Η μελαγχολία της αντίστασης

 

Το να διαβάσεις 400 περίπου σελίδες  συντεταγμένες σε 3 κεφάλαια και 20 παραγράφους δεν είναι τόσο απλό.

Ιδίως όταν κάθε κεφάλαιο είναι μια ενιαία γιγαντιαία κειμενική ενότητα , μια υπερπαράγραφος, με μια σειρά από εγκιβωτισμένες παράγραφούς οι οποίες διακρίνονται μεταξύ τους  με μια ποικιλία σημείων στίξεων. Εντός των ενιαίων κεφαλαίων  ενυπάρχουν εξαντλητικές ρεαλιστικές περιγραφές , εσωτερικοί μονόλογοι και δύο μοναδικά δοκίμια για την ιστορία της αρμονίας στην μουσική και την βιοχημεία της  σήψης. Αυτός  ο εκτεταμένος κειμενικός σχηματισμός ,μέσα από την δαιδαλώδη γραμμική υφή του, μπορεί να αποδώσει μοναδικές στιγμές λεπτών συναισθημάτων , πολιτικές αναφορές ενώ τελικά εξιστορεί μια ενδιαφέρουσα πλοκή.

Αναφέρομαι στην «Μελαγχολία της Αντίστασης» , το δεύτερο βιβλίο του Lazlo Krasznahorkai που μεταφράζεται στα Ελληνικά.

Το βιβλίο υπερχειλίζει από μελαγχολία ενώ λείπει η αντίσταση: μια μικρή κοινωνία βυθίζεται σχεδόν υπνωτισμένη σε μια ατμόσφαιρα δυσπραγίας όπου οι ήρωες χαρακτηρίζονται από τα συναισθηματικά τους τραύματα και τις μικροπρεπείς ιδιοτέλειες τους.

Η αξία της «Μελαγχολίας» είναι ότι μόνο αυτή η σχεδόν βασανιστική εκτεταμένη γραφή μπορεί να αποδώσει την αίσθηση της βαθμιαίας διολίσθησης σε κατώτερα επίπεδα υλικής ζωής και κατίσχυσης της ιδιοτέλειας ,αυτό το γλίστρημα από το κοινότοπο στο κατώτερο.

Διαβάζοντας ένα βιβλίο για το απλό καθημερινό που σήπεται τόσο αργά ώστε κανείς να μην το καταλαβαίνει ,ξαφνικά επιμετρά τον τεράστιο χρόνο από το 10 στο 17 , επτά χρόνια μνημονιακής μελαγχολίας με αντιστασιακές εξάρσεις.

Η κυβέρνηση , αφού ως αντιπολίτευση έπαιξε τα ρέστα της, ασκώντας  ότι βέτο υπήρχε,  φτάνει ασθμαίνουσα σε μια ακόμη  κρίσιμη διαπραγμάτευση προσδοκώντας ότι κανείς άλλος δεν πρέπει να το «παίξει» Σύριζα , δηλαδή να διεκδικεί το μονοπώλιο της τελευταίας λέξης ,του βέτο. Η κοινωνία υπομονετικά πληρώνει όταν μπορεί όλους τους φόρους, διαμαρτύρεται χωρίς τις επινοημένες θεατρικότητες και τις υστερικές μπαλαφάρες  . Ποτέ άλλη κυβέρνηση δεν είχε τόσο παθητική συναίνεση και λυμφατική αντίδραση .

Το περιβάλλον έχει όλα τα χαρακτηριστικά δύο διαφορετικών διεξόδων : μπορεί να είναι η αφανής εσωτερική περίοδος που προετοιμάζει την μεγάλη αναγέννηση που πάντα έπεται ενός χρόνου εσωστρέφειας ή μπορεί να είναι μια υπνωτική σήψη των τραυματισμένων και των ιδιοτελών σαν τους ήρωες της «Μελαγχολίας».

Τα μαθηματικά δεδομένα είναι εναντίον μας: το αριθμητικό άθροισμα των πραγματικών αδύναμων και των λειτουργικά εξαρτημένων από το κράτος μέσω διαφόρων νομικών και εθιμικών ρυθμίσεων είναι μεγαλύτερο από τον «καθαρό» τομέα εισφοράς εσόδων προς το κρατικό ταμείο. Αν θεωρήσουμε πως τα πολιτικά προτάγματα είναι απλά  αιτήματα εισοδημάτων τότε δεν υπάρχει σωτηρία : η οποιαδήποτε πολιτική δύναμη που επιθυμεί να κυβερνήσει πρέπει να υποσχεθεί τα φανταστικά εισοδήματα της μαθηματικής πλειοψηφίας. Αν η εσωτερική ανισομέρεια συνδυαστεί με την γενικευμένη αταξία του «Δυτικού» κόσμου τότε η πρόγνωση καλύτερα ας μην καν διατυπωθεί.

Στην «Μελαγχολία», το καταπληκτικό εγκιβωτισμένο δοκίμιο για την βιοχημεία της σήψης αναδεικνύει  πως  το φαινόμενο με την οντολογική και αισθητική απαξία είναι ένα πλούσιο πολύπτυχο χημικό φαινόμενο που τεχνικά ίσως και να εκστασιάζει τους ειδικούς. Το κακό με την σήψη είναι πως είναι ανεπίστροφο φαινόμενο, δεν αλλάζει φορά αν εκκινήσει.

Η «Μελαγχολία» με τις πολλαπλές σημάνσεις της , μου υπενθύμισε πως η υπνωτική κατάσταση είναι τόσο επικίνδυνη. Ακόμα και η παράφωνη , σχεδόν υστερική φάση των αντιστάσεων του 10-12 φαντάζει κάποτε προτιμότερη ως στοιχειώδης αναστροφή.