Τεχνικές μεταμόρφωσης

Τα σταθερά χαρακτηριστικά της συγκυρίας είναι δεδομένα από καιρό. Η δυναμική έκφραση των αντίρροπων συμφερόντων , ο συγχρονισμός των πολιτικών επίδικων , η αρχιτεκτονική των πολιτικών κομμάτων φανέρωναν από καιρό ενός τύπου συμβιβασμό ( πηγή, πηγή , πηγή ). Εκείνο που ήταν τόσο αναπάντεχο ήταν ότι η μερίδα του αριστερόφωνου αστικού κομφορμισμού ήταν σε τόση απόσταση από την μικρή και ασθμαίνουσα επιχειρηματικότητα έτσι ώστε ανερυθρίαστα , κυνικά τόλμησε να ρισκάρει την οριακή σταθερότητα και τελικά να οδηγήσει στα capital control. Πίσω από την υπερβολική ηθικολογία, τον αμετροεπή εκτραχηλισμένο λόγο για τα «λαϊκά συμφέροντα» αναδύθηκε μια στεγνή τεχνική βούληση για «ξεκαθάρισμα» των μικρών δομών της αυτό-απασχόλησης. Ταυτόχρονα  ως κακέκτυπο εκφράσεων  του πολιτικού Ισλάμ (πηγή)  ο συριζαικός κομφορμισμός  περιστέλλει όλη την πολιτική θεματολογία σε μια σειρά προταγμάτων για τις προθέσεις, τον κόπο και το ήθος των πολιτικών στελεχών. Η φρικώδης μελωδία για τους φτωχούς εργατικούς ηθικούς συνταγματάρχες ακούεται ως κακόφωνη διασκευή από τους πιο αναπάντεχους μουσικούς παραγωγούς .

Ενώ λοιπόν η διαδρομή δεν είναι αναπάντεχη ,επιχειρείται μια ελεγχόμενη αλλαγή, μια συνειδητή μετατροπή έτσι ώστε να εμπεδωθούν καλύτερα οι σταθερές του εγχειρήματος των μνημονίων. Φαίνεται πως  οι ενδογενείς δυνάμεις για να κατασταλεί ο παραλυτικός κατακερματισμός είναι ιστορικά καχεκτικές ,έτσι η «εκ των άνω» επιβολή μέσω των μνημονιακών  «προαπαιτούμενων»  έγινε ιστορικά αναπόδραστη. Ο οκταετής  , τουλάχιστον, μνημονιακός κύκλος εκφράζει την αποτυχία μιας αυτόνομης εσωτερικής προσπάθειας αλλά και την ισχυρή βούληση για την συνέχεια της προσπάθειας μέσω ενός πολιτικού τεχνάσματος: της αποδοχής της «ιδιοκτησίας» ενός αυταρχικού   εκσυγχρονισμού μέσω μιας αρχικά πολωτικής ( 10-14) και αργότερα παρηγορητικής έκφρασης (15-18) .Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να τεκμηριώσουμε πως ο συριζαικός κομφορισμός  μέσω του «κλαυθμού του εκβιασμού»  προσφέρει την μέγιστη ηθική νομιμοποίηση στον αυταρχικό εκσυγχρονισμό επομένως ουδείς στις Βρυξέλες και το Βερολίνο διανοείται να τον αμφισβητήσει πλέον.

Το στρατηγικό δίλλημα των μνημονίων παραμένει : έξοδος μέσω της εφαρμογής τους ( Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρος) ή μέσω της ανεπιτυχούς  ως τώρα προσπάθειας να εκβιαστεί ο τερματισμός τους ως πολιτική απόφαση ( Σαμαράς μετά τις Ευρωεκλογές, Τσίπρας μέχρι τα Capital Control). Φαίνεται πως υπόρρητα προκρίνεται η πρώτη εκδοχή παρότι στην κοινωνία μια βουλησιαρχική στάση για την υπεροχή της «πολιτικής» λύσης είναι εδραία. Η πόλωση μεταξύ της μιας πολιτικής επιλογής για την «έξοδο μέσω εφαρμογής» και μιας λαϊκής  διάθεσης για την έξοδο «μέσω αγώνων» δημιουργεί ένα κενό. Αυτό το κενό μπορεί να καλυφθεί από ένα νέο «αντισυστημικο» ρεύμα που διαμορφώνεται τώρα. Ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις ο αριστερός πόλος της «πολιτικής  εξόδου»  ( Λαε, ΚΚε, Ανταρσυα) εκφράζεται με συνέπεια και πολιτική ηθική.

Για την τριετή παράταση του αυταρχικού εκσυγχρονισμού οι ευθύνες των κυνικών ηθικολόγων του Μαξίμου είναι μεγαλύτερες από τις ανεπάρκειες της Σαμαρικής διαχείρισης. Και η καλύτερη τιμωρία θα είναι η υποχρεωτική τους συνύπαρξη στην κυβέρνηση με το κουτσαβακικό δεξιό μόρφωμα.

Για μια τέτοια  εξέλιξη θα χρειαστούν μερικές ιδέες μεταμόρφωσης.

Πολλές φορές  κατά την «άγρια» φάση της αντιμνημονιακής περιόδου η Αργεντινή εμφανίστηκε ως ιστορικό αντίστοιχο της κρίσης μας. Η χαρακτηριστική εικόνα του ελικοπτέρου που διασώζει τον De la Rua από την κορυφή ενός κρατικού κτιρίου συμβόλισε την απαίτηση για μια ανατροπή της κυβέρνησης της χρεωκοπίας. Κι’ όμως από την αντιστοίχηση με τη θυελλώδη αλλαγή στην Αργεντινή, έχει διαφύγει μια πιο εντυπωσιακή απόδραση. Ο υπουργός Οικονομίας  Domingo Cavallo είχε γίνει από καιρό αντικείμενο δυσαρέσκειας και οι διαδηλωτές τον αποδοκίμαζαν συγκεντρωμένοι στο Υπουργείο φορώντας καρναβαλικές μάσκες με το πρόσωπο του. Όταν ο Cavallo ευρίσκεται απομονωμένος στο Υπουργείο και κινδυνεύει από λιντσάρισμα, τότε βρίσκει την απόλυτη λύση: φορά την καρναβαλική μάσκα που τον διακωμωδεί και δραπετεύει μέσα στο πλήθος. Ο Cavallo γίνεται μια καρικατούρα του εαυτού του και αυτός ο καρναβαλικός εαυτός του τον διασώζει. Ο εκκεντρικός Zizek έχει δώσει μια εξωφρενική εξήγηση: στην Αργεντινή  η Λακανική ψυχαναλυτική σχολή είναι παραδοσιακά ισχυρή  και επομένως ο Cavallo γνωρίζει ότι «το πρόσωπο είναι τελικά η καλύτερη του μάσκα» (1). Ο μασκοφόρος  Cavallo  δεν είναι ένας ψεύτικος ως «απάτη» αλλά απολύτως είναι  τόσο Cavallo όσο όλες οι εκδοχές του Cavallo.

Στο κλασσικό γιγαντιαίο μυθιστόρημα του Robert Musil «Ο ‘Άνθρωπος χωρίς Ιδιότητες» ο υπερσυναισθηματικός ήρωας Urlich εμφανίζεται να μεταμορφώνεται  προσωρινά αλλά επώδυνα. Ο Urlich είναι αντιφασίστας και φανατικός καπνιστής. Όταν ξαφνικά βρίσκεται χωρίς τσιγάρα ορμάει έξω από το σπίτι του , χωρίς να συνειδητοποιήσει ότι  γίνεται μια τεράστια φασιστική διαδήλωση. Μέσα στον κόσμο ο Urlich δυσκολεύεται να φτάσει στο καπνοπωλείο και ως μοναδική λύση έχει να αρχίσει να συμμετέχει στα συνθήματα της διαδήλωσης και ως μέρος της να την διασχίσει κάθετα. O Musil περιγράφει  αριστοτεχνικά   πως ο Ulrich σχεδόν έχει παρασυρθεί ασυνείδητα στην φασιστική ροή και χρειάζεται τελικά ένα ξύπνημα για να ξεφύγει.  

Η καρναβαλική μάσκα αλλά και η αδρανής συνύπαρξη με τον φασισμό είναι τεχνικές μεταμόρφωσης που κάπως λειτουργούν. Οι δικοί μας κυνικοί ηθικολόγοι  επιλέγουν και τις δύο : άλλοτε παρηγορητικές  τηλεπερσόνες φορούν τη μάσκα της συμπόνιας  για τους πολλούς , άλλοτε ομολογούν πως αναμειχθήκαν με τον όχλο των αντιπάλων προσωρινά μέχρι το επόμενο καπνοπωλείο. Ο Carvallo κατέληξε στη φυλακή και ο Ούλριχ έμεινε ένας αιώνιος ημιτελής.

(1 )   S.Zizek .The Parallax View p.27