Δυσπεψία

Οποιοσδήποτε έχει μια στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα ξέρει την οικονομική κατάσταση των λεγόμενων μικροεργοδοτικών και ελευθεροεπαγγελματικών στρωμάτων: Αδυναμία πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών, κόκκινα δάνεια , γενικότερη δυσπραγία. Σε αυτή ακριβώς τη χρονική στιγμή δημοσιεύεται ένα κείμενο από το χώρο της Συριζαικής αριστεράς με ένα προφανές στοιχείο ετεροχρονισμού (πηγή). Οι ΕΤ&ΧΛ διατυπώνουν με ένα εναργή και ακριβή λόγο την συνθήκη αναπαραγωγής των στρωμάτων αυτών στην περίοδο 1950-2010 ενώ τους ταξινομούν με τους υπαλλήλους ΔΕΚΟ. Να πως ευνοήθηκαν τα στρώματα :

«Από την παροχή απίθανων προσόδων μέχρι την εθελοτυφλία απέναντι στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή, φοροκλοπή και εισφοροδιαφυγή και στην παραβίαση εργασιακών δικαιωμάτων –και όχι μόνο ξένων μεταναστών– είχαμε μια τεράστια γκάμα «παροχών».

Η διατύπωση μπορεί κάλλιστα να ήταν σε κείμενο της Δράσης, του Ποταμιού και σηματοδοτεί το αυτονόητο αλλά και κυριολεκτικά τραγικό της ελληνικής «εξαίρεσης» : Τα στρώματα – κλειδί για την εξέλιξη της κοινωνίας , αυτοκατανόησαν ως φυσική μια πραγματικότητα η οποία συνιστούσε αφαίρεση πόρων από το κράτος εις βάρος των μισθωτών.

-Τι κάνει όμως τη Συριζαική αριστερά να προσεγγίζει το ζήτημα στην μορφή του ετεροχρονισμού;

-Τι νόημα έχει κατακαλόκαιρο μια υπόμνηση των αυτονόητων , σχεδόν ταυτολογικό ότι η αριστερά είναι υπέρ των καθολικών φόρων και αυτό να απευθύνεται ρητά στους εξαντλημένους σχεδόν τεθνεώτες μεσαίους;

Στην ουσία τους οι ΕΤ & ΧΛ διατυπώνουν την απόλυτη Συριζαική φαντασίωση: Η αριστερή διακυβέρνηση θα προέλθει στην μορφή Reboot ,όπου όλα ξεκινάνε από την αρχή σχεδόν από το μηδέν. Ακριβώς σε αυτή τη λογική το μήνυμα είναι σαφές: «Ξέρουμε ακριβώς τι κάνατε, αλλά από εδώ και πέρα κομμένα. Θα σας δώσουμε τραπεζική ρευστότητα, οι αυξημένοι μισθοί θα σας δώσουν πελατεία, ενώ οι εξυγιασμένες ΔΕΚΟ θα σας παρέχουν δίκτυα, αλλά θα πληρώνετε φόρους, εισφορές»

Οι συγγραφείς του κειμένου δεν μπορούν να υπονομευόσουν τη στοιχειώδη λογική. Ξέρουν πως η νεοελληνική φούσκα στηρίχτηκε οικονομικά στην εισφοροδιφεύγουσα μικροεπιχείρηση. Ωστόσο τα  στρώματα κατενόησαν ως φυσική την οικονομική πλοκή εντός του οποίου ανεπτύχθησαν. Το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό αλλά βαθύτατα ιδεολογικό γιατί παρήγαγε ένα ιδιόμορφο αυτονόητο εντός της κοινωνίας. Ταυτόχρονα , σε αντίθεση με τις οικονομιστικές αναλύσεις που βασίζονται στο αριθμητικό κριτήριο και ταξινομούν τα πάντα με βάση των αριθμό των μισθωτών , τα νεοελληνικό μικρομεσαίο αυτονόητο της περιόδου 1950-2010 δεν είναι απλό «στήριγμα» η δευτερεύων μοχλός του «άρχοντος συγκροτήματος». Το αυτονόητο αυτό ήταν η κύρια κοινωνική «ιδέα» η οποία διαπερνά εγκάρσια όλους τους χώρους και θεμελίωσε την δυναμική συναίνεση. Η οικονομική κάμψη αυτού του συγκεκριμένου μικρομεσαίου δυναμικού δεν έχει περιορίσει την ιδεολογική του ισχύ, καθώς η τρέχουσα «αντιμνημονιακή» αφήγηση ουσιαστικά αποζητά την ίδια ισορροπία σε ένα χαμηλότερο επίπεδο. Εξ΄ου και καταλόκαιρο οι ΕΤ& ΧΛ έχουν την ανάγκη για μια τόσο οξεία οριοθέτηση. Γιατί αυτό που σε τελευταία ανάλυση «καταλαβαίνει ο κόσμος» από τον Σύριζα είναι η αποκατάσταση της κεντρικής ιδέας του 1950-2010. Με τόσο όμως «χονδροειδές αντιμνημόνιο» τώρα είναι τόσο αργά.

Αυτό που δεν μπορούν να διατυπώσουν οι αρθρογράφοι είναι ότι οι λεγόμενες «μνημονιακές» πολιτικές έχουν ακριβώς μια ρητή άρση αυτής της φυσικότητας. Η φορολογία και οι εισφορές που αναζητούνται μέσω των «μνημονιακών πολιτικών» μπορούν να έχουν κάλλιστα ως εισαγωγική έκθεση την περιγραφή των ΕΤ&ΧΛ. Ταυτόχρονα έχουν ένα ευκρινές στοιχείο καθολικότητας οσον αφορά την σχέση μισθωτής εργασίας και αυτοαπασχόλησης μικροεπιχείρησης.Οι μικρομεσαίοι ανακαλύπτουν ξαφνικά το φόρο των μισθωτών.

Καθώς η ιστορική φάση εντεύθεν του 10 «σέρνεται» αντιλαμβανόμαστε ότι η κρίση έχει στοιχεία τραγικού .Δηλαδή ακόμα και στην πιο ρομαντική κοινωνικά αποδεκτή λύση δεν υπάρχει μια διέξοδος μειωμένου πόνου.

Οι ΕΤ&ΧΛ για να διασώσουν την κοινή λογική περιγράφουν πολύ εύστοχα την οδυνηρή συνθήκη της «νεοελληνικής επιτυχίας» της μικροεπιχείρησης, της κατακερματισμένης ιδιοκτησίας, των λαμπρών εξαιρέσεων των ΔΕΚΟ. Ωστόσο καθώς κινούνται εντός μιας πολιτικής υπόσχεσης Reboot του ελάχιστου ή μειωμένου πόνου , έχουν την πολυτέλεια να συνοδεύσουν την ακριβή περιγραφή με μια δέσμευση του ιδεατού υπερμέλλοντος. Βεβαίως σε συνθήκες τραπεζικής ρευστότητας, υψηλών μισθών, καλών δικτύων η κοινωνία δικαιούται να απαιτήσει φόρους και εισφορές. Αυτό όμως είναι η απόλυτη υπεκφυγή. Είναι οριακά εσχατολογικό.  Γιατί το ζητούμενο δεν είναι η προβολή του ιδεατού μέλλοντος μετά το Reboot  αλλά το δύστροπο παρόν όπου αναζητιέται μια νέα ισορροπία On Line.

Η Συριζαική αριστερά , αν εννοεί αυτά που λέει, σε σχέση με τους «μεσαίους» τότε θα διατηρήσει, μέσω μετωνυμίας σχεδόν  όλες τις "μνημονιακές" πολιτικές που σχετίζονται με φόρους, ελέγχους. Ωστόσο αυτό δε συνάδει με την αρχιτεκτονική της Συριζαικής υπόσχεσης, όπου ως γνωστόν θα υπάρξει μια ριζικά άλλη "μεταμνημονιακή" μέρα.

Σε κάθε περίπτωση παρά τις ατέλειες, τις υπεκφυγές, τις εσχατολογίες η περιγραφή των ΕΤ&ΧΛ έχει μια αυταξία, καθώς προσγειώνει τη Συριζαική αριστερά στο δύστροπο τραγικό παρόν των δύσπεπτων αληθειών.

Πρωτογλώσσα και αγέλη

Η πρώτη ταινία για τον πλανήτη των πιθήκων γυρίστηκε το 1968 και αντιπροσώπευε την εποχή της (πηγή). Οι πίθηκοι είχαν επικρατήσει σε ένα άλλο πλανήτη. Επομένως η ταινία παρέμενε ως μια ενδιαφέρουσα αλληγορία χωρίς αγκύρωση στην πραγματικότητα.

Όμως η δεύτερη ταινία του 2011 (πηγή) και η τελευταία ταινία του 2014 (πηγή) κάνουν μια ενδιαφέρουσα υπέρβαση. Ο πλανήτης των πιθήκων είναι η γη, η οποία μετά από μια κατάρρευση είναι αβίωτη για τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από τη στοιχειώδη τεχνολογία, ενώ δεν έχουν ανοσία στις νέες ασθένειες. Αντίθετα οι πίθηκοι είναι εξοικειωμένοι να ζουν σε ένα στοιχειώδη οργανικό κόσμο, χωρίς τεχνολογία, αντέχουν στους νέους ιούς και η ελαφρώς βελτιωμένη διάνοια τους , λόγω ενός πειράματος που κατέληξε αντίθετα από τις προσδοκίες, τους επιτρέπει να είναι τουλάχιστον ανταγωνιστικοί προς τους ανθρώπους .Το 2014 δεν έχει ανάγκη να επινοήσει νέους πλανήτες αλλά να αναπαραστήσει τον κόσμο σε μια λογικοφανή εκδοχή.

Το απόλυτο εύρημα της ταινίας είναι η γλώσσα των πιθήκων .Οι πίθηκοι μιλάμε μεταξύ τους μόνο με νεύματα , ως μια εξελιγμένη νοηματική γλώσσα, ενώ μιλάνε ανθρώπινα μόνο μονολεκτικά με λίγες κομβικές λέξεις .Ο πλανήτης των πιθήκων του 2014 είναι ουσιαστικά ο πλανήτης ανταγωνισμού μεταξύ του Homo Sapiens και ενός κινηματογραφικού προγόνου του, ο οποίος ονομάζεται πίθηκος αλλά τεχνικά είναι "αρχάνθρωπος". Ταυτόχρονα αναδύονται δυο διαφορετικές μορφές κοινωνικής  οργάνωσης και διοίκησης. Οι άνθρωποι βασίζονται στην εξουσία των ειδικών, των τεχνικών που χρησιμοποιούν τη γνώση ως κύρος. Οι πίθηκοι -αρχάνθρωποι συμβιώνουν στην κλασσική οργανική δομή του ισχυρού σοφού αρχηγού που αντλεί το κύρος από την συναισθηματική του ευφυΐα. Ο αρχηγός Καίσαρ είναι φυσικός ηγέτης, ένας βασιλιάς φιλόσοφος του κόσμου του.

Το εύρημα της αληθοφανούς, διγλωσσίας  των αρχανθρώπων  αναβαθμίζει την ταινία από το επίπεδο της προφανούς «αμερικανιάς» της. Οι άνθρωποι  μιλάνε μία γλώσσα  ενώ οι αρχάνθρωποι δύο. Στην ταινία η νοηματική γλώσσα διερμηνεύεται στην οθόνη, καθώς κανείς θεατής δεν μπορεί να την αποκωδικοποιήσει.

Ο δύο κόσμοι ευρίσκονται σε ένταση. Όμως σε συνθήκες κατάρρευσης οι πρωτογλώσσες και οι αγέλες αναδύονται και επικρατούν. Η ανεπτυγμένη γλώσσα των πολλαπλών επιπέδων, σημάνσεων και της τεχνικής ακρίβειας, είναι άχρηστη σε ένα οργανικό κόσμο επιβίωσης, αγέλης, ορμών. Μάλιστα η στοιχειώδης διγλωσσία, η κατοχή μιας πυκνής γλώσσας των νευμάτων και του βλέμματος, είναι απροσπέλαστο πλεονέκτημα: ο θεατής χρειάζεται διερμηνεία. Για κάποιο ανεξήγητο λόγο οι άνθρωποι αδυνατούν να κατανοήσουν τη πλούσια νοηματική  πρωτογλώσσα, ενώ μπορούν να χειριστούν όλα τα υπολογιστικά προγράμματα. Ταυτόχρονα τόσο  η φυσική εξουσία του αρχηγού αρχάνθρωπου όσο και το κύρος του τεχνοκράτη διοικητή αμφισβητούνται. Ο καθένας έχει το πρόβλημα του. Ο αρχάνθρωπος αμφισβητείται από τον κακόβουλο υπαρχηγό του, ο άνθρωπος από την διαφορετική τεχνική ανάγνωση της κατάστασης που εκτιμά ο συνεργάτης του.

Η ταινία , παρότι εξελίσσεται  δραματουργικά στην χονδροειδή γραμμή της πολεμικής δράσης μεταξύ καλών και κακών , οι οποίοι  υπάρχουν τόσο  ανάμεσα σε ανθρώπους όσο και ανάμεσα σε  αρχανθρώπους, συνεχώς βυθίζεται στο πρόβλημα των γλωσσών. Οι δίγλωσσοι αρχάνθρωποι των πεπερασμένων "φτωχών" γλωσσών έχουν όλες τις πρωτοβουλίες, ενώ οι "ανεπτυγμένοι" άνθρωποι αδυνατούν να συνεννοηθούν.

Η απλοϊκή βαρβαρική αμερικανική "επιστημονική φαντασία" έχει μπει στο αναλυτικό εργαστήριο εδώ και καιρό (πηγή) . Τα αφελή γραμμικά σενάρια , τα οποία φτιάχνονται για τον καταναλωτή idiotic θεατή με το ποπ κορν , μεταφέρουν όχι μόνο τις αδρές παιδαριώδεις φιγούρες των καλών και κακών αλλά και τους υποσυνείδητους φόβους και προσδοκίες της εποχής.

Στον "πλανήτη των πιθήκων", η αποτύπωση ενός νέου κόσμου που χαρακτηρίζεται από εσωτερική φυσική βιολογική οργάνωση και στοιχειώδη πρωτόγονη ιδιογλώσσα είναι σχεδόν ανατομική. Τελικά πίσω από την αφελέστατη ιστορία που προετοιμάζει το sequel, αναπτύσσεται μια μελέτη του ενδεχόμενου  κόσμου της κατάρρευσης.

Πρωτογλώσσα  και αγέλη.

Ανεξάρτητα από τους θεμελιακούς νόμους και μηχανισμούς που οδηγούν στην κατάρρευση, τότε αυτό που αναδύεται έχει τυπικά επαναλαμβανόμενα στοιχεία μιας κοινωνίας των αρχανθρώπων. Ποιες είναι δομές που αναδύονται στο Ιρακ, στην Ουκρανία στην Ανατολική Νιγηρία; Με ποια γλώσσα μπορείς να συνεννοηθείς και πως χαρτογραφείς τις ιεραρχίες; Όμως υπάρχουν και οι "φυσικές" κοινότητες που σχηματίζονται στο εσωτερικό μιας υποτιθέμενης συγκροτημένης κοινωνίας. Αυτές δεν δημιουργούνται ως τοπικές εξουσίες, αλλά ως σέκτες που παρασιτούν στην λειτουργική περιφέρεια. Με ποιά ακριβώς γλώσσα μπορείς να συνεννοηθείς με το λεγόμενο παρασυρμένο λαικό χρυσαυγητισμό; Πως αποκαθηλώνεις ιεραρχίες που έχουν μια εσωτερική υπόσταση μιας αγελαίας συναίνεσης; Μήπως το παιδαριώδες σενάριο του Χολυγουντ κάτι ξέρει κατά βάθος, χωρίς να γνωρίζει ότι το ξέρει;

Επιζώντες

Σχεδόν την ίδια μέρα αποκαλύφθηκαν δύο περιπτώσεις ηθικού εκπεσμού

Χειρουργός εκβιάζει ασθενή για φακελάκι και τελικά η αδυναμία της οικογένειας του ασθενή προκαλεί καθυστέρηση και το θάνατο. Ταυτόχρονα ένας κεντρικός θεσμικός παράγοντας, ο γραμματέας της ΝΔ ευρίσκεται υπό έρευνα για διασπάθιση δημόσιου χρήματος και δεν παραιτείται για λόγους ευθιξίας. Το κοινό στις δύο περιπτώσεις είναι  η κοινωνική προέλευση των πρωταγωνιστών. Τυπικοί αντιπρόσωποι μιας μεσαίας οικονομικής και συμβολικής οικογένειας, που αυτοαποκαλείται μεσαία. Πρόκειται τελικά για τους "επιζώντες" της κρίσης που δεν ήταν τα απόπαιδα , αλλά μάλλον τα ευνοημένα ανίψια του "καθεστώτος".

Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι σε περιόδους κρίσης, ένα ανεπτυγμένο  ηθικό και αξιακό περιβάλλον επιβραδύνει την οικονομική κατάρρευση(1). Μπορούμε λοιπόν να αναρωτηθούμε για την Ελληνική περίπτωση:

Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι υψηλό, επομένως αυτό που βιώνουμε ως κρίση είναι κάπως καλύτερο από αυτό που τα αυστηρά οικονομικά προδιαγράφουν

ή

Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι χαμηλό , επομένως η κρίση έχει επιδεινωθεί από την ηθική έκπτωση.

Οι πρωταγωνιστές της εβδομάδας  ίσως να επιβεβαιώσουν ένα ακόμα  χειρότερο σενάριο:

Ανεξάρτητα τη γενική κατάσταση η ηθική  κατάπτωση είναι σχετικά μεγαλύτερη στους "επιζήσαντες" παρά στους "χαμένους". Η επιβίωση εντός κρίσης γίνεται συνώνυμη με ηθική ευλυγισία. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι επιβάλλεται η καλύτερη πολιτική λύση του προβλήματος της κρίσης, τότε αυτή θα γίνει επί ενός πεδίου μάχης στο οποίο οι διάφορες μερίδες είχαν παραβιάσει στοιχειώδεις κανόνες πολέμου.  

Στην στρεβλή και τελικά  περιορισμένη συζήτηση για την κρίση στην Ελλάδα, διαφεύγει πως ανεξάρτητα από πολιτικά πρότυπα που προτείνονται και διαφέρουν στο βσθμό και τη ποιότητα του κοινωνικού κράτους, οι δυτικές κοινωνίες , στις οποίες προσβλέπουμε, στηρίζονται περισσότερο στο κοινωνικό κεφάλαιο από ότι φαίνεται. Αναζητούν την κοινωνική συνοχή στην "τάξη" των αυθόρμητων δράσεων παράλληλα  στο "νόμο" που επιβάλει το κράτος. Μπορεί κάποιος εύκολα να καταλάβει τι γίνεται όταν τα ευνοημένα παιδιά διακινούν για τον εαυτό τους πλήρη δικαιώματα και αιτήματα του δυτικοευρωπαικού φιλελευθερισμού ενώ κινούνται στους ηθικούς άξονες της πρωτόγονης κοινωνίας των φυλών κυνηγών: η Ελλάδα του 14.

Ζούμε πιθανόν την εποχή του Βαλκανικού Ανήθικου Φιλελευθερισμού των «επιζώντων»

Η αίσθηση είναι πως στην περίοδο της κρίσης ,οι μη κρατικές δομές αλληλεγγύης, οι οικογενειακές, φιλικές, συνεργατικές συνάψεις, αναδύθηκαν γρήγορα και λειτουργούν παρέχοντας ανεκτές  υπηρεσίες με μια  βασική μέριμνα την αξιοπρέπεια του αδύναμου. Αντίθετα οι κρατικές δομές αποκρίνονται οριακά τραυματίζοντας ανεπανόρθωτα την αυτοεκτίμηση των χρηστών.: ουρές, νεύρα, απόγνωση.

Όμως οι ίδιες εμπειρικές έρευνες (1) δείχνουν πως οι αξίες -αλεξικέραυνο κατά της κρίσης προέρχονται από το λεγόμενο προ του Μαη 68  συντηρητικό ρεπερτόριο: η πυρηνική οικογένεια συγκατοίκισης των τριών  γεννιών, η εκκλησία στην ενοριακή οργανωτική έννοια, η ελαχιστοποιημένη διακινδίνευση.Η Ευρωπαική αριστερά υπεραμύνεται του κοινωνικού κράτους, αλλά βλέπει πως ταυτόχρονα το μετα 68 life style είναι πρώτο θύμα της κρίσης.Μονογονεικές οικογένειες, ιδιόρρυθμοι βίοι πέραν του πυρήνα βάλονται από την κρίση και αυτό κατανοείται  ως ριψοκίνδυνη αποκοτιά για  επιλογές που έγιναν πέραν των ειωθώτων.

Η έκπτωση των «επιζώντων» δρα πολλαπλασιαστικά

Ενισχύει τον παραδοσιακό νεοελληνικό κρατικό κατακερματισμό των insiders. Οι δικαστικοί «αγώνες» διατήρησης των διαφόρων καθεστώτων «εξαίρεσης» επιτείνονται.Παροξύνει τη γενικευμένη έλλειψη εμπιστοσύνης , ωθώντας στην αναζήτηση των αυταρχικών λύσεων.Εγκαθιδρύει ένα δημόδιο χώρο διαλόγου, όπου διακινούνται αμφίσημοι και υποκριτικοί λόγοι γεμάτοι  υπερβολές.Διοχετεύει το δυναμικό των αυτονόητων μεταρρυθμίσεων ,αντί να αναζητά τις συναινετικές λύσεις, να καταλήγει σε λογικοφανείς  αυταρχικές αποφάσεις, αφού η συναινέσεις ισορροπούν ως συμφωνίες "μεταξύ κατεργαρέων".

Οι εκπεσμένοι "επιζώντες" είναι εμβολιασμένοι με το ηθικό ιό που μεταλάσει την ευθύνη σε μίμηση.Η "πτώση" είναι αποδεκτή αφού οι "μεγάλοι" που κυβερνούν δεν είναι  διεφθαρμένοι ως παρεκτροπή αλλά είναι η ίδια η ζώσα και αναπαραγώμενη διαφθορά.Ο βιόκοσμος είναι αγώνας των "μη κορόιδων".Με ένα ευεξήγητο τρόπο η τρέχουσα αριστερόφωνη αντιπολίτευση, απολυτοποιεί την οικονομική διάσταση των μηχανισμών της μεγάλης αφήγησης για την κρίση (καπιταλισμός, κλεπτοκρατία κλπ) και δια της σιωπής αμβλύνει την κοινωνική πίεση προς τους μεσαίους "επιζήσαντες".Πάντα υπάρχει κάποιος πιο μεγάλος και πιο διεφθαρμένος και επειδή αναζητείται η "κοινωνική συμμαχία" δεν είναι ώρα για δυσφορίες προς τους "μεσαίους".

(1)F.Fukuyama:The Great Disruption.

Μια πάλη

Μετά το main stream τηλεθεάμα της Fifa για τους πολλούς ,  το ενδιαφέρον στρέφεται στα αυθεντικά  αθλήματα για μυημένους. Προχθές άρχισε ο παραδοσιακός τέταρτος κύκλος Sumo που γίνεται στη Nagoya και τελειώνει την 27^η Ιουλίου. Έχουν προηγηθεί οι δύο κύκλοι του Tokyo, ο ένας της Osaka  και θα ακολουθήσουν το Tokyo τον Σεπτέμβριο και η Fukuyoka τον Νοέμβριο  .Ο κύκλος της Nagoya άρχισε την  15η Ιουλίου και θα τελειώσει την 27η.Οι έξι αγωνιστικοί κύκλοι είναι σταθεροί και επαναλαμβανόμενοι κάθε χρόνο.

Το Sumo παραμένει το μοναδικό μεγάλο θέαμα που επιμένει να αυτοορίζεται ως κυρίως λατρευτικό μυστηριακό συμβάν. Η δυτικοτρόπη αναγέννηση των σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων προσπαθεί ενσωματώσει ένα ελληνοπρεπές τελετουργικό , το οποίο όμως παραμένει εκτός του αυθεντικού αθλητικού γεγονότος. Με την αφή και την διάδοση της φλόγας εξοφλείται το χρέος προς τα θεία. Αντίθετα στο Sumo η τελετή γίνεται σε κάθε  ατομικό αγώνα, στην ομαδική αρχή και το ομαδικό τέλος. Η πάλη είναι τελικά το διάλειμμα σε συνεχείς εξορκισμούς που γίνονται με  τη χρήση αλατιού (45 κιλά σε κάθε ημέρα αγώνα) την εσωτερική προσευχή των αθλητών και του διαιτητή, αλλά και τις χορευτικές αναστηρίξεις με το κτύπημα των χεριών. Η λατρευτική φύση του Sumo δεν το έχει προστατέψει από σκάνδαλα , φήμες για διαφθορά και μερική απαξίωση. Το κλασσικό τέχνασμα είναι οι εκούσιες ήττες για να εξασφαλιστεί η κατάλληλη σειρά στο τέλος. Ωστόσο το Sumo παραμένει ένα θεμελιακό τελετουργικό στην Ιαπωνική κοινωνία.

Ο κάθε κύκλος των 15 ημερών περιλαμβάνει καθημερινούς αγώνες που ξεκινούν στις 8 το πρωί και τελειώνουν το απόγευμα στις 8.Καθώς το Sumo είναι άθλημα όπου οι αθλητές είναι αυστηρά ταξινομημένοι με ένα διαφανές σύστημα πόντων , το πρωί αγωνίζονται οι χαμηλές βαθμολογίες και το απόγευμα οι υψηλές. Το ταξινομικό σύστημα περιλαμβάνει μια ανώτατη κλάση όπου οι αθλητές δεν υποβιβάζονται αλλά διαβαθμίζονται εσωτερικά στην ανώτατη κλάση.

Το Sumo έχει πέσει θύμα πολλών παρεξηγήσεων. Κατ' αρχάς οι αθλητές έχουν μοναδικούς σωματότυπους , οι οποίοι παραπέμπουν σε υπέρβαρους δυσκίνητους μπεχλιβάνηδες, είναι όμως πραγματικά γυμνασμένοι ευλύγιστοι δυνατοί με ένα ιδιαίτερο συνδυασμό λίπους και μυϊκής μάζας. Η κάθε μονομαχία φαίνεται ανούσια επανάληψη από 10 έως 80 δευτερόλεπτα είναι όμως μια λεπτεπίλεπτη τεχνική και ψυχολογική μάχη. Στο Sumo υπάρχουν περίπου 80 λαβές-ρεπερτόρια  νίκης δυσδιάκριτα στον απαίδευτο θεατή.  .Πρόκειται για μια πραγματική πανδαισία ποικιλία λαβών. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει τεχνική ταξινόμηση με βάση το βάρος παρά μόνο η ταξινόμηση νικών. Οι αγώνες μεταξύ αθλητών της προστατευμένης ανώτατης κλάσης απαιτούν μεγάλη αυτοσυγκέντρωση οι δε  νίκες είναι  ζήτημα αθλητικού διαλογισμού

Σταδιακά το Sumo γίνεται διεθνές. Σήμερα στην ανώτατη κλάση συμμετέχουν Μογγόλοι  ( η μεγαλύτερη μη Ιαπωνική ομάδα) Γεωργιανοί, Βούλγαροι, Αιγύπτιοι, Αμερικάνοι κλπ που γίνονται αντιληπτοί μόνο από τα γκρο πλαν της τηλεόρασης. Τα εισοδήματα των αθλητών στην ανώτατη κλάση δεν είναι μικρά. Κυμαίνονται κατά μέσο όρο στα 15000 δολάρια μηνιαίως, ενώ οι μεγάλοι νικητές κερδίζουν έως ένα εκατομμύριο δολάρια ανά έτος.

Οι μοναδικές πάνες για υπερφυσικά  μωρά είναι επιδέξια και σύνθετα αθλητικά εξαρτήματα. Το δέσιμο τους αντέχει σε όλες τις συνθήκες, οι ακτίνες τους, τα λαμπερά χρώματα σηματοδοτούν την αίγλη του αθλητή. Εκείνο όμως που περνά απαρατήρητο είναι η κόμμωση. Κάθε αθλητής  έχει τον κομμωτή της ομάδας ή και δικό του, ως τραγουδιστής super star,  που  αφιερώνει 10 -20 λεπτά για να δέσει τον κότσο και να κρατήσει τα μαλλιά στιλβωμένα με ειδικά έλαια. Ο δε διαιτητής με τα μοναδικά άμφια είναι πραγματικός άρχων. Προσέχει τα πάντα, την είσοδο των αθλητών, την τελετουργική αυτοσυγκέντρωση, τις λαβές, ανακηρύσσει το νικητή και του δίνει τα χρήματα έπαθλο. Οι διαιτητές ανήκουν σε ειδική τελετουργική κάστα με σε εσωτερικές ταξινομήσεις και συμμετέχουν ως τελικοί κριτές αν ο κύριος διαιτητής αμφιβάλει.

Το Σούμο είναι άθλημα της καθαριότητας. Οι πάντες προσέρχονται πεντακάθαροι ενώ η στρογγυλή παλαίστρα σκουπίζεται διαρκώς

Ο τρέχων  αγωνιστικός κύκλος της Nagoya αναμεταδίδεται καθημερινά μέσω Youtube. Το κανάλι του James παρέχει ένα πλήθος πολιτιστικών πληροφοριών.

Τελετουργία και καπιταλισμός

Ένα τόσο αυστηρό τελετουργικό δεν είναι μια αρχαϊκή φολκλορική επανάληψη η οποία λειτουργεί ως εξαίρεση σε μια αναπτυγμένη καπιταλιστική οικονομία. Πρώτος ο Α.Kojeve εντόπισε στην Ιαπωνία μια ειδική μεταμόρφωση του σύγχρονου καπιταλισμού και την όρισε ως  τελική φάση της παγκόσμιας ιστορίας. Σύμφωνα με το σχήμα αυτό ο σύγχρονος κόσμος δεν κινείται προς τον «αμερικανισμό» εννοούμενο ως κοινωνία ρευστοτήτων και κατανάλωσης, αλλά προς μια «ιαπωνοποίηση»  ο οποία εννοείται ως κοινωνία αυστηρών μορφών η λειτουργεί εξ' αιτίας των αρχαϊκών  λειτουργιών και όχι παρά την ύπαρξη τους.  Ο A.Kojeve διαπιστώνει ότι αυτές οι τελετές είναι αποφορτισμένες από το ιστορικό τους νόημα και λειτουργούν ως ατομικοί κενοί κώδικες. Οι κώδικες αυτοί οριοθετούν μια μορφή σνομπισμού εννοούμενη ως αισθητική απόσταση από τον κόσμο και όχι ως κοινωνική υποτίμηση. Με την οπτική αυτή μπορούμε ίσως να εξηγήσουμε την προφανή αναπτυσσόμενη δημοφιλία του Sumo. Την ανάδειξη μιας τελετουργίας που βασίζεται στα ατομικά επιτεύγματα αλλά υλοποιείται ως αυστηρή κοινωνική  συμβολική τάξη. Ο G.Agaben  (πηγή) ήταν από τους πρώτους που ανάδειξε την ανάγνωση του Kojeve .Πιθανόν πήρε την ανάγνωση στην απόλυτη διάσταση της και οδηγήθηκε στην αμφισβητούμενη (πηγή) έννοια της «Ανατολικής Αυτοκρατορίας».

Info : Sumo a Pocket Wide   by David Shapiro (1995)

Συνδέσεις

Καθημερινή ενημέρωση από τη Nagoya εδώ και (εδώ - συνίσταται πολλά εγκυκλοπαιδικά στοιχεία)

Άλλες «Ιαπωνικές» αναλύσεις εδώ και εδώ

Ασφυξία

Στις έξι το απόγευμα της 22ας Απριλίου του 1915 στην περιοχή Ypres Salient του Βελγίου, ξεκίνησε μια νέα φάση στη μακρόχρονη περίοδος της πολεμικής τέχνης η οποία χρησιμοποιούσε δηλητήρια ανέκαθεν. Επρόκειτο για μια συστηματική ενέργεια υψηλής τεχνολογίας για την εποχή:

 Οι Γερμανοί στρατιώτες άνοιξαν ταυτόχρονα 1600 μεγάλες ( 40 κιλά) και 4130 μικρές (20 κιλά) φιάλες αέριου χλωρίου. Η επιχείρηση δεν ήταν χωρίς ρίσκο. Οι Γερμανοί στρατηγοί βασίστηκαν σε μια αβέβαιη μετεωρολογική πρόγνωση   ότι ο αέρας θα είναι βόρειος –βορειοανατολικός. Οι στρατιώτες φορούσαν στοιχειώδεις πάνινες μάσκες αμφίβολης προστασίας. Δημιουργήθηκε ένα νέφος πλάτους 6 χιλιομέτρων και πλάτους 700 μέτρων Σε μία ακριβώς ώρα οι αμυνόμενοι Γάλλοι και Καναδοί είχαν υποχωρήσει εγγράφοντας μια από τις μεγαλύτερες ήττες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Λόγω του στρατιωτικού απορρήτου οι απώλειες ποτέ δεν πιστοποιήθηκαν. Οι Γερμανοί ανακοίνωσαν 5000 θανάτους και οι Γάλλοι τρεις. Ωστόσο η στρατιωτική νίκη ήταν αδιαμφισβήτητη.

Οι επιθέσεις με αέρια συνεχίστηκαν με αντεπίθεση από τους Αγγλογάλλους, προκαλώντας ένα διάσημο θύμα. Το βράδυ της 13ης Οκτωβρίου 1918 ο Χίτλερ δηλητηριάστηκε στην περιοχή Wervick.

Και όμως ο πόλεμος των αερίων δεν ήταν μάταιος. Το Σεπτέμβριο του 1918 , η επιστημονική ομάδα , η οποία κατασκεύασε τα αέρια πολέμου ,ανακοίνωσε μια νέα επιτυχία: τα ίδια αέρια σε άλλες δόσεις και μίγματα είναι το καλύτερο όπλο κατά των εντόμων που απειλούν τα σιτηρά, τα τρόφιμα κλπ. Ο καθηγητής  Fernirnand Flury ανακοίνωσε στο Μόναχο πως το αέριο υδροκυάνιο θα μπορούσε να αναγεννήσει την καταστραμμένη Γερμανική γεωργία μετά τον πόλεμο. Η χημική εντομοκτονία    , η οποία ισχύει μέχρι σήμερα ,είχε γεννηθεί αφού πρώτα κάτι  χιλιάδες στρατιώτες είχαν δηλητηριαστεί.

Από τον πρώτο παγκόσμιο μέχρι τα γεγονότα της Συρίας , η πολεμική χρήση των αερίων δεν σταμάτησε, παρότι οι συνθήκες απαγόρευσης υπάρχουν από τον 19 αιώνα.

Ωστόσο η χρήση των αερίων περιηγήθηκε σε άλλες πλευρές της τεχνολογίας.

Η χημική εντομοκτονία επεκτάθηκε από τον ανοικτό χώρο στους θαλάμους. Οι θάλαμοι επινοήθηκαν για να εξολοθρεύσουν μικρόβια και βακτήρια σε ρούχα, τα οποία είναι φορείς μικροβίων όπως ο τύφος. Όμως η λειτουργία τους επεκτάθηκε στους ανθρώπους.

Η πρώτη εκτέλεση θανατικής ποινής σε θάλαμο αερίων έγινε στις 24 Φεβρουαρίου 1924 στην Νεβάδα . Οι εκτελέσεις σε θάλαμο συνεχίστηκαν μέχρι το 1979  στη Nevada των ΗΠΑ υπήρχε θάλαμος αερίων όπου έγιναν 32 εκτελέσεις . Ο θάλαμος ήταν κατασκευασμένος ως διαφανής γυάλινος κλωβός ώστε οι μάρτυρες να επιβεβαιώσουν την εκτέλεση και τον θάνατο. Η αμερικανική καινοτομία ήταν ασυγκράτητη. Κατασκεύασαν το απόλυτο έργο αισθητικής του θανάτου: ένας οκταγωνικός συμμετρικός διαφανής θάλαμος αερίων με δύο θέσεις ο οποίος λειτούργησε για τελευταία φορά το 1960.Βέβαια πριν τον οκταγωνικό διθέσιο θάλαμο της Καλιφόρνιας οι Ναζί είχαν αριστεύσει στους μεγάλους συστηματικούς θαλάμους των στρατοπέσων συγκέντρωσης.

To Μάρτιο του 1995 η λατρευτική ομάδα Aum Shinrikyo χρησιμοποίησε το αέριο Sarin, το οποίο είναι τρεις φορές πιο τοξικό από το υδροκυάνιο για να επιτεθεί σε σταθμούς του Τόκιο.Το ενδιαφέρον είναι πως η Aum Shinrikyo ήταν μια τυπική συνκρητική οργάνωση με δάνεια από Βουδισμό , Χριστιανισμό, Ταό, κλπ η οποία εξήγησε τις επιθέσεις ως αντιπερισπασμό τον οποίο ανέλαβαν ατομικά χωρίς συντονισμό διάφορα μέλη της.Παρά τις καταδίκες η οργάνωση είναι ενεργή με το φοινικικό Aleph   ως σημερινό όνομα και καθολικό σύμβολο του συνκρητισμού της.

Από τις Βελγικές πεδιάδες στο μετρό του Τόκυο και τις συνοικίες της Δαμασκού η τεχνολγία της ασφυξίας έκανε προόδους.Κι'όμως μερικές φορές στην Αθήνα δεν χρειάζεσαι υδροκυάνιο για να αισθανθάνεσαι ασφυξία.

 Info:Peter Sloterdijk :Terror from the Air.Semiotext 2009

Η αγωνία

Το Σάββατο στην εφημερίδα των Συντακτών ο Σ.Ζίζεκ, διατύπωσε σε αυθεντική πολύσημη  zizek speech το απόλυτο σενάριο  που τρομάζει τους εναπομείναντες insiders και survivors της τρέχουσας κρίσης. Αν η πρώτη  διαχείριση  ήταν η τιμωρία  για τις ατασθαλίες των Ελληνικών Ελίτ , τότε η πραγματική τιμωρία ακολουθεί: μια κυβέρνηση της αριστεράς η οποία θα ωθηθεί σε αποτυχία με όλους τους δυνατούς τρόπους γιατί  "κάθε  σαράντα-πενήντα χρόνια αφήνουν κάποιο τέτοιο κόμμα να έρθει στην εξουσία για έναν χρόνο και τότε όλα πάνε στραβά, ακολουθεί οικονομικό χάος και οι άνθρωποι παίρνουν το μάθημά τους."(πηγή)

Την ώρα που αυτά είχαν δημοσιευτεί, το Ποτάμι, ένα από τα ρεύματα εκπροσώπησης αυτού το φόβου, συνδιαλεγόταν στον καταπληκτικό χώρο της  ανάπλασης μιας βιομηχανικής εξαίρεσης του 19ου αιώνα. Ο φόβος βέβαια, δεν αφορά  τη συριζαική πρόταση per ce, αλλά την αρχιτεκτονική μιας 

σύγκρουσης που αναδύεται ως αποτέλεσμα της συριζαικής ενίσχυσης.

Ο συμβολισμός του Λαυρίου ήταν απόλυτος.

Ο φιλοευρωπαϊκός μεταρρυθμισμός του Ποταμιού, στοχάστηκε ως εάν στην Ελλάδα έχουμε την αστική κληρονομιά εκατό  Λαυρίων. Το σύνολο των προσδοκιών των προτάσεων αλλά το αισθητικό περίγραμμα της ποταμίσιας ανθρωπογεωγραφίας δομείται ως παράπονο  ή ευχή ή  σχεδόν παραίσθηση : Τι ωραία που θα ήταν αντί για τους Μελισανίδηδες είχαμε τίποτε Nielsen, Henkel, Phillips , δηλαδή μια άλλη αστική βιομηχανική  τάξη;

Το ίδιο πρόβλημα  διατύπωσε ο Ζίζεκ σε μια άλλη γλώσσα, πιο κατανοητή στο έσω κόμμα του Σύριζα: Παιδιά μη τρελαθείτε να κάνετε κανένα αντικαπιταλισμό , βρείτε τα με όσους δυτικότροπους αστούς γιατί αυτό που θεωρείτε ευρωπαϊκή αριστερή  επιτυχία , μια αριστερή κυβέρνηση, μπορεί να αποτελεί τη βαθύτερη λογική των πραγμάτων , όπως τα αφήνουν  ( ωθούν  )οι τεχνοφιλελεύθερες ευρωπαϊκές ελιτ.

Η προσέγγιση του Συριζα προς την κυβέρνηση , αποκαλύπτει σταδιακά το ελληνικό πρόβλημα.

 Ο Συριζα διακινεί ουσιαστικά το ίδιο παράπονο, ευχή ή  παραίσθηση. Βέβαια εδώ υπάρχει πιο «έξυπνη» αφήγηση.  Το πλέγμα των  θεσμικών , οικονομικών, κοινωνικών διεκδικήσεων που έχει ενσωματώσει, όχι ως αριστερά αλλά  ως εκάστοτε δομική αντιπολίτευση ,αφορά ουσιαστικά τις ατομικές προσδοκίες των κλασσικών επικυρίαρχων ομάδων εντός όλων των κομμάτων: των ΔΥ, των υπαλλήλων Δεκο, των διάφορων    CV με sabbatical στην Εσπερία, των πρώην επαγγελμάτων με φόρους υπέρ τρίτων,  των micro insiders και micro survivors της κρίσης κλπ .Όμως οι ατομικές προσδοκίες ενσωματώνονται ως μικρά υποσύνολα στο μεγάλο σύνολο του μέγιστου αιτήματος για να «αποτραπεί η ανθρωπιστική κρίση» .

Με την ανεργία και τους υπάρχοντες μισθούς ,  ο "υπαρκτός "Ελληνικός Αστισμός  μπορεί να ικανοποιήσει επιλεκτικά μόνο μερικούς από τους διακομματικούς insiders βασιζόμενος στην συναίνεση που διαχέεται μέσω της τυπικής ελληνικής «πολυσθένειας» .Η πολυσθένεια , η διέγερση των παλαιών και η δημιουργία νέων μορφών αλληλεγγύης λειτούργησε πολύ πέραν του αναμενόμενου, δημιουργώντας μια νέου τύπου «υπομονή». Φαίνεται πως η ρευστή οικονομία της πολυπραγμοσύνης, της μικρής επιχείρησης με την κοινωνικά αποδεκτή και άλλοτε επιθυμητή εισφοροδιαφυγή , είχε δημιουργήσει στο «υπέδαφος» μια παράλληλη ευρεία ριζωματική δομή ενεργού αλληλεγγύης η  οποία λειτουργεί σχεδόν αυτόνομη ως «πλαστικός» απορροφητής δονήσεων. Αυτή η ριζωματική δομή εξηγεί το χαμένο δεσμό που αναζητά ο Συριζα μεταξύ αβίωτης φτώχειας και απουσίας κινητοποιήσεων. Τελικά στην ελληνική κοινωνία  το κοινωνικό κεφαλαίο  δεν είναι μικρό, αλλά είναι «νεοελληνικό» δηλαδή σιωπηλό, απρόβλεπτο, ασύμμετρο.

Η κυβέρνηση Σαμαρά πάει να παίξει τα ρέστα της με μια «τεχνική» και μια «πολιτική» κίνηση

Στο τεχνικό επίπεδο , προσδοκά επίσημη έναρξη συνομιλιών για το χρέος , μια δίμηνη διαδικασία μεγάλης δημοσιότητας και μια λύση που θα είναι «βιώσιμη» και αποδεκτή στις πιο main stream αναγνώσεις. Η λύση θα έχει ως όρο την υπογραφή του Τσίπρα και η πιθανή άρνηση του θα δημοσιοποιηθεί ως καραμπινάτος «αντιευρωπαισμός». Το σκηνικό της πόλωσης είναι εύκολα προβλέψιμο.

Στο πολιτικό επίπεδο , παίζει το all time classic ρεπερτόριο του κατακερματισμού , των ανταγωνισμών  των διαφόρων μεσαίων lobbies και των διακομματικών εκπροσώπων τους οι οποίοι θα διεκδικήσουν την επιλεκτική κρατική μέριμνα. Εξαιρέσεις, ειδικές αποφάσεις, αναδεικνύουν τους διαδρόμους των υπουργικών γραφείων ως τον κύριο τόπο της πολιτικής κουζίνας.  

Η ομιλία του Βίτσα στο συνέδριο του Ποταμιού έδωσε το στίγμα: Τυπικά το Ποτάμι δεν έχει βάλει υπογραφές σε μνημόνια, δεν έχει ψηφίσει τίποτα, οπότε ο Συριζα  ανέτως μπορεί να συνδιαλλάσσεται μαζί του (πηγή) . Το Ποτάμι καλείται «χωρίς προκαταλήψεις» να λάβει μέρος στο νέο «συνασπισμό εξουσίας»…. Η συριζαική πλειοψηφία γνωρίζει  ότι η   εργατική αγροτική  συμμαχία ( η μπλόφα του προτεινόμενου αριστερού μετώπου Κκε, Ανταρσυα κλπ)  δεν μπορεί να επαναφέρει τους μισθούς  στα "Ευρωπαϊκά" δεδομένα,  οπότε διακινείται η ιδέα  του  "νέου συνασπισμού εξουσίας", ο οποίος αφορά και το Ποτάμι, δηλαδή τους αυθεντικούς micro survivors.Σωστά ο Γ.Παπασπυρόπουλος  (πηγή) διακρίνει μια διαφορά στους micro survivors.Μόνο που δεν είναι ηθική ( οι κυνικοί εναντίον ευαίσθητων) αλλά αφηγηματική : ο «νεορεαλισμός»  του Ποταμιού (εμείς είμαστε micro survivors και στενάζουμε) και ο «σοσιαλιστικός ρεαλισμός» του Συριζα ( ο άνεργος και ο φτωχός στην πιο ρεαλιστική διεσταλμένη εικόνα  μόνο που ο ζωγράφος  πάντα survivor )    

Όλα αυτά γίνονται σε μια συγκυρία όπου αναδύεται μια άεργη ανάπτυξη μακριά από την υπόθεση εργασίας του «εξωστρεφούς μοντέλου» (πηγή). Οι εξαγωγές  δείχνουν στάσιμες (πηγή) και επανέρχεται ο εφιάλτης του εμπορικού ελλείμματος.

Το καλοκαίρι του 14 μοιάζει ως μια διαστροφική αναστροφή του καλοκαιριού του 09.Τότε ο Καραμανλής σχεδόν εθελοντικά παραδίδει την κυβέρνηση στον ΓΑΠ. Σήμερα ο Σαμαράς «παίζει τα ρέστα του» να κρατήσει την κυβέρνηση ενώ ο Τσίπρας κινείται συνεχώς στο να αποφύγει τη λογική που ο Ζίζεκ υπενθύμισε « κάθε  σαράντα-πενήντα χρόνια αφήνουν κάποιο τέτοιο κόμμα να έρθει στην εξουσία για έναν χρόνο» δηλαδή να εμπλέξει και άλλους μαζί του από αυτούς που οι άλλοι αφήνουν.