Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

«Aγγελική» εξουσιαστική ίντρτγκα



Στο “The Favourite” του Λάνθιμου παρακολουθούμε τις σχέσεις της Βασίλισσας με τις «ευνοούμενες» όπως αυτές αρθρώνονται ,παράλληλα με τις σχέσεις της με τον πρωθυπουργό , τους στρατηγούς και την διοίκηση.

Σε όλη την ταινία η εξουσία και η κυριαρχία είναι σταθερή χωρίς ούτε καν  υπαινιγμό  αμφισβήτησης . Δεν υπάρχει κανένα επίδικο για την ίδια την κυριαρχία αλλά όλες οι αποφάσεις και τα διλλήματα αφορούν το επίπεδο της διακυβέρνησης ( φόροι, στρατός κλπ)

Παράλληλα με την προσωπική συσχέτιση με την βασίλισσα , ο ρόλος της ευνοούμενης αναδεικνύεται ως σταθερός διαμεσολαβητής μεταξύ των δύο επιπέδων της εξουσίας : της βασίλισσας, της συμβολικής κυρίαρχου ,και της διακυβέρνησης  των δράσεων και των επιτελέσεων. Σε όλη την ταινία η εκάστοτε «ευνοούμενη» μεταφέρει ατόφια ή παραλλαγμένα μηνύματα  μεταξύ των δύο πόλων και καθίσταται ο κεντρικός αγωγός επικοινωνίας.

Πάνω σε αυτήν   την  αυστηρή, συμπαγή, δομή της εξουσίας με τα τρία ιεραρχημένα  επίπεδα (βασίλισσα, ευνοούμενη, διοίκηση) στηρίζεται τελικά η πλοκή των συναισθημάτων και σχέσεων. Απουσιάζει εμφαντικά από το βασιλικό μελόδραμα η λαϊκή συναίνεση μέσω των διαδικασιών της εποχής ( επευφημίες) ενώ ο στρατός είναι μια συνεχής αναφορά με ένα ασφαλή μακρινό γεωγραφικό προσδιορισμό: την Γαλλία.

Ο ρόλος της «ευνοούμενης» είναι καταλυτικός για την εύρυθμη ροή των μηχανισμών των αποφάσεων. Λειτουργικά είναι ο απορροφητήρας των κραδασμών καθώς λειαίνει και παραλλάσει τα μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις.

O G.Agamben στο «Il Regno et la Gloria» διερευνά ενδελεχώς  την υπόθεση εργασίας ότι  η εννοιολόγηση  των σύγχρονων πολιτειακών δομών  πηγάζει απ’ ευθείας από την θεολογία , όπου θεμελιώνονται και αναλύονται  οι έννοιες της κυριαρχίας της διακυβέρνησης κλπ. Αναδεικνύονται όλες οι συνάφειες και ομοιότητες και η εξέλιξη των εννοιών της πολιτικής φιλοσοφίας στο σημερινό τους περιεχόμενο.

Είναι ενδιαφέρον πως η πολιτική στοιβάδα της «εύνοιας» , όπως αυτή αναδεικνύεται στο “The Favourite” , παρουσιάζεται και αναλύεται μέσω μιας διαφορετικής οπτικής.

Κατά τον G.Agamben η θεολογία της «Αγγελολογίας» δεν είναι παρά μια ενδελεχής διερεύνηση της πολιτικής φιλοσοφίας της διακυβέρνησης, της διαχείρισης δηλαδή του δεύτερου πόλου της ισχύος απέναντι στον πρώτο πόλο της συμβολικής κυριαρχίας. Οι άγγελοι αρθρώνουν αυτό το ενδιάμεσο επίπεδο και μεσολαβούν ανάμεσα στην ουράνια και εκκλησιαστική κυριαρχία.

Γράφει  σχετικά:

H αγγελολογία συμπίπτει με την πολιτική θεωρία της εξουσίας. Αυτό είναι προφανές από τα αγγελικά ονόματα ( αρχαί, εξουσίαι, κυριότηταται). Στις επιστολές του Παύλου δεν είναι καθόλου εύκολο να διακρίνεις τα ονόματα των αγγέλων από αυτά των κοσμικών αρχών. Ο όρος «αρχαί και εξουσίαι» είναι γενικός όρος για τις ανθρώπινες δυνάμεις.

Στη επιστολή προς Κολοσσαείς ( 2:15) δεν είναι καθόλου ευκρινές αν η σταυρική νίκη του Μεσία έναντι «αρχών και εξουσιών» αφορά αγγελικές ή ανθρώπινες συνάμεις  

Η συσχέτιση αγγελικών και ανθρώπινων δυνάμεων είναι θεμελιακή και πηγάζει από το γεγονός ότι οι άγγελοι είναι ταυτόχρονα στοιχεία της θείας διακυβέρνησης ενώ αναφέρονται και ως «ηγεμόνες του κόσμου» ( Προς Κορινθίους 2:6)

The Gingdom and the Glory p.165

O GA ανατρέχει και στον Ψευδό Διονύσιο Αεροπαγίτη για να εστιάσει στην έννοια της «διακόσμησης» ( Περί Ουρανίου Ιεραρχίας)  .Στον Αεροπαγίτη η «διακόσμησις» είναι διακυβέρνηση μέσω της τάξης . Η τάξη αυτή εμπεδώνεται μέσω του απείρου αριθμού των αγγέλων και της αυστηρής ιεραρχίας τους.

Η συμπαγής πολιτική δομή που αναδύεται στο “The Favourite” , έχει τα δομικά χαρακτηριστικά που σημειώνει ο GA: Αγγελική διαμεσολάβηση, «Διακόσμηση» δηλαδή εύτακτη διακυβέρνηση μέσω της αγγελικής ιεραρχίας.

Η κινηματογραφική τέχνη του Λάνθιμου συνδυάζει με αρμονία όλα τα στοιχεία της αμφισημίας που προκύπτει από τη σύγχρονη , τρέχουσα εννοιολόγηση και τον θεωρητικό της πυρήνα της πολιτικής θεολογίας όπως την αναλύει ο G.Agamben.

Ο αγγλικός τίτλος “The Favourite” αφήνει μεταφραστικά περιθώρια για το φύλλο, η ερωτική ευρύτητα στο βασιλικό δωμάτιο παραπέμπει σε μια αγγελική διαφυλλική ρευστότητα ενώ εικαστική τελειότητα αναδεικνύει  ταυτόχρονα την  πλαστική και αεροπαγίτικη «διακόσμηση».

Ταυτόχρονα ο Λάνθιμος γειώνει το παίγνιο των αγγέλων στο επίπεδο των σωμάτων : η δεύτερη ευνοούμενη εισέρχεται στην πλοκή ως πάροχος τροφής , αργότερα προσφέρει φάρμακο και τελικά γίνεται ερωτικός σύντροφος. Η βασίλισσα ταλαιπωρείται από τις πολύπλοκες ασθένειες, ενώ η απερχόμενη ευνοούμενη τραυματίζεται σοβαρά χάνει μαζί με την εύνοια μέρος της όρασης.

Σωματικές εντάσεις ,συμπαγείς εξουσίες ορίζουν τον κόσμο του Λάνθιμου εντός του οποίου αναπτύσσεται αριστοτεχνικά η «αγγελική» εξουσιαστική ίντριγκα.

Info : The Kingdom and the Glory .G.Agamben 2011.

 

4 σχόλια:

  1. Το βιβλίο του G.A. το έχεις, να το δανειστούμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. A VS Ε
    Εμπνεόμενης από το σενάριο του κινημ. Έργου του Λανθιμου " Ο αστακός", αρχίζω να γράφω μια σουρεαλιστική κωμικο-τραγική ιστορία με προσωρινό τίτλο "A vs E" (Αθηναίοι εναντίον Επαρχιωτών). Τα τελευταία χρόνια οι πρώην αμέριμνοι Αθηναίοι(Α) αντιλαμβάνονται ότι ζουν μια ιδιότυπη κατοχή στην πόλη τους. Οι Επαρχιώτες (Ε), ξεκινώντας συνήθως από πολύ χαμηλά, τους έχουν προσπεράσει κατά πολύ και έχουν καταλάβει τις περισσότερες θέσεις σε όλους σχεδόν τους τομείς. Πολλοί Α φυτοζωούν, έχουν αναπτύξει χειρωνακτικές δεξιότητες και φοβούνται ότι οι Ε ως άλλοι μαυραγορίτες θα αγοράσουν τα σπίτια τους με λίγες χιλιάδες ευρώ.

    Δημιουργούν την οργάνωση 3Α (=Α+ΑΔ+ΑΥ) και στρατολογούν κυρίως ημι-φαλιρισμένους και φαλιρισμένους Α. Πρόβλημα στρατολόγησης υπάρχει στους Α Δυτικών Συνοικιών (ΑΔ) διότι παρουσιάζουν ορισμένα κοινά στοιχεία των Ε και στους Α Υπόλοιπου Αττικής (ΑΥ), αρβανίτικης και ημι-αρβανίτικης καταγωγής με μεγάλη περιουσία λόγω της καταπάτησης δημοσίων γαιών τον 20ο αιώνα. Όμως η μεγάλη ορμή κατάληψης οικονομικού ζωτικού χώρου των Ε αναγκάζει μεγάλη μερίδα των ΑΔ και ορισμένων φωτισμένων ΑΥ να συνταχθούν με τους ΑΑ, διότι διαφορετικά θα τους πλειστηριάσουν τα σπίτια και θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό οι νεότεροι, ενώ οι μεγαλύτεροι στο ...σπίτι του παππού τους (αν έχουν και έχει μείνει όρθιο).

    Οι Α, σε μεγάλο βαθμό γόνοι της ανώτερης μικροαστικής τάξης και ορισμένοι της μεσαίας τάξης, έχουν ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα., δηλ. αυτό της υπανάπτυξης που κουβαλούν μαζί τους από την επαρχία οι Ε. Η εξουσία ήδη από την εποχή του ΠΑΣΟΚ έχει διαχυθεί κυρίως στους Ε. Δεν είναι παράξενο που στις κυβερνήσεις Σημίτη υπερείχαν οι Πόντιοι. Τι σόι εκσυγχρονισμό να μας φέρουν οι Ε!


    Η οργάνωση 3Α κατέρχεται στις ευρωεκλογές με την πολιτική κίνηση ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ (ΑΤΤΙκο ΚΙνημα ΠΕΡιφερειακης ΑΝαπτυξης και ΠΑΡαγωγικης Ανασυγκρότησης) σε συνεργασία με το Θεσσαλονικιό αντίστοιχο κόμμα, το οποίο όμως για τους προφανείς λόγους, είχε μικράν απηχησιν εις την συμπρωτευουσαν.


    Και μόνον το όνομα της κίνησης προκάλεσε αρχικά γέλωτες πολλοί νόμιζαν ότι ο ιθύνων νους ήταν ο Ζάχος Χατζηφωτιου με χρηματοδότηση πλούσιων φίλων του), αλλά και κάποιο ενδιαφέρον των ανοργάνωτων Αθηναίων, αλλά όταν έλαβε ικανό ποσοστό ώστε να εκλέξει ένα ευρωβουλευτή αρκετοί κατάλαβαν ότι το ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ είχε μέλλον.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Στις εκλογές του Οκτωβρίου έλαβε σχεδόν διπλάσιο ποσοστό όταν έγινε κατανοητό ότι ο κύριος στόχος την επομένη δεκαετία είναι :
    1.οι Αθηναίοι, Κορίνθιοι και Βοιωτοί νέοι να σπουδάζουν μόλις κατά 35% σε ΑΤΕΙ/ΑΕΙ (οι πιο ικανοί) και οι υπόλοιποι να γίνουν παραγωγικοί πολίτες σε τεχνικά επαγγέλματα ώστε να ξαναζωντανέψει η βιοτεχνική-βιομηχανική δραστηριότητα στους νομούς αυτούς και
    2.να μετακινηθεί μεγάλο μέρος των -ούτως ειπείν- επαρχιωτών με ακίνητη περιουσία στην υπόλοιπη Ελλάδα , ώστε να δραστηριοποιηθούν παραγωγικά

    Την επόμενη εκλογική αναμέτρηση το κεντροαριστερό μέτωπο συνεργάστηκε με το ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ, και τα αντίστοιχα κινήματα Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου Κρήτης, αλλά ο επαρχιωτισμός των εταίρων δημιούργησε πολλά προβλήματα διακυβέρνησης.

    Η οργάνωση Α ανακάλυπτε καθημερινά επαρχιώτες που μπορούσαν να ονομαστούν μέτοικοι, συνήθως μορφωμένοι πελοποννήσιοι, από πόλεις με λιμάνια και από τα νησιά, τους οποίους έπειθε να μεταφέρουν τα εκλογικά τους δικαιώματα στον Νομό Αττικής...

    Η πόλη μας εξακολουθούσε να κινδυνεύει, παρά τις οριακές βελτιώσεις για τους Α. Σε 8 έτη είχαν μεταφερθεί μόλις 300.000 Ε στην επαρχία, οι περισσότεροι συνταξιούχοι.

    Αρκετοί δήμαρχοι είχαν εκλεγεί με την στήριξη της οργάνωσης 3Α, δηλ. του πολιτικού της βραχίονα ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ.

    Ο ρυθμός ανάπτυξης είχε κολλήσει στο 2%, η Αττική είχε σχεδόν καταρρεύσει από τους νεόπλουτους τουρίστες όλης της υφηλίου και δεν φαινόταν προοπτική εξόδου. Ακόμη και στα προάστια , Ίδη από το 2015 η κατάσταση ήταν απελπιστική. Αν ερχόσουν απο το γραφείο μετά τις 18.00 πάρκαρες σε μια στροφή 5 τετράγωνα από το σπίτι σου. Στο κέντρο τα νοίκια - λογω βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb ' ήταν πανάκριβα και αρκετοί ελεύθεροι επαγγελματίες δούλευαν στο σαλόνι του σπιτιού τους....

    Κάτι έπρεπε να γίνει. Η Αθήνα έπρεπε να ανήκει καταρχήν στους Α....Με κάθε κόστος...

    ...ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

    ΑπάντησηΔιαγραφή