεί να λύσει το προσφυγικό.

Η κυβέρνηση σωστά  έχει αναθέσει το υπουργείο σε ένα κλασσικό ακτιβιστή , που γνωρίζει σε βάθος την ανθρωπιστική πλευρά , αλλά αυτό χρησιμοποιείται ως άλλοθι. Από πλευράς διαχείρισης και διοίκησης το σύστημα είναι στο κατώφλι της κατάρρευσης, ωστόσο η το γενικό αίσθημα της συμπόνιας, η ανάδειξη των συγκινητικών προσφορών λειτουργεί όπως και οι λοιποί «εξαιρετισμοί» : ως ψευδαίσθηση μιας αναδυόμενης επάρκειας.

Το Harvard (πηγή)  ήταν πολύ εύστοχο στην ανάλυση της Ελληνικής τακτικής το πρώτο εξάμηνο του 2015 : διαπραγματευτική ακρότητα, υψηλοί τόνοι απέναντι σε συμμάχους  (ευεργέτες σύμφωνα με το Harvard) που κατέληξαν σε  οδυνηρά αποτελέσματα. Περίπου το ίδιο βλέπουμε και στο προσφυγικό : κορώνες αλληλεγγύης, ψευτοδιλήμματα ( ή τους πνίγουμε ή τους σώζουμε )(1) , λεκτική υπεράσπιση του διαφωτισμού και στο τέλος χιλιάδες ανήμποροι πρόσφυγες σε καθεστώς παρατεταμένης ασάφειας.

Δεδομένου ότι πλέον οι πολιτικές ανακοινώσεις λειτουργούν όπως οι εξορκισμοί, δηλαδή μέσω της μαγείας των εκφωνήσεων, γνωρίζουμε πως η κατάσταση παγιοποιήθηκε. Η λύση φαίνεται δύσκολη αλλά είναι μοναδική: ο «εξαιρετισμός» να διογκωθεί και να ελκύσει την αδράνεια διαψεύδοντας την λογική.

 Μόνο αυτός ο παραλογισμός μας σώζει τελικά

 

(1)   Δεν χρειάζεται να διαβάζεις Ζεραρ ντε Βιλιέ για να εντοπίσεις πως το προσφυγικό έχει ασύμμετρες αντιμετωπίσεις. Του κόσμου τα «μυστικά κονδύλια» διακινούνται και δεν βρέθηκε ένας πχ ξένος ανταποκριτής ( χορηγούμενος καταλλήλως)  να κάνει ένα ρεπορτάζ στα παράλια της Τουρκίας και να αποδείξει την διασύνδεση κράτους διακινητών. Δεν είναι και δύσκολο ένα τέτοιο ρεπορτάζ να βρει δίοδο προς κανένα CNN, BBC κλπ (συνηθισμένα πράγματα) Οι κάτοικοι της Τουρκίας ξέρουν εδώ και καιρό τις διαδρομές , τις παραλίες, τα «στραβά μάτια» των αρχών. Η ελληνική κυβέρνηση σωστά μιλά ως ακτιβιστής αλλά υποτίθεται πως διαχειρίζεται ένα κρατικό μηχανισμό με παράπλευρες δυνατότητες οι οποίες εξαντλούνται στον Μαυρίκη.