Οι Κόπτες : Ιστορία και προοπτικές

Μια συζήτηση με τον Μανώλη Βαρδή, στο φιλόξενο Αντίφωνο

Από τη Βάρκιζα στον Botero

Κατακαλόκαιρο μου τηλεφώνησε ο Ali Esteghlalian: Ιρανός με διπλό διαβατήριο εγκατεστημένος στην Καλιφόρνια. Παρότι ανήκει στους «κοσμικούς» κοσμοπολίτες που διεκδικούν ένα μοντέρνο φιλελεύθερο Ιράν έκανε μια σημαντική επαγγελματική διαδρομή στην Μ.Ανατολή λόγω μιας θρησκευτικής ιδιορρυθμίας : στο Ιράν τα Αραβικά είναι υποχρεωτικά ,στο δημοτικό,  για την κατανόηση του Κορανίου. Ο Ali «προχώρησε» στα Αραβικά έτσι όταν βρήκε δουλειά ως τεχνικός σύμβουλος στην Μ.Ανατολή την αποδέχτηκε εύκολα. Από τον Ali έμαθα τις αντιφάσεις  της Ισλαμικής Δημοκρατίας : την πλειοψηφία των γυναικών στα Πανεπιστήμια, την  Συνταγματική κατοχύρωση των βουλευτικών εδρών στην μικρή Εβραϊκή Κοινότητα και την πολυάριθμη Ζωροαστρική και τις ιστορικές Ελληνορθόδοξες εκκλησίες στο κέντρο της Τεχεράνης. Εγκατεστημένος τελευταία στην Καλιφόρνια είχε ένα ενδιαφέρον , αλλά εύλογο πάρεργο : την εκτίμηση χειροποίητων χαλιών.

-Θέλω να σε δω. Είμαι εκτάκτως στην Αθήνα.

-Βέβαια πότε;

-Σήμερα το απόγευμα ίσως; Αλλά θέλω μια μικρή χάρη. Μήπως ξέρεις  κανένα φίλο σου που να έχει σχέση με χειροποίητα χαλιά;

-Όχι δεν ξέρω. Ίσως μπορώ να βρω μια άκρη. Αλλά τι ακριβώς θέλεις;

-Ψάχνω να βρω ένα χειροποίητο χαλί αντίκα, ας πούμε ογδόντα εκατό χρόνων.

-Άσε να το δω και σε παίρνω πίσω.

Ξανακούρδισα το μυαλό και θυμήθηκα τον Προκόπη, τον φίλο από την Κοκκινιά που ασχολείται με τις Μικρασιατικές μνήμες. Δεν χρειάστηκαν παρά είκοσι λεπτά για να κλειστεί το ραντεβού των τριών, την ίδια μέρα στο Αντάμωμα

-Ξέρεις εδώ και έξι χρόνια παράτησα την εταιρεία και ασχολούμαι επαγγελματικά με τις εκτιμήσεις και ειδικές πωλήσεις χαλιών. Στην Αμερική  γίνονται ανεξέλεγκτες εισαγωγές ενώ οι τιμές για τα χαλιά «αξίας» είναι απερίγραπτες.

-Και ποια είναι αυτά τα χαλιά και τι τιμές;

-Αυτά είναι τα «Ιστορικά» όσα έχουν «πατηθεί» σε ιστορικά γεγονότα, τα μεγάλα μεγέθη που κατασκευάζονται σπάνια και οι «αντίκες», όσα μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι πάνω από εκατοπενήντα χρόνια. Όσο για τιμές άστο, βλέπεις τριακόσιες τετρακόσιες χιλιάδες δολάρια.

-Και συ τι ακριβώς κάνεις;

-Εξέλιξα τις εκτιμήσεις μέσω τεχνολογίας. Μπορώ από μια ίνα ενός χαλιού μέσω διάφορων αναλύσεων να βρω τύπο βαφής, τύπο φθοράς της ίνας, ηλικία αλλά και προέλευση μέσω DNA. Δεν είναι τόσο απλό γιατί χρησιμοποιώ μηχανήματα ανάλυσης που πολλά κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια, ενώ έχω πρόσβαση σε αρχεία τελωνείων από το 1880 και έτσι μπορώ να «φιάξω» το βιογραφικό ενός χαλιού .

Ο Προκόπης άκουγε με ενδιαφέρον .Είχε πρόσφατα βρει ένα παλιό αργαλειό ηλικίας 90 ετών, ενώ ήξερε καλά την ιστορία της Ταπητουργίας στην Κοκκινιά.

-Φίλε ο Προκόπης είναι ο άνθρωπος σου. Ποιο είναι το θέμα σου;

-Κάνω μια εκτίμηση για ένα μοναδικό χαλί από την Ελλάδα με αγοραστή ένα Νεουορκέζο.

-Και γιατί μοναδικό;

-Γιατί είναι ταυτόχρονα ιστορικό και μεγάλο και αντίκα.

-Το ιστορικό και αντίκα καταλαβαίνω , γιατί το μέγεθος έχει αξία;

Ο Ali και ο Προκόπης κρυφογέλασαν με το ύφος του ειδικού

-Αν θυμάσαι φωτογραφία από ταπητουργικό αργαλειό αυτές δείχνουν πλάτος το πολύ τρία μέτρα. Για να «κτίσεις» ένα χαλί πλάτους δέκα μέτρα θέλεις ένα αργαλειό ιδιοκατασκευή που θέλει ειδικό μάστορα και συνεργείο. Αυτά τα χαλιά γίνονται μόνο μετά από παραγγελία και είναι ίσως μόνο το δύο ή τρία της παγκόσμιας παραγωγής.

Ο Ali γύρισε στον Προκόπη αποφασιστικά

-Προκόπη έμαθα ότι έχεις ένα χαλί αντίκα, πως θα το δώ; Ίσως να πάρω δείγμα μιας ίνας από κανένα σημείο φθοράς ;

Ο Προκόπης χαμογέλασε

-Ali , θα σου δείξω ένα μικρό χαλί ηλικίας πάνω από εκατό δέκα χρόνια ,τύπου «Σπάρτα» από τα «Σπάρτα», αλλά δεν μπορούμε να το αγγίξουμε. Κατάλαβα τι κάνεις , οπότε για ίνες έχω κάτι που σου είναι πιο χρήσιμο ένα αυθεντικό Ντάι Μπουκ ηλικίας σαράντα ετών

Με το άκουσμα της λέξης Ντάι ο Ali γούρλωσε τα μάτια. 

Κατάλαβα πως δεν σκάμπαζα κάτι που οι δυο τους θεωρούσαν σημαντικό : ένα «βιβλίο θάνατος»

-Ρε βάλτε με στο κόλπο. Τι είναι το «πεθαμένο βιβλίο»;

Το μειδίαμα και των δύο ήταν στο όριο της προσβολής

-Μιλάμε για Dye Book και όχι για Die Book. Είναι ένα ημερολόγιο βαφής ενός βαφείου που έχει συνταγές και ίνες. Τέτοια ήταν αναγκαία σε όλα τα βαφεία μέχρι το εβδομήντα ογδόντα και έχει μοναδική αξία.

-Δηλαδή;

Ο Ali ένευσε στον Προκόπη και του ζήτησε να μου εξηγήσει

-Ξέρεις η βαφή ερίου σε ίνα δεν είναι τόσο απλή .Μέχρι το 1880 

χρησιμοποιούσαν φυσικές βαφές, τεχνική που παραμένει παράλληλα ίσως στην Κίνα . Αυτές οι βαφές είναι άριστες για το περιβάλλον αλλά σχετικά ασταθείς και κάποτε επιβλαβείς για την αντοχής της ίνας. Μετά αρχίζει η εποχή της κλασικής συνθετικής βαφής που παρείχε σταθερότητα, αλλά επιβάρυνε το περιβάλλον . Μην ξεχνάς πως όλα τα βαφεία εριουργία ήταν δίπλα σε ρέματα και ποτάμια . Ο Ποδονίφτης στη Ν.Ιωνία «ξεβάφει» ακόμα όταν βρέχει. Ταυτόχρονα όμως  δημιούργησε μια νέα «τέχνη» , αυτή του Χημικού Βαφέα.

-Και γιατί τέχνη

-Γιατί οι συνταγές των εταιρειών παρείχαν ευελιξία , έτσι που ο Χημικός , κάποτε και εμπειρικός, τις «πείραζε» δημιουργώντας δικές του μοναδικές αποχρώσεις. Αυτές οι συνταγές ταξινομημένες κατά ημερομηνία και ένα ματσάκι από την βαμμένη ίνα, αποτελούσαν τα λεγόμενα Ημερολόγια Βαφείου ή Dye Book. Δεν ήταν απλή δουλειά , έτσι μπορείς να πεις πως από 1930 ως το 80 να υπήρχαν 8-10 το πολύ μεγάλοι βαφιάδες στην Ελλάδα.

-Ακριβώς είπε ο Ali . Έχω τέσσερα τέτοια Books από Τουρκία, που τα βρήκα σε παλαιοπωλεία στην Άγκυρα και είναι μεγάλο βοήθημα. Και τώρα ο Προκόπης θα μου δείξει το δικό του, είπε ξεροβήχοντας διπλωματικά

-Θα στο δείξω αλλά δεν ξέρω αν θα στο δώσω. Είναι του 1967 ,του Ναθαναήλ γνωστού Χημικού , θείου της ηθοποιού της Έλενας.

-Ωραία δεν πάμε να δούμε το χαλί και το Book;

Δύο εβδομάδες μετά

Ο Ali ήταν στην Αμερική. Είχε δει , ψηλαφήσει και φωτογραφήσει το χαλί του Προκόπη « Το έσωσε ο παππούς μου , καθώς είχα προλάβει να το εξάγει από τα Σπάρτα πριν την καταστροφή το 1920 , μαζί  με άλλα τρία. Τι νομίζεις με αυτά τα χαλιά ξαναστάθηκε γρήγορα στα πόδια του» είχε πει ο Προκόπης. Είχαν συμφωνήσει και το Dye Book του Ναθαναήλ ήταν στην Αμερική με ενέχυρο μια επιταγή του Ali με ένα ενδιαφέρον πενταψήφιο νούμερο με την υπόσχεση να το επιστρέψει σε δυο μήνες. Ο Ali τελικά έδωσε το ΟΚ για το ιστορικό χαλί , που ήταν ήδη στον δρόμο για εκτελωνισμό και εξαγωγή. Το χαλί ανήκε στην οικογένεια του τσιμεντοβιομήχανου Κανελλόπουλου ,ήταν κατασκευασμένο στην Ν.Ιωνία «βρήκα 20% μαλλί Ν. Ζηλανδίας σημείωσε ο Ali, δείγμα κατασκευής από μεγάλη εταρεία», « αυτό μόνο στην Ν.Ιωνία μπορούσε να γίνει συμπλήρωσε ο Προκόπης». Ήταν το χαλί στην σάλα της έπαυλης  του στα Βλάχικα της Βάρης. Ήταν το χαλί που πατήθηκε όταν υπογράφηκε η Συμφωνία της Βάρκιζας. Το χαλί είχε πωληθεί το 1981 σε έμπορο , ως αντίκα . Κατόπιν πωλήθηκε σε Τράπεζα  για τις ανάγκες των κεντρικών της γραφείων. Ο Ali εξέτασε το χαλί στα γραφεία της Τράπεζας, όπου βρήκε μια πρόσφατη φθορά ένα κάψιμο. Είχε την δυνατότητα να πάρει δείγμα από τις ίνες και είχε μια ενδιαφέρουσα ανακάλυψη. Το χαλί είχε φθορές από πρόσφατους πυροβολισμούς. Μας ενημέρωσε αλλά αρνήθηκε πεισματικά να μας πει το όνομα της Τράπεζας. Επανάλαβε όμως στο τηλέφωνο και το μαίηλ πως η Τράπεζα έχει σχέση με την Κολομβία. Δεν ήταν πολύ τιμητικό αλλά επιπόλαια υποτιμήσαμε την παρατηρητικότητα κάποιου που μπορεί να γνωματεύει για μικροδιαφορές σε ίνες. Περνάω τόσες φορές την οδό Αμερικής και μόλις χθες συγκεντρώθηκα στο άγαλμα του Κολομβιανού Botero στην είσοδο του κτιρίου δίπλα από το θέατρο. Ο Ali μας τα είχε πει όλα. Ο Ali θα έρθει σε δυο βδομάδες. Θα παραδώσει το Dye Book και μας ζήτησε μερικές ιστορικές πληροφορίες. Ο έμπορος που πούλησε το «χαλί της Βάρκιζας» ισχυρίζεται πως βρήκε το χαλί της «εκεχειρίας Σκόμπυ Σίαντου» . Ο Αλι μας έστειλε μια σχετική φωτογραφία με τον Ζεύγο να πατάει μια υπέροχη Μπουχάρα.

Ο Προκόπης με κέρασε ένα καφέ και με έβαλε σε σκέψεις.

Την δεκαετία το 60 η Κοκκινιά φιλοξενεί μεγάλες μορφές του ρεμπέτικου στον Περιβόλα και τον Κεφάλα, ωστόσο υπάρχει μια άλλη  χαμένη , σχεδόν μυστική μουσική παράδοση που ακουγόταν σε πιο μικρά ταβερνάκια και σε γλέντια στα προσφυγικά σπίτια: Τα μικρασιάτικα τραγούδια με Ούτι που έπαιζε ο κυρ Χρήστος, τρομερός δεξιοτέχνης μουσικός και οι καραμανλίδικοι καρσιλαμάδες με τους οποίους διασκέδαζαν κυρίως Καπαδόκες και Πισίδες τους οποίους συγκέντρωνε ο γιατρός Γιάννης Ταλαμακίδης. Ο Ταλαμακίδης είχε μια μεγάλη συλλογή από σαρανταπεντάρια, με Τούρκικους Καρσιλαμάδες και διοργάνωνε με τους «πατριώτες» , ( όλοι  ήταν δίγλωσσοι με γονείς πολλές φορές μόνο Τουρκόφωνους ) , γλέντια και τσιμπούσια σε σπίτια ή σε κοντινές εκδρομές στην Σαλαμίνα. Έτσι το γλέντι στα Τούρκικα ήταν φυσικό. ( Η σημερινή ιστορική καταγραφή δεν έχει αναδείξει όσο πρέπει την εκτεταμένη Τουρκοφωνία μέχρι το 60 ,σε ορισμένες γειτονιές της Κοκκινιάς και του Κορυδαλλού) . Ο γιατρός όχι μόνο επιμελούνταν την μουσική αλλά είχε μια μοναδική συλλογή με ξύλινα κουτάλια ,με τα οποία χορεύονταν οι Καρσιλαμάδες από τα ζευγάρια. Τις χορευτικές φιγούρες τις δίδασκε ο ίδιος ο Ταλαμακίδης και με ένα περίεργο τρόπο ακολουθούσε μια χορευτική κουλτούρα ενός αστικού Καρσιλαμά , όπου τα ζευγάρια βημάτιζαν και κάποιες ρουτίνες από δυτικότροπους μπάλους . Αυτή η ιδιόρρυθμη μουσικοχορευτική κουλτούρα αναπτύχθηκε στα τέλη του 19 αιώνα κυρίως στα «Σπάρτα» της Πισιδίας, όπου ο εξαγωγικός χαρακτήρας της ταπητουργίας είχε εισάγει δυτικές νόρμες και συνήθειες στην καθημερινότητα  Ο Ταλαμακίδης έκανε μια τρομερή ερασιτεχνική εργασία μουσικολογικής διατήρησης που σχεδόν αγνοήθηκε καθώς κανείς δεν σκέφτηκε να την μαγνητοφωνήσει. Αυτήν την μουσική παράδοση ξαναθυμήθηκα όταν σε μια από τις πρόσφατες διαδρομές μου στην Κοκκινιά , συναντήθηκα μετά από πολλά χρόνια με τον ανιψιό του Ταλαμακίδη , Προκόπη και τα είπαμε στο ιστορικό γωνιακό καφενείο της Οσίας Ξένης.  

-Ξέρεις ο θείος μου δεν είχε παιδιά και κατόρθωσα να σώσω ένα μέρος από την συλλογή με τους δίσκους και τα κουτάλια. Ξέρεις την μανία μου με τις μικρασιατικές αναμνήσεις , προσπάθησα να διασώσω ότι μπόρεσα ενώ το τελευταίο μου εύρημα είναι ένας αυθεντικός αργαλειός χαλιού της Oriental Carpet, με διασωζόμενη την χάλκινη ταμπέλα του 1917.Φαίνεται πως ο αργαλειός ήρθε ατόφιος το 1919 και τον βρήκα εγκαταλελειμμένο σε ένα υπόγειο στην Χαλκηδώνα.   

-Προκόπη θυμάμαι αμυδρά τον θείο σου, φίλο του πατέρα μου και πάντα θυμάμαι τις αναφορές του πατέρα μου για το Τζάμπορι και κάτι για τον «φουκαρά κυρ Σοφοκλή». Τι ήταν αυτά;

-Το 1963 ή 64 γίνεται στον Μαραθώνα το παγκόσμιο προσκοπικό Τζάπορ,δηλαδή η παγκόσμια συνάντηση. Ο Γιάννης έχει πάει Κυριακάτικη εκδρομή με την παρέα του , κουβαλάει πάντα το μικρό φορητό πικάπ και τα κουτάλια. Δεν έχουν προγραμματίσει τίποτα , μπαίνουν στο Τζάμπορι και πέφτουν στην Τουρκική αποστολή. Όλοι μιλάνε Τούρκικα και δεν αργούν να τα βρουν με τους Τούρκους πρόσκοπους. Σιγά σιγά το πράγμα θερμαίνεται και ο Γιάννης φέρνει το πικάπ και στήνεται ένα πανηγύρι άνευ προηγουμένου. Χορεύουν και τραγουδάνε μαζεύεται όλος ο κόσμος και αλλάζει το πρόγραμμα της ημέρας. Όταν τελειώνει το Τζάμπορι τα διεθνή προσκοπικά έντυπα έχουν μοναδική φωτογραφία του Γιάννη, να χορεύει με τους Τούρκους πρόσκοπους. Φαίνεται πως έφυγαν από τον Μαραθώνα το βράδυ στις δώδεκα .

-Και αυτή η μυστηριώδης φράση για τον κυρ Σοφοκλη τι ήταν. Ποτέ κανείς δεν κατάλαβε τι υπονοούσε ωσάν να ήταν κάτι απαγορευμένο.

-Τι να σου πω ρε φίλε. Πρόλαβα το Γιάννη στα τελευταία του και άκουσα την ιστορία που μου φαίνεται και σήμερα τόσο ιδιαίτερη.

-Ξέρεις ο Γιάννης ήταν παίκτης του μπριτζ. Εκείνη την εποχή το μπριτζ στην προσφυγική Κοκκινιά ήταν σχεδόν εξτρεμισμός. Ο Γιάννης έπαιζε σε μια λέσχη στην Αθήνα , κάπου στην Αριστοτέλους όπου γνωρίστηκε με ένα φανατικό , νομίζω παγκόσμιο πρωταθλητή, τον Σοφοκλή Βενιζέλο. Νομίζω ότι γνωρίστηκαν περίπου το 55, 56 . Φαίνεται πως ο Γιάννης , ως καρδιολόγος, παρείχε συμβουλές στον Βενιζέλο και τον εξέταζε που και που. Ο Γιάννης μεσολάβησε στην πρώτη επίσκεψη του Βενιζέλου στην Νίκαια το 1956, από όπου υπάρχει η σχετική φωτογραφία.

-Δηλαδή ο «κυρ Σοφοκλής» ήταν ο Βενιζέλος; Και γιατί φουκαράς;

-Άκου φίλε ,αλλά μην με διακόψεις. Θα σου πω όλη την ιστορία όπως μου την είπε ,  ο Γιάννης λίγο πριν το τέλος

-Ακούω λοιπόν.

-Παρότι ο Γίαννης δεν ήταν σαφής στις πολιτικές του εκφράσεις, είναι σίγουρο πως την δεκαετία του πενήντα ως καλός και κοινωνικός γιατρός κουράριζε τις οικογένειες στελεχών του ΚΚΕ, όπως του Καλούδη, Κεπέση, Αμπατιέλου και άλλους. Ήταν φιλικός με όλους και εχέμυθος. Δύσκολα χρόνια, κάποιοι μπαινοβγαίνουν σε φυλακές , χρειάζονται ιατρικά πιστοποιητικά . Φαίνεται πως ο Γιάννης είναι κάτι παραπάνω από Γιατρός.

-Δηλαδή;

-Φίλε ο Γιάννης ήταν δίαυλος μηνυμάτων από το ΚΚε στον Βενιζέλο……

-Να σου πω οι ιστορικές γνώσεις μου για την περίοδο δεν είναι καλές αλλά το ακούω πρώτη φορά και μου κάνει εντύπωση.

-Σε όλους φαίνεται περίεργο αλλά τα γεγονότα είναι αμείλικτα. Το καλοκαίρι του 60 ο Βενιζέλος πάει στην Μόσχα, συναντάται με τον Χρουτσώφ και στην επιστροφή του κάνει μια πολιτική ανακοίνωση έκπληξη: θέτει θέμα νομιμοποίησης του ΚΚΕ. Για τα δεδομένα της συγκυρίας η πρωτοβουλία είναι εντυπωσιακή καθώς ο Βενιζέλος είναι πρωθυπουργός σε διάφορες περιόδους μεταξύ 46 και πενήντα και έχει την γενική αντικομουνιστική κατεύθυνση της εποχής. Γίνεται σάλος , οι εφημερίδες του επιτίθενται και το θέμα υποβιβάζεται.

-Ο Γιάννης ισχυρίζεται πως έκτοτε ο Βενιζέλος άρχισε να φοβάται για την ζωή του. Το κλίμα της εποχής είναι περίεργο, ακολουθεί η δολοφονία Λαμπράκη. Στις 30 Ιανουαρίου του 64 ο Βενιζέλος έρχεται προεκλογική εκστρατεία στην Νίκαια, συνοδεύεται από τους Διαμαντίδη, Χονδροματίδη και τον Γιάννη. Στην Πλατεία Αγίου Νικολάου μιλάει σε μια ανοικτή συγκέντρωση απέναντι από τον φούρνο του Ντούρα. Εκεί ο Βενιζέλος λιποθυμά ελαφρά και τον επιμελείται ο Γιάννης. Ο Βενιζέλος συνέρχεται και λέει στον Γιάννη «με φάγανε». Ο Γιάννης δεν δίνει σημασία. Την επόμενη μέρα ο Βενιζέλος πάει στην Κρήτη και στην επιστροφή στις 7 Φεβρουαρίου πεθαίνει από πνευμονικό οίδημα. Φίλε ο Γιάννης μου μίλησε για περίεργες καταστάσεις. Το καράβι είναι στη Σύρο, αντί να συνεχίσει στον Πειραιά για να γίνει νεκροψία, γυρίζει στην Κρήτη όπου γίνεται κατ’ ευθείαν η  κηδεία χωρίς πολλά πολλά. Ο Γιάννης δεν είχε όρεξη να μπλέξει και δεν έδωσε συνέχεια. Περίπου όμως μετά από πέντε μήνες τον καλούν στην Ασφάλεια στον Πειραιά. Αυτός νομίζει ότι θα του πουν τίποτα για την Εδα, για την οποία δεν έκανε ανοικτή υποστήριξη, αλλά αυτοί τον ρωτούσαν για το περιστατικό της 30^ης Ιανουαρίου. Πως λιποθύμησε ο Βενιζέλος, ποιος ήταν εκεί , τι έγινε. Μετά από αυτό ο Γιάννης ήταν σίγουρος : ο Βενιζέλος ήταν ένας «κυρ Σοφοκλής» που κάποιος «’εφαγε».

-Τι λες ρε φίλε, αυτά δεν τα έχω ξανακούσει η δει ποτέ, είσαι σίγουρος

-Φίλε για τίποτα δεν είναι σίγουρος, αλλά αυτά μου είπε ο Γίαννης. Πάμε να φύγουμε τώρα γιατί αργήσαμε μου φαίνεται

Ο Προκόπης με κέρασε ένα καφέ και με έβαλε σε σκέψεις

 

 

                                                           

Η πολτοποίηση ως απειλή

Οι φετινές εκλογές με την τριπλή τους φύση ( δημοτικές, περιφερειακές,ευρω-εκλογές) έχουν αποκαλύψει νέες κοινωνικές αρθρώσεις. Οι παρατηρήσεις που ακολουθούν αφορούν την εκλογική πλοκή, όπως αυτή αναδύεται σε δύο περιοχές της Β’ Πειραιώς, την Νίκαια και τον Κορυδαλλό, ωστόσο από ότι φαίνεται παρόμοια φαινόμενα κυριαρχούν σε όλη την επικράτεια.

Στους δήμους αυτούς εμφανίζονται δύο ειδών δημοτικές υποψηφιότητες : οι απόλυτα πολυσυλλεκτικές πολυκομματικές και οι στενά κομματικές. Οι πολυκομματικές εμφανίζουν ένα μοναδικό σύμπτωμα: εμπεριέχουν κομματικά στελέχη από ΝΔ,Συριζα,Κιναλ,Ποτάμι, Ανελ. Μόνο οι ΚΚΕ, Λαε, Ανταρσύα σηματοδοτούν εκλογική ταυτότητα με τα ιδιαίτερα πολιτικά της συγκυρίας. Σχηματικά δημιουργείται ένας ευρύς δημοτικός χώρος με χαρακτηριστικά συναίνεσης η οποίος «απειλείται» μόνο από τα αριστερά.

Οι πολυσυλλεκτικοί συνδυασμοί, ανεξάρτητα από την πολιτική εκκίνηση του υποψηφίου Δημάρχου ή την γενική αίσθηση, εμφανίζουν ένα πρωτοφανές μείγμα κομματικών προελεύσεων με χαρακτηριστικά «πολτοποίησης» και σχεδόν τραγελαφικά αποτελέσματα : Ο Κ.Μητσοτάκης εμφανίζεται στον Κορυδαλλό συνοδευόμενος από αντιδημάρχους στελέχη της παράταξης Κασιμάτη  η οποία στηρίζεται από τον Συριζα.

Οι κομματικές οργανώσεις των ΝΔ,Συριζα, Κιναλ έχουν ουσιαστικά κατακερματιστεί σε αλληλοσυγκρουόμενες παρατάξεις. Έτσι δημιουργούνται ισχυρές διακομματικές συζεύξεις εναντίον ισόμορφων σχηματισμών. Οι πρακτικές συνέπειες είναι αδρές. Τα πιο δραστήρια κομματικά στελέχη έχουν ενεργοποιηθεί για την σταυροδοσία των δημοτικών παρατάξεων ενώ οι δραστηριότητες για τις περιφερειακές ή ευρωεκλογές είναι σχετικά υποτονικές.

Καθώς μια εκλογική εκστρατεία είναι μια άσκηση συλλογικής εμπέδωσης, γίνεται φανερό πως οι δημοτικές σχέσεις και συναρθρώσεις γίνονται συγκυριακά ισχυρότερες από τις κομματικές. Ταυτόχρονα η διανομή προσυμπληρωμένων   ψηφοδελτίων με στόχο την κατάληψη θέσεων δημοτικών συμβούλων , δημιουργεί μια αίσθηση εσωκομματικών πολέμων χωρίς αρχές «όλοι εναντίον όλων». Παρότι την θεατρική αποτύπωση ενός υποτιθέμενου «Αριστερού Συριζα» ,η ομογενοποίηση των στελεχών του εντός των διάσπαρτων διακομματικών παρατάξεων με τα αντίστοιχα στελέχη της ΝΔ  και ΚΙναλ, αποκαλύπτει την οργανική κοινωνιολογική αφομοίωση του χώρου με τις δυνάμεις της «χρεωκοπίας».

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση καταγράφηκε μια ιδιόμορφη κατάσταση: πολίτες με προέλευση την πάλαι ποτέ «ανανεωτική αριστερά» ή ενός ευρύτερου «left liberal» φιλοευρωπαϊκού χώρου υποστηρίζουν δημόσια ή συμμετέχουν στα δημοτικά ψηφοδέλτια των ΚΚΕ,Λαε, Ανταρσυα , όχι ως ένδειξη πολιτικής συμφωνίας αλλά ως αντίδραση στην έκπτωση των δημοτικών διαφορών και την δημιουργία πολτοποιημένων συνδυασμών διακομματικής συναίνεσης. Η άνευ αρχών ρευστοποίηση δεν δημιούργησε μια τάση δημιουργικής συναίνεσης αλλά μια χαοτική αποδιοργάνωση που τελικά ευνοεί το «No Politica» ακροδεξιό ρεύμα.

Ο J Derrida στα κείμενα του για τον Carl Schmitt , προσπαθεί να δει το ίδιο ζήτημα μέσω της διαπραγμάτευσης  δύο ακραίων  υποθέσεων : ποιες είναι οι επιπτώσεις μιας πολιτικής όπου απουσιάζουν καθολικά  οι «φίλοι» ή οι «αντίπαλοι» . Το συμπέρασμα του συλλογισμού του είναι σαφές : το πολιτικό ως αυτόνομο πεδίο δεν απειλείται από την απουσία «φίλων» αλλά από την απουσία «πολέμιων» .Χαρακτηριστικά αναφέρει : « Η απώλεια αντιπάλων δεν οδηγεί σε μια συνθήκη προόδου συμφιλίωσης, ούτε οδηγεί σε μια περίοδο ειρήνης και αδελφότητας. Αντίθετα θα είναι πολύ χειρότερα : θα αποκαλύψει μια αφόρητη βία, μια εποχή αμέτρητης κακότητας με καινοφανείς μορφές βίας.»  (The politics of friendship σελ 83).

Η υιοθέτηση της απλής αναλογικής δεν πυροδότησε ένα μεγαλύτερο αριθμό διακριτών παρατάξεων , αλλά ένα πολλαπλασιασμό των πιο χαλαρών εκλογικών συσσωματώσεων με άγνωστες εσωτερικές προθέσεις ,με έκπτωση της πολιτικής. Ταυτόχρονα απορρόφησε όλα τους διαθέσιμους πολίτες στην δημοτική διαδικασία, αφήνοντας  τα επίδικα για την περιφέρεια και την Ευρώπη χωρίς τοπική διαπραγμάτευση και ακτιβισμό.

Αν τα εκλογικά αποτελέσματα ήταν συνυφασμένα άμεσα με τις τοπικές δραστηριότητες τότε οι Ευρωεκλογές και οι Περιφερειακές επιφυλάσσουν ενδιαφέρουσες εκπλήξεις. Μέχρι τότε, ψηφίζουμε Περσίδη, Κατηφέ, Παπουτσιδάκη, Παπαδόπουλο, Θωίδου για την διάσωση της πολιτικής.

Ο "Αντιμαρξισμός" ως κάτοπτρο "Αντινεοφιλελευθερισμού"

To 2012 o Κ.Αρβανιτόπουλος δημοσίευσε το βιβλίο του «Κοινωνικός Φιλελευθερισμός».

 Αυτό το ιδεολογικό μανιφέστο έχει ένα οξύ και εκτεταμένο μέτωπο προς τον " νεοφιλελευθερισμό " ενώ αντιπαρατίθεται σε μια κυριολεκτικά ιδεατή φαντασιακή ελληνική σοσιαλδημοκρατία . Συγκεκριμένα  εντός του " Κοινωνικού Φιλελευθερισμού” γίνεται μια εκτενής ανάλυση του λεγόμενου " νεοφιλελευθερισμού" στον οποίο χρεώνονται διαφορετικά ρεύματα, όλα με διακριτές και σαφείς αρνητικές συνδηλώσεις. Δεκαπέντε από τις διακόσιες σελίδες του βιβλίου περιγράφουν τις θεωρητικές ανεπάρκειες και καταστροφικές πρακτικές πολιτικές των " νεοφιλελεύθερων σχολών της απορρύθμισης". Ο ΚΑ αποτιμά αρνητικά την θεματολογία της σχολής της Δημόσιας Επιλογής , προκαλώντας την εύλογη απορία : Με ποια αναλυτικά εργαλεία μπορεί κάποιος να ερμηνεύσει τον κατακερματισμό και την ικανότητα διαφόρων ομάδων στο κέντρο και την περιφέρεια του Ελληνικού κράτους να επιβιώνουν με μια σωρεία ειδικών ρυθμίσεων; Στο βιβλίο γίνονται θετικές αποτιμήσεις στο έργο των Keyns , Rawls σε αντίθεση προς τους Hayek , Nozick οι οποίοι κατατάσσονται στο στρατόπεδο των " νεοφιλελευθέρων".

Κι’ όμως αυτό το σχετικά «ήπιο» Φιλελεύθερο Μανιφέστο, έγινε αντικείμενο σφοδρής κριτικής από μερίδα αριστερών διανοουμένων Αντί να υποσημειώσουν τις αποστάσεις του ΚΑ από ένα υποτιθέμενο «νεοφιλελευθερισμό» είδαν σε αυτό ένα ακριβώς ένα ακόμα μανιφέστο «νεοφιλελευθερισμού» (πηγή) .Η συγκυρία του 2012 αλλά και οι αδράνειες επέβαλαν , παρά το περιεχόμενο του βιβλίου, την κριτική προς την θεωρεία του «συμπαγούς» Φιλελευθερισμού.

Κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο του Γ.Πολίτη « Εξουσιαστική Αριστερά».

Σε αυτό ο συγγραφέας επιχειρεί να αναλύσει κριτικά τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές συντεταμένες της τρέχουσας Αριστερής διακυβέρνησης. Όμως είναι φανερό πως το εγχείρημα του έχει την ίδια μεθοδολογική αφετηρία με αυτήν των αριστερών συναδέλφων του: η Αριστερή διακυβέρνηση μπορεί να κατανοηθεί και να αποδομηθεί ως έκφανση και πρακτική ενός συμπαγούς «Μαρξισμού» και μιας παραφυάδας του ( που υποτίθεται πως συγκροτεί ενιαίο ρεύμα) : του Γαλλικού Μαρξισμού.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου γίνεται μια κριτική του Μαρξισμού , εννοούμενου ως καθολική κοσμοθεωρία ( πολιτική οικονομία, φιλοσοφία, ηθική) . Παρότι η κριτική είναι δομημένη υπάρχει ένα σοβαρό στοιχείο αναχρονισμού : οι υποστηρικτές αυτού του «συμπαγούς» Μαρξισμού τον οποίο υποβάλει σε ανάλυση ο ΓΠ μπορούν να αναζητηθούν στο παρελθόν οι δε σημερινοί υποστηρικτές ενός «Κομμουνισμού» είναι προφανώς μειοψηφικοί.

Στο δεύτερο μέρος ο ΓΠ ασχολείται με πλευρές του Γαλλικού Μαρξισμού ( Αλτουσέρ, Μπαντιού) ενώ γίνεται μια εκτεταμένη αναφορά στον Ντεριντά και την θέση του για την «απροϋπόθετη φιλοξενία». Παρότι ο ΓΠ βυθίζεται στις πηγές με εκτεταμένα αποσπάσματα δεν γίνονται νύξεις ή αναφορές για τις οξείες διαφωνίες που αναδύονται εντός αριστεράς για τους προαναφερθέντες. Ενδεικτικά να αναφέρουμε η πρόσφατη προσέγγιση των εμβληματικών Αλτουσεριανών «Θέσεων»με το ΚΚΕ, η αμηχανία που προκαλούν προτάγματα του Μπαντιού ( δυσπιστία προς τις εκλογές ,απόρριψη της πολιτικής οικονομίας, επαναστατική αλλαγή εννοούμενη ως θαύμα-συμβάν, συνειδησιακές αλλαγές ως θεολογική μετάλλαξη κλπ) ενώ για τον Ντεριντά χρειάζεται μια πολύ διασταλτική ανάγνωση για να ενταχθεί σε ένα Μαρξοξενές ρεύμα ή ακόμα σε μια τυπική αριστερά.

Ειδικά για τον Ντεριντά ο ΓΠ προχωρεί σε μια πολύ αμφίβολη συσχέτιση: ταυτίζει την «απροϋπόθετη φιλοξενία» με μια πολιτική ανοικτών συνόρων. Περαιτέρω θεωρεί πως η τρέχουσα διακυβέρνηση εφαρμόζει μια τέτοια πολιτική.

Όσον  αφορά την «απροϋπόθετη φιλοξενία» ο ίδιος ο Ντεριντά έχει αναφέρει :

«Η μετάβαση από την καθαρή φιλοξενία στο δίκαιο και την πολιτική είναι καθαρή διαστροφή , εφ’ όσον εδώ θέτει κανείς κάποιες προϋποθέσεις και, συνεπώς πρόκειται για μια έκκληση για το τελειοποιήσιμο ,για την δυνατότητα να βελτιώνονται αδιάληπτα ,επ’ άπειρον, οι καθορισμοί, οι ορισμοί ,της οικογενειακής, τοπικής, εθνικής διεθνούς νομοθεσίας. Κατά συνέπεια η φιλοξενία είναι άμεσα διαστρέψιμη και τελειοποίησιμη. δεν υπάρχει πρότυπο φιλοξενίας αλλά μόνο διαδικασίες που πάντοτε βρίσκονται σε κατάσταση διαστροφής και βελτίωσης , καθώς η ίδια η βελτίωση ενέχει κινδύνους διαστροφής.» ( J.Derrida.Πέραν του Κοσμοπολιτισμού.σ 48).

Δεν χρειάζεται δα και μεγάλη οξυδέρκεια για να μην κατανοήσουμε πως η τρέχουσα διακυβέρνηση, εφάρμοσε μια πολιτική ανοικτών συνόρων σε συνεννόηση με την Γερμανία το καλοκαίρι του 2015, και αμέσως μετά «έκλεισε» τα σύνορα με αντάλλαγμα την χρηματοδότηση των δομών φιλοξενίας, μερικές από τις οποίες διατηρεί συνειδητά στο κατώτερο επίπεδο ανθρωπιστικής αντιμετώπισης ακριβώς για να σηματοδοτήσει την άρνηση οποιασδήποτε  «απροϋπόθετης φιλοξενίας»

Στο βιβλίο του ΓΠ έχει κεντρική σημασία η έννοια της «ανοησίας» η οποία κοσμεί τον υπότιτλο.

Η «ανοησία» όντως αναδύεται από υποστηρικτές της τρέχουσας διαχείρισης , όχι όμως ως περαιτέρω εμβάθυνση κανενός μαρξισμού ή Γαλλικού μεταμοντερνισμού, αλλά ως καθαρή σοφιστεία με αστήρικτους ισχυρισμούς και λογικές ασυνέπειες (πηγή). Δηλαδή η «ανοησία» δεν είναι η ουσία μιας υποτιθέμενης αριστεράς αλλά μια τεχνική διατήρησης της εξουσίας ( εντός τριών εβδομάδων είδαμε τον Κουρουπλή με τον Αμβρόσιο και την Αυγή να διανέμει Λένιν) που για διασωθεί  κινείται  προς το κέντρο. Ο Α.Μεταξόπουλος ( του οποίου δυστυχώς ο βίος επικαθορίζει αρνητικά το έργο του) ως αριστερός «αντιμεταμοντέρνος» «Κονδυλιστής» ( δηλαδή εκτός της τοπολογίας του Γ.Π) έχει σημειώσει: «τα κόμματα όλου του φάσματος , πλην της σκληροπυρηνικής  δεξιάς και της άκρας επαναστατικής αριστεράς  διέπονται από την ιδεολογία πολυκαταστήματος» (Α.Μεταξόπουλος: Αυτοσυντήρηση-Πόλεμος-Πολιτική σ486)

Το εγχείρημα του ΓΠ φαίνεται τελικά να είναι αντίστροφο από αυτό που καταστατικά τοποθετεί. Στην ουσία ξεκινά από την δυσπραγία του Ελληνικής περίπτωσης για να την τεκμηριώσει εκ των υστέρων στον Μαρξισμό και τις παραφυάδες του. Σε αυτό ταυτίζεται απολύτως με τους «αριστερούς» συναδέλφους του οι οποίοι έχουν βρει το πρόβλημα της Ελληνικής περίπτωσης στον «νεοφιλελευθερισμό» ακόμα και στον Κ.Αρβανιτόπουλο.

Για την μεθοδολογική επάρκεια της «Εξουσιαστικής Αριστεράς» αξίζει να αναγερθεί η συμβολή του Π.Λέκκα ( Αφαίρεση και Εμπειρία) .Ο ΠΛ εξηγεί πως « όλες οι ιδεολογίες της νεωτερικότητας από την προοδευτική ως την πιο αντιδραστική ( όποιο περιεχόμενο και αν επιλέγουμε να δώσουμε στα επίθετα αυτά) συμπυκνώνουν στο εσωτερικό τους την αναδιάταξη του μίγματος αφαίρεσης και εμπειρίας υπέρ του πρώτου στοιχείου» σ12. Ακόμα διατυπώνει το ταξινομική σχήμα θέτοντας την πολιτική του σκεπτικισμού και την πολιτική της πίστης. « Η πρώτη απορρέει από την εμπειρία και την παράδοση, έχει επίγνωση των ορίων και δυνατοτήτων της πολιτικής δράσης , δεν βασίζεται σε κανένα γενικό ή αφηρημένο σχέδιο και δεν επιδιώκει την επίτευξη της τελειότητας -κοντολογίς πρόκειται για μια εμπειρική , ρεαλιστική περιορισμένων αξιώσεων και φιλοδοξιών αντίληψη της πολιτικής. Αντιθέτως η πολιτική της πίστης αποβλέπει στην πραγμάτωση γενικών αρχών αδιαφορώντας για τις άμεσες συνέπειες  με άλλα λόγια πρόκειται για μια αφηρημένη ιδεαλιστική  μεγάλων αξιώσεων και φιλοδοξιών πολιτικής. σ.18.

Ο ΓΠ αντιμετωπίζει μια διαχείριση του ρεαλιστικού επιλέγοντας να την κρίνει ως πολιτική των μεγάλων αξιώσεων γιατί έτσι προφανώς την αποδομεί πιο εύκολα.

Είναι όμως ενδιαφέρον πως ο ΓΠ στον επίλογο του βιβλίο του αντιλαμβάνεται την μερικότητα πού έχει η μονοδιάστατη αφετηρία της κριτικής του, αλλά έχει διατυπώσει ήδη μια ολιστική κριτική. Γράφει ο ΓΠ:

«Η επίκληση της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς δεν υποδηλώνει η μεταπολιτευτική κοινωνία μελέτησε τον κλασσικό μαρξισμό και διαμόρφωσε επαναστατική συνείδηση. Εάν αυτό συνέβαινε ,τότε αφ’ ενός αυτή η ηγεμονία θα αποτελούσε γνήσια έκφραση της κοινωνίας και αφ’ ετέρου , επειδή ο κλασσικός μαρξισμός πέρα από τις αδυναμίες του , διακρίνεται από συγκρότηση  και σοβαρότητα , τα δύο αυτά γνωρίσματα θα ήταν παρόντα και δεσπόζοντα στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο». «Η κοινωνία διαβρώθηκε από ένα κράμα μαρξογενών, λαϊκίστικών αντιλήψεων που είναι πρωτίστως ασόβαρο και, βεβαίως πιο αντιφατικό από το πρωτότυπο». σ.299.

Με άλλα λόγια , για τον ΓΠ, η Ελληνική περίπτωση είναι μια αβαθής ασόβαρη αφομοίωση μιας ασυνεπούς και «ανόητης» θεωρίας . Ακολουθώντας την γραμμή σκέψης του ΓΠ θα λέγαμε πως το μείζον δεν είναι η ασυνέπεια της υποτιθέμενης αρχικής θεωρίας αλλά οι ενδογενείς μηχανισμοί περαιτέρω διαστρέβλωσης , διάχυσης όποιας θεωρίας και του φιλελευθερισμού συμπεριλαμβανομένου.

Info : Γ.Ν.Πολίτης : Εξουσιαστική Αριστερά

Με τον Παναγιώτη Κατηφέ στην Κοκκινιά

Οι πολλαπλές εκλογές του Μαΐου γίνονται σε μια περίοδο κρίσης και ανακατατάξεων.

Οι δημοτικές εκλογές , όμως , έχουν μια ιδιομορφία. Οι σταθμίσεις γίνονται ανάλογα με τα βιώματα , τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες που ο καθένας βιώνει στον δήμο του.

Όπως μεγάλος αριθμός πολιτών, ο τόπος κατοικίας μου  δεν συμπίπτει με τον Δήμο εκλογικών δικαιωμάτων , ενώ ο τόπος αναφοράς και πρωτοβουλιών   είναι ο ενιαίος χώρος Νίκαιας -Κορυδαλλού. Παρότι τυπικά δημότης Κορυδαλλού και στο μέτρο του δυνατού πολίτης του, η Κοκκινιά παραμένει γενέθλιος τόπος : τα πρώτα επτά χρόνια της παιδικής ηλικίας, τέσσερις τάξεις του Δημοτικού, τρία τελευταία  χρόνια του εξατάξιου Γυμνασίου τα έζησα στην Κοκκινιά.

Η Κοκκινιά συνδέεται οργανικά με την ιστορική Αριστερά και το ΚΚΕΈτσι αναπόδραστα η ιστορία της  οικογενειακής ζωής έχει ανάλογες συσχετίσεις . Η παλιά μονοκατοικία στο Κουτσουκάρι έκρυψε τους Επονίτες και  ο Ν.Κεπέσης ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ φιλοξενήθηκε σε δύσκολες περιόδους. Ο ιστορικός χώρος της Μάντρας ,όσο ήταν κρυμμένος στο ιστορικό μισοσκόταδο ως βιοτεχνικός χώρος ,φιλοξένησε τη μικρή οικογενειακή βιοτεχνία μετά το Μπλόκο. Πολύ αργότερα ο Ριζοσπάστης χωρίς κανενός είδους συνεννόηση ,ασχολήθηκε με τις λογοτεχνικές μου ανησυχίες ( εδώ)

Δεν ασπάζομαι τις όλες τις θέσεις του ΚΚΕ.

Ωστόσο δεν μπορώ  να αγνοήσω την συνέπεια λόγων και έργων. Ειδικότερα στην περιοχή παραμένει ο μοναδικός χώρος που μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στην εγκληματική συμμορία που με τον μανδύα πολιτικού κόμματος έχει ενισχυθεί στην Κοκκινιά. Ταυτόχρονα σε ένα περιβάλλον αδιανόητων ,εκκεντρικών ρευστοποιήσεων και ανακατατάξεων στα δημοτικά πράγματα , παραμένει μια σταθερή φωνή ηθικού ελέγχου.

Έτσι σαν παλιός Κοκκινιώτης, με συγκεκριμένες αναφορές δεν έχω άλλη επιλογή παρά να υποστηρίξω τον Παναγιώτη Κατηφέ για την Δημαρχία της Νίκαιας.

Γνώρισα τον Παναγιώτη στο φιλόξενο Αντάμωμα και μοιραζόμαστε μαζί της αγωνίες της ιστορικής Προοδευτικής. Μόνο τυπικοί λόγοι με εμποδίζουν να συμμετάσχω στο ψηφοδέλτιο της Λαικής Συσπείρωσης, ωστόσο στο μέτρο του δυνατού θα συμμετάσχω στην προσπάθεια του.

18/4/2019

Γ.Παγιασλής

    

«Aγγελική» εξουσιαστική ίντρτγκα

Στο “The Favourite” του Λάνθιμου παρακολουθούμε τις σχέσεις της Βασίλισσας με τις «ευνοούμενες» όπως αυτές αρθρώνονται ,παράλληλα με τις σχέσεις της με τον πρωθυπουργό , τους στρατηγούς και την διοίκηση.

Σε όλη την ταινία η εξουσία και η κυριαρχία είναι σταθερή χωρίς ούτε καν  υπαινιγμό  αμφισβήτησης . Δεν υπάρχει κανένα επίδικο για την ίδια την κυριαρχία αλλά όλες οι αποφάσεις και τα διλλήματα αφορούν το επίπεδο της διακυβέρνησης ( φόροι, στρατός κλπ)

Παράλληλα με την προσωπική συσχέτιση με την βασίλισσα , ο ρόλος της ευνοούμενης αναδεικνύεται ως σταθερός διαμεσολαβητής μεταξύ των δύο επιπέδων της εξουσίας : της βασίλισσας, της συμβολικής κυρίαρχου ,και της διακυβέρνησης  των δράσεων και των επιτελέσεων. Σε όλη την ταινία η εκάστοτε «ευνοούμενη» μεταφέρει ατόφια ή παραλλαγμένα μηνύματα  μεταξύ των δύο πόλων και καθίσταται ο κεντρικός αγωγός επικοινωνίας.

Πάνω σε αυτήν   την  αυστηρή, συμπαγή, δομή της εξουσίας με τα τρία ιεραρχημένα  επίπεδα (βασίλισσα, ευνοούμενη, διοίκηση) στηρίζεται τελικά η πλοκή των συναισθημάτων και σχέσεων. Απουσιάζει εμφαντικά από το βασιλικό μελόδραμα η λαϊκή συναίνεση μέσω των διαδικασιών της εποχής ( επευφημίες) ενώ ο στρατός είναι μια συνεχής αναφορά με ένα ασφαλή μακρινό γεωγραφικό προσδιορισμό: την Γαλλία.

Ο ρόλος της «ευνοούμενης» είναι καταλυτικός για την εύρυθμη ροή των μηχανισμών των αποφάσεων. Λειτουργικά είναι ο απορροφητήρας των κραδασμών καθώς λειαίνει και παραλλάσει τα μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις.

O G.Agamben στο «Il Regno et la Gloria» διερευνά ενδελεχώς  την υπόθεση εργασίας ότι  η εννοιολόγηση  των σύγχρονων πολιτειακών δομών  πηγάζει απ’ ευθείας από την θεολογία , όπου θεμελιώνονται και αναλύονται  οι έννοιες της κυριαρχίας της διακυβέρνησης κλπ. Αναδεικνύονται όλες οι συνάφειες και ομοιότητες και η εξέλιξη των εννοιών της πολιτικής φιλοσοφίας στο σημερινό τους περιεχόμενο.

Είναι ενδιαφέρον πως η πολιτική στοιβάδα της «εύνοιας» , όπως αυτή αναδεικνύεται στο “The Favourite” , παρουσιάζεται και αναλύεται μέσω μιας διαφορετικής οπτικής.

Κατά τον G.Agamben η θεολογία της «Αγγελολογίας» δεν είναι παρά μια ενδελεχής διερεύνηση της πολιτικής φιλοσοφίας της διακυβέρνησης, της διαχείρισης δηλαδή του δεύτερου πόλου της ισχύος απέναντι στον πρώτο πόλο της συμβολικής κυριαρχίας. Οι άγγελοι αρθρώνουν αυτό το ενδιάμεσο επίπεδο και μεσολαβούν ανάμεσα στην ουράνια και εκκλησιαστική κυριαρχία.

Γράφει  σχετικά:

H αγγελολογία συμπίπτει με την πολιτική θεωρία της εξουσίας. Αυτό είναι προφανές από τα αγγελικά ονόματα ( αρχαί, εξουσίαι, κυριότηταται). Στις επιστολές του Παύλου δεν είναι καθόλου εύκολο να διακρίνεις τα ονόματα των αγγέλων από αυτά των κοσμικών αρχών. Ο όρος «αρχαί και εξουσίαι» είναι γενικός όρος για τις ανθρώπινες δυνάμεις.

Στη επιστολή προς Κολοσσαείς ( 2:15) δεν είναι καθόλου ευκρινές αν η σταυρική νίκη του Μεσία έναντι «αρχών και εξουσιών» αφορά αγγελικές ή ανθρώπινες συνάμεις  

Η συσχέτιση αγγελικών και ανθρώπινων δυνάμεων είναι θεμελιακή και πηγάζει από το γεγονός ότι οι άγγελοι είναι ταυτόχρονα στοιχεία της θείας διακυβέρνησης ενώ αναφέρονται και ως «ηγεμόνες του κόσμου» ( Προς Κορινθίους 2:6)

The Gingdom and the Glory p.165

O GA ανατρέχει και στον Ψευδό Διονύσιο Αεροπαγίτη για να εστιάσει στην έννοια της «διακόσμησης» ( Περί Ουρανίου Ιεραρχίας)  .Στον Αεροπαγίτη η «διακόσμησις» είναι διακυβέρνηση μέσω της τάξης . Η τάξη αυτή εμπεδώνεται μέσω του απείρου αριθμού των αγγέλων και της αυστηρής ιεραρχίας τους.

Η συμπαγής πολιτική δομή που αναδύεται στο “The Favourite” , έχει τα δομικά χαρακτηριστικά που σημειώνει ο GA: Αγγελική διαμεσολάβηση, «Διακόσμηση» δηλαδή εύτακτη διακυβέρνηση μέσω της αγγελικής ιεραρχίας.

Η κινηματογραφική τέχνη του Λάνθιμου συνδυάζει με αρμονία όλα τα στοιχεία της αμφισημίας που προκύπτει από τη σύγχρονη , τρέχουσα εννοιολόγηση και τον θεωρητικό της πυρήνα της πολιτικής θεολογίας όπως την αναλύει ο G.Agamben.

Ο αγγλικός τίτλος “The Favourite” αφήνει μεταφραστικά περιθώρια για το φύλλο, η ερωτική ευρύτητα στο βασιλικό δωμάτιο παραπέμπει σε μια αγγελική διαφυλλική ρευστότητα ενώ εικαστική τελειότητα αναδεικνύει  ταυτόχρονα την  πλαστική και αεροπαγίτικη «διακόσμηση».

Ταυτόχρονα ο Λάνθιμος γειώνει το παίγνιο των αγγέλων στο επίπεδο των σωμάτων : η δεύτερη ευνοούμενη εισέρχεται στην πλοκή ως πάροχος τροφής , αργότερα προσφέρει φάρμακο και τελικά γίνεται ερωτικός σύντροφος. Η βασίλισσα ταλαιπωρείται από τις πολύπλοκες ασθένειες, ενώ η απερχόμενη ευνοούμενη τραυματίζεται σοβαρά χάνει μαζί με την εύνοια μέρος της όρασης.

Σωματικές εντάσεις ,συμπαγείς εξουσίες ορίζουν τον κόσμο του Λάνθιμου εντός του οποίου αναπτύσσεται αριστοτεχνικά η «αγγελική» εξουσιαστική ίντριγκα.

Info : The Kingdom and the Glory .G.Agamben 2011.