«Παλεύοντας» τον Οδυσσέα έφτασα στη σελίδα 540

Βρισκόμαστε στο 1904.

Ο Λέοπολντ  Μπλουμ είναι  ένας προκλητικός τύπος , όχι μόνο για τα σταθμά της εποχής του.

Είναι δυνητικά  αμφισεξουαλικός , που δέχεται να υποστεί μια αμφιλεγόμενη ιατρική γνωμάτευση  για να αποδειχθεί παρθένος, αλλά και αμφίφυλος που αργότερα γεννά οκτώ παιδιά !. Αν και στο λογοτεχνικό σύμπαν του Οδυσσέα ( James Joyce) , όπου συμβαίνουν όλα αυτά  , βρισκόμαστε στον αστερισμό της φαντασίωσης ( που ειδικά στο κεφάλαιο 15 υπερισχύει  του αστερισμού του  ρεαλισμού ) εν τούτοις η εκκεντρικότητα είναι θεμελιακή.

Αυτή , λοιπόν η καταστατικά έκκεντρη φιγούρα, ο Μπλούμ, διατυπώνει ένα πολιτικο θεολογικό πρόγραμμα που αρθρώνεται οργανικά  μέσω τριών επιπέδων : Τα εξισωτικά  προτάγματα , τις δραστηριότητες και το αισθητικό περίγραμμα.

Τα προτάγματα:

·       Ο καθένας έχει δικαίωμα στο θαύμα , ως ιδιοκτήτης ενός ατομικού λυχναριού Αλαντιν.

·       Οι Μονοθεϊσμοί ( Χριστιανισμός, Ισλάμ, Εβραϊσμός) συνενώνονται.

·       Όλα τα παιδιά λαμβάνουν τρία στρέμματα γης και μια αγελάδα.

·       Όλα τα πάρκα είναι ανοικτά όλο το εικοσιτετράωρο

·       Όλα τα πλυντήρια πιάτων είναι ηλεκτρικά

·       Εξαφανίζονται ο πόλεμος, η φυματίωση, η επιληψία , η επαιτεία.

·       Εβδομαδιαίο καρναβάλι με μάσκες και υιοθέτηση της εσπεράντο.

·       Ελεύθερο διαθέσιμο χρήμα για όλους , ελεύθερος έρωτας, ελεύθερα προσβάσιμοι όλοι ναοί.

Οι δραστηριότητες:

 Εμπόριο,Βιομηχανία, Διαφήμηση,Ελευθερία Σκέψης, Καθολική Ψηφοφορία, Κλασσική Μουσική, Παραθαλάσσιες ανοικτές Συναυλίες, Γαστρονομία, Ατομική Υγιεινή, Έρωτας ,Ανώδυνος Τοκετός και εκλαϊκευμένη Αστρολογία.

Το αισθητικό περίγραμμα :

·       Τα αγάλματα των εννέα μουσών

·       Όλα τα αγάλματα της Αφροδίτης ( Καλλίπυγος, Πάνδημος, κλπ)

·       Γύψινες  απεικονίσεις των  δραστηριοτήτων  

Το ενδιαφέρον είναι πως η προκλητική βλάσφημη Ουτοπία του Joyce, για το 1904, οργανώνεται με βάση δραστηριότητες  , που  σήμερα  , εκατό χρόνια και βάλε, είναι ο πυρήνας της παγκόσμιας οικονομίας και του ατομικού βίου. O Joyce, στον Οδυσσέα, επινοεί ,«κατασκευάζει» ανθρώπινους τύπους και καταστάσεις για να σοκάρει. Όμως φαίνεται πως η οργιώδης λογοτεχνική φαντασία του  ενώ εκκινεί να οριοθετήσει μια οργιαστική βλασφημία με έμβλημα «όλα είναι επιθυμητά και δυνατά» όταν γειώνεται στον βίο γίνεται πεζή . Ο πολύτροπος, πολύσχημος Οδυσσέας του, με τις πιο διαγώνιες ενορμήσεις και φαντασιώσεις «αναπνέει » σε ένα κοινωνικό πλέγμα που σήμερα είναι μια αυτονόητη  καθημερινότητα. Όσο και προκλητική αν είναι η ουτοπία δεν μπορεί να απογειωθεί από τον τρέχοντα βίο:

Οικονομία ( Έμποριο, Βιομηχανία, Διαφήμιση) , Πολιτική ( Ελευθερία Έκφρασης, Καθολική Ψηφοφορία), Τέχνη ( Κλασικισμός και Μαζική Διασκέδαση) , Υγεία  (Ατομική προστασία  και απαλλαγή από τον Πόνο)  και μαζική πρόσβαση στα πορίσματα της Αστρολογίας.

Στο φαντασιακό σύμπαν του Οδυσσέα, η ουτοπία , οι «γειωμένες»  δραστηριότητες συμπληρώνονται οργανικά από ένα τρίτο επίπεδο όπου συνυπάρχουν το «Ιερό» (τα αγάλματα των Μουσών και της Αφροδίτης)  με την αισθητική της καθημερινότητας που δεν είναι άλλη από τις γύψινες διακοσμήσεις.

Στον «Οδυσσέα» μπορείς να βρεις πολλές πλευρές της ανθρώπινης κατάστασης και πολλές λογοτεχνικές καινοτομίες ( για την εποχή του) , αλλά το μοτίβο της διολίσθησης από την εκκεντρική ουτοπία προς την πεζή , αν και τεχνολογικά προφητική , πραγματικότητα επαναλαμβάνεται. Ταυτόχρονα αναδύεται το «Ιερό» ως αισθητική απόλαυση ομότιμο με τις εκπτωχευμένες γύψινες διακοσμήσεις του βίου. Ουτοπία, «γείωση» , αισθητικοποίηση είναι ένα από τα πολλά δρομολόγια του Οδυσσέα.

Διαβάζοντας έτσι τον Joyce,μπορείς να δεις καλύτερα πως η κατάρρευση των μεγάλων ιδεολογιών και ουτοπιών οδήγησε σε μια αισθητικοποίηση του Ιερού και αποθέωση της εύκολης απεικόνισης : γύψινα αντίγραφα των δραστηριοτήτων παρατάσσονται ισότιμα με τα αγάλματα των Μουσών και μιας Θεάς. Ταυτόχρονα παρατηρείς πως η Ουτοπία του «όλα είναι δυνατά» δεν είναι παρά μια επινοημένη καρικατούρα δημιουργημένη απλώς για να προκαλέσει , μια άτεχνη πάλη με το αυτονόητο ( ενίοτε  αντιδραστικό και αναχρονιστικό). Όμως σ’ αυτό το κλειστό λογοτεχνικό Σύμπαν μπορείς να δεις πως τελικά το ζήτημα είναι να εξισορροπηθούν τα τρία αυτά επίπεδα (ουτοπία, δραστηριότητα,Ιερό)  αλλιώς.

Το πρωτείο της Πολιτικής Οικονομίας , που επικυριαρχεί σήμερα, ξερό χωρίς την Ουτοπία με το «Θείο» ως παραταγμένο «Έργο Τέχνης» , δηλαδή μια μετατροπή της σειράς του Οδυσσέα, φαίνεται να αναπαράγει την ίδια ξηρότητα.

Αναγκαστικά  , αν ψάχνουμε μια τάξη μεταξύ ουτοπίας, βίου, ιερού και αισθητικής, η τελευταία μοναδική επιλογή είναι η ολική αντιστροφή : αποκατάσταση ( από-αισθητικοποίηση) του Ιερού, οργάνωση και αισθητικοποίηση του βίου ανάδυση μιας Ουτοπίας ως εξισορρόπηση.