Η αξεπέραστη μαγεία της αδρότητας: Υπάρχω

 

Του Γένους η φωνή κατόρθωσε να συναιρέσει μουσικά τον λογισμό με την διαίσθηση στο επίπεδο της σημασίας , του «τι θα πει αυτό» , και να δημιουργήσει συγχρόνως παράλληλα τον μαγικό καθρέπτη μιας γραπτής εκφράσεως , ολόφωτης καθ’ ευατήν , σκοτεινής όμως αδιάβατης για όποιον έχει δεσμεύσει τον νου εις την ειρκτή των αναπαραστάσεων.

                                                Σ.Ράμφος Μίμησις εναντίον Μορφής  Β μέρος σ 477

 

Όσοι νομίζουν ότι είναι σύνηθες , σε μια κινηματογραφική προβολή , ένα σημαντικό μέρος του κοινού να σιγοτραγουδά συνεχώς , να χειροκροτεί εκάστοτε και να αποχωρεί ράθυμα από την αίθουσα συγκινημένο, μάλλον δεν έχουν δει πολύ σινεμά. Γιατί ο κόσμος που συρρέει στο «Υπάρχω» δεν πάει σε μια συναυλία. Ξέρουμε πως θεωρητικά το πετυχημένο «λαϊκό» αδρό σινεμά εμπεριέχει τεχνικές δυσκολίες περισσότερες από την πιο περίπλοκη αισθητική εκκεντρικότητα.

Παρακολούθησα το «Υπάρχω» σε μια πρωτοφανή ατμόσφαιρα συγκίνησης και συμμετοχής. Η τελευταία φορά που είχα παρόμοια εμπειρία ήταν το Wookstock  προ αμνημονεύτων… Φιλμικά συνορεύει με το “Walk the Line”, με αναφορά στον John Cash .

Στην δικιά μου εμπειρία , η μεγάλη πρωταγωνίστρια είναι η Αγορίτσα Οικονόμου – Γεσθημανή που δεσπόζει δραματουργικά από την αρχή έως το τέλος της ταινίας. Μαζί με τον Καζαντζίδη -Μάστορα όλοι είναι πειστικοί όμως η Γεσθημανή και ο Κατελάνος – Βαλάσης είναι αρχετυπικοί.

Το «Υπάρχω» τιμά τον τίτλο του.

Δεν είναι μια ηθογραφία  , ούτε μια βιογραφία – αγιογραφία αλλά μια υπαρξιακή ανατομία μιας αντιφατικής οξύπλευρης προσωπικότητας. Πιστεύω πως η ταινία μπορεί να βρει κοινό στο εξωτερικό γιατί ακριβώς έχει περιεχόμενο πέραν της ιστορικής ελλαδικής ιδιομορφίας του 50-60. Η οιδιπόδεια σχέση ανατέμνεται χειρουργικά και λιτά.

Η συμμετοχή του κοινού , μου έδωσε ερέθισμά για μια άλλη σκέψη.

Μήπως δεν έχουμε μια νοσταλγική μουσική συνύπαρξη αλλά τα κοινωνικά Καζαντζιδικά μοτίβα απελπισίας και απόγνωσης  ,συνάδουν με τις τρέχουσες συνθήκες εκούσιας και ακούσιας περιθωριοποίησης μεγάλων μερίδων σήμερα;

Δεν σκοπεύω να ξαναδώ το «Υπάρχω».  Οι μεγάλες στιγμές είναι ανεπανάληπτες.

 

 

 

Megalopolis: Δοκιμιακό σινεμά και μίζεροι κριτικοί

 

H Megalopolis του Coppola είναι πραγματικά μια έκπληξη.Για την πλειοψηφία των κριτικών αποτελεί ένα ακατανόητα συμπίλημα από κινηματογραφικές ενότητες ή σχεδόν ένα προσωπικό φιλμικό παραλήρημα. Για τους περισσότερους αντιστοιχεί περισσότερο σε έργο άπειρου σκηνοθέτη , ο οποίος «πρέπει να τα πει όλα».

Όντως η ταινία δεν θυμίζει τίποτα από τον κλασσικό Coppa. Στην ταινία αυτή δημιουργείται ένα σκοτεινό σύμπαν «Νέας Ρώμης»  με πρωταγωνιστές Καίσαρες, Κατιλίνες,Κράσσους, Ιουλίες κλπ.Η αντιστοίχηση Ρώμης -Νέας Υόρκης είναι προφανής καθώς και τα σχετικά συμφραζόμενα μιας υφιστάμενης κρίσης επερχόμενης διάλυσης.

Όμως στην ταινία υπάρχουν άλλοι θεματικοί άξονες που έχουν μια εσωτερική συνοχή.

Κεντρική παρουσία στη ταινία έχει το Megalon, μια τυπικά Αλχημική οντότητα. Το Megalon θεραπεύει βαρύτατους θανατηφόρους τραυματισμούς ενώ ταυτόχρονα είναι δομικό υλικό με χαμηλό κόστος, οικολογικό αποτύπωμα και αρχιτεκτονική ευελιξία. Ο εφευρέτης-δημιουργός-διαχειριστής του Megalon είναι μια φιγούρα σε διαρκές δημιουργικό άγχος, αγωνία και ένταση.

Γύρω από το Megalon και τον δημιουργό του Κατιλίνα  τα λοιπά τεκταινόμενα είναι σχεδόν «φυσικα»: διεφθαρμένοι πολιτικοί, κυνικοί ζάμπλουτοι, ευγενείς και υπολογιστικοί έρωτες και μια τεχνολογική καταστροφή προερχόμενη από τα 80s.

Όλη η ιδιοτροπία της ταινίας δημιουργείται από την ύπαρξη του Megalon. O τίτλος της ταινίας κυριολεκτεί.

Η ταινία είναι περισσότερο μια πραγματεία για την τεχνολογία παρά για την Αμερική Ρώμη σε κρίση. Η Ρώμη ως αδρό ιστορικό πλαίσιο προσφέρει ένα στερέωμα αναφορών και αναλογιών , ένα καμβά πάνω στον οποίο ο Coppola μπορεί ξετυλίξει τις φιλοσοφικές του αναζητήσεις.

Ο Κατιλίνας δεν είναι απλά εφευρέτης ενός Αλχημικού Ιδεώδους ,αλλά ένας καλλιτέχνης σε διαρκή οίστρο και αγωνία. Το Megalon είναι ένα έργο τέχνης. Στην εξέλιξη της ταινίας μαθαίνουμε πως δημιουργήθηκε ως ίαμα που όμως δεν λειτούργησε. Ένα ατελέσφορο ίαμα έγινε τελικά ένα Αλχημικό επίτευγμά.

Σε αυτό το περίγραμμα ο βίος του Κατιλίνα οριοθετείται συνεχώς από μια αλληλουχία αποφθεγμάτων του Μάρκου Αυρήλιου που αναδύονται στην κλασσική επιγραφική μορφή της μαρμάρινης πλάκας.

Τα αποφθέγματα στερεώνουν τις φιλοσοφικές συντεταγμένες της ταινίας. Σε αυτό το δοκιμιακό σινεμά λειτουργούν σαν υπότιτλοι ρυθμιστές. Σε ένα απόλυτα περιφερειακό κανάλι Youtube το «Daily Stoic Podcast» ο Coppola εξηγεί αναλυτικά την προσέγγιση του για να εγγραφεί το τρομερό ρεκόρ θέασης των 1200 μονάδων.

Ο καλλιτέχνης δημιουργός βιώνει μονίμως ένα αδιέξοδο, παραδέρνει κυριολεκτικά στον χρόνο. Βιώνει μια δημιουργική κατάθλιψη καθώς περιστρέφεται στον εκκεντρικό του κόσμο. Η εσωτερική ένταση επιτείνεται από τη σαφή απόσταση του από το Megalon, σχεδόν μια ακηδία για το δημιούργημα του.Σε κανένα σημείο της ταινίας ο Κατιλίνας δεν είναι ο κάτοχος μιας ισχύος αλλά συμπεριφέρεται ως ουδέτερος χειριστής.

 

Αν αφαιρέσουμε λοιπόν το προφανές εξωτερικό «Λατινικό» ιστορικό πραγματολογικό περιβάλλον της ταινίας , τελικά έχουμε ένα ερευνητικό φιλοσοφικό σινεμά , μια προσπάθεια ενός δοκιμιακού κινηματογράφου. Στο δοκίμιο αυτό ο Coppola ευρίσκεται στον αντίποδα του Αμερικανικού Ονείρου. Ο θλιμμένος Κατιλίνας δεν αντλεί ευτυχία από τα επιτεύγματα του.

Στον καταιγισμό εικόνων και αναφορών έχασα τον ειρμό και τη συνέχεια των αποφθεγμάτων . Να μια καλή ευκαιρία να τρέξω αμέσως να δω για δεύτερη φορά αυτό το ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ.