Επί του Παρόντος.........

 

Εις τοιαύτην συμφοράν περιπεσόντες οι Αθηναίοι, εταλαιπωρούντο, καθόσον και εντός της πόλεως η θνησιμότης ήτο μεγάλη και εκτός αυτής τα κτήματά των ερημώνοντο.  Μερικοί μάλιστα κατά την διάρκειαν της δυστυχίας ενθυμήθησαν, όπως ήτο φυσικόν, τον επόμενον στίχον, περί του οποίου οι πρεσβύτεροι απ᾽ αυτούς εβεβαίωναν, ότι εψάλλετο εις παλαιοτέραν εποχήν·

 

«Θα έλθη δωρικός πόλεμος και λοιμός μαζί μ᾽ αυτόν.»

 

 Είναι αληθές ότι αντέτειναν μερικοί ότι ο παλαιός στίχος ωμιλούσε περί λιμού και όχι λοιμού, αλλ᾽ επί του παρόντος επεκράτησε φυσικά η γνώμη ότι η λέξις, της οποίας είχε γίνει χρήσις εις το άσμα, ήτο λοιμός, καθόσον οι άνθρωποι εμνημόνευαν τον στίχον σύμφωνα με τα παθήματά των.

 

Θουκυδίδης Ιστορίαι 54.3 Μετάφραση Ε.Βενιζέλου

 

Το γνωστό απόσπασμα του Θουκυδίδη για το λοιμό των Αθηνών έχει πολλαπλή επικαιρότητα. Μερικοί ιστορικοί αναδεικνύουν την ανάσυρση του χρησμού ως στοιχείο αδυναμίας και προσφυγής στην προφητεία. (πηγή).

Ο Πολιτικός Φιλόσοφος Κ.Ζουράρις όταν δεν ασχολείται ως Νάρκισσος με διάφορες  Performance  εκκεντρικών show στη βουλή και στις τηλεοράσεις γράφει ενδιαφέροντα βιβλία. Είχε, λοιπόν, την οξυδέρκεια στο σχετικό του βιβλίο ( 1) να διακρίνει πως το ουσιώδες στο  Θουκυδίδειο κείμενο είναι δεν είναι η ιστορική ανάδυση του χρησμού. Το κυρίαρχο είναι  ότι η επιλογή της λέξης «Λοιμός» ή «Λιμός» δηλαδή η ερμηνεία του χρησμού , γίνεται το  αντικείμενο της  «έριδος» , όπως αναφέρεται στο αρχικό κείμενο. Ο ΚΖ αναλύει σε βάθος πως μεταξύ των δύο εννοιών «λιμός-λοιμός» η ένταση είναι πολιτική και αναγκαστικά αντικείμενο διαμάχης  η λύση δε ήταν προσωρινή : «επί του παρόντος».

 

Γράφει ο ΚΖ

 

“Λοιμός ή λιμός;Από την στιγμή που το «αναντίρρητο» γεγονός γίνεται έρις και αντίρρησις περί του γεγονότος , μέσα στη πιάτσα, εντός Αγοράς ,αυτομάτως αυτό το γεγονός μετατρέπεται σε γεγονός κοινωνίας.Δηλαδη;Δηλαδή , «εγένετο μεν ουν έρις τοις ανθρώποις» περί του έτσι γεγονότος ή αλλιώς γεγονότος. Και πως λύνεται αυτή η έρις ; Πως, «τοις ανθρώποις» ,αποκαθίσταται μια συναντίληψη για την πραγματική αλήθεια του γεγονότος,για την πραγματικότητα αλήθεια ου γεγονότος ,για την  πραγματικότητα της αλήθειας; Η αλήθεια είναι λοιμός ή είναι λιμός  ή μήπως αψηφώντας και περιφρονώντας κάθε «αντικειμενική αλήθεια» περί του γεγονότος, εμείς θα αποφασίσουμε , άρα εμείς θα ονομάσουμε το τί,  τότε , ήταν το γεγονός;» (2)

 

Είναι φανερό πως η τρέχουσα διαχείριση της πανδημίας εμπεριέχει πολλαπλές πολιτικές επιλογές που αναγκαστικά τροφοδοτούν εντάσεις,  «έριδες»  με τις προσωρινές τους λύσεις : Aπό την χονδροειδή αντίρρηση για την ανάγκη του Lock Down, μέχρι τους ελέγχους για τους πόρους που διοχετεύονται μέσω νομότυπων διαφανών και αδιαφανών μεθόδων παρουσιάζεται μια παλέτα αντιρρήσεων και διαφωνιών.

 

Υπάρχει λοιπόν εξ’ ορισμού ένα επίδικο για την ποιότητα της  διαχείρισης που πρέπει να ορίζεται με ακρίβεια , ένα επίδικο του τύπου «λιμός ή  λοιμός» που δεν αναιρεί το δεδομένο γεγονός της πανδημίας.

 

Ο Peter Sloterdijk έχει θέσει το θέμα σε μια άλλη διάσταση.

 

Εκκινώντας από την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία διακρίνει πως ο Κυνισμός του Διογένη είναι σήμερα Κυνισμός  “Kynisism” και όχι  κυνισμός “Cynisism” . Η διαφορά μεταξύ των δύο κυνισμών είναι πως ο Κυνισμός του Διογένη, αφορά μια πληβειακή σάτιρα που αποδομεί τις εξουσίες , ενώ ο σημερινός κυνισμός εργαλειοποιεί τα πάντα της Ιατρικής συμπεριλαμβανομένης. Γράφει χαρακτηριστικά ο Sloterdijk : «Σε λίγο καιρό κάθε φορά, πριν πάμε κάθε φορά στην τουαλέτα, θα χρειαζόμαστε πτυχίο Ουρολογίας» (3)

 

Τελικά , η έριδα για την φύση και τη διαχείριση  της πανδημίας είναι όχι μόνο αναπόφευκτη αλλά επιθυμητή  ( Θουκυδίδης) .

 

Διαφέρει όμως  αν θα γίνει ως Διογένεια παραγωγική αποδόμηση δηλαδή αμφισβήτηση των εξουσιαστικών δομών, ή αν θα γίνει ως διαφορετική ερμηνεία τεχνικών δεδομένων εντός του υφιστάμενου κυνικού Ιατρικού Τεχνολογικού παραδείγματος.

Όπως πάντα οι αντιρρήσεις είναι υβρίδια κυνισμών. Η αυθεντική χρήσιμη αμφισβήτηση γίνεται περιττή ή προβληματικός γογγυσμός που δημιουργεί ή εντείνει παραλυτικές κρίσεις. Στο δημόσιο χώρο επικρατούν  οι αμφισβητήσεις που συμφύρουν πάσης φύσεως στοιχεία ενώ οι εύλογες δημοκρατικές ενστάσεις είναι λιγότερο θορυβώδεις και ορατές. Το θέμα περιπλέκεται καθώς οι αποφάσεις πρέπει να παίρνονται άμεσα. Για αυτό και η συγκυρία ευνοεί καθεστώτα μειωμένης δημοκρατικής ευαισθησίας που δεν επιτρέπουν κανενός είδους αντιρρητικό λόγο ( Κίνα, Ρωσία, Τουρκία) και επιλύουν τα επίδικα γρήγορα χωρίς διαβούλευση  και ίσως πιο αποτελεσματικά.

 

Η Θουκυδίδεια απάντηση για τις κρίσιμές επιλογές , εντός του δημοκρατικού πλαισίου  είναι αρμονική  :

 

«……..αλλ᾽ επί του παρόντος επεκράτησε φυσικά η γνώμη…….»

 

Η  λύση που είναι δημοκρατικά αποδεκτή για να εκτελεστεί γρήγορα, πρέπει να είναι προσωρινή , δηλαδή εξ’ορισμού αξιολογίσιμη και  αιρέσιμη.

 

Με την Ελλάδα στον πυθμένα της αξιολόγησης του Bloombger (πηγή) , κανείς δεν μπορεί να επαφίεται στην αδράνεια ενός ψευδοορθολογικού αντιλαικισμού. Η αξιολόγηση παρά τα προφανή μεθοδολογικά της προβλήματα φαίνεται να αντιπροσωπεύει την παγκόσμια κατάσταση. Το πρόβλημα  είναι διπλό :  ο λοιμός να μην  γίνει λιμός και ο Διογένης να επικρατήσει του Τράγκα.   

 

 

(1)  Κ.Ζουράρις «Νυν…..Αιωρούμαι»

(2)  Κ.Ζουράρις «Νυν…..Αιωρούμαι» σ.162

(3)  P.Sloterdijk “Critique of Cynical Reason” p.266