Σάββατο 2 Μαΐου 2020

Παραναγνώσεις










Καθώς η συγκυρία της πανδημίας εξελίσσεται σε νέα φάση, η δημόσια συζήτηση αναπτύσσεται προς διάφορες πλευρές. Ο Alain Badiou έκανε μια δημόσια παρέμβαση η οποία, με δεδομένη την πρόσληψη του έργου δημιούργησε εύλογα ερωτήματα (πηγή).

Στη παρέμβαση αυτή ο ΑΒ διατυπώνει μερικές κομβικές γνωματεύσεις

Κατ’ αρχάς «δεν βλέπει για ποιον λόγο θα έπρεπε, πέρα από τη λήψη των προφανών μέτρων προστασίας για το διάστημα που θα πάρει ο ιός μέχρι να εξαφανιστεί ελλείψει νέων στόχων-θυμάτων, να εξοργιστούμε και να κατεβάσουμε το βαρύ πυροβολικό». Περαιτέρω αναφέρεται με μεγάλη ανοχή (αν όχι επιδοκιμασία) προς τον Μακρόν «του οποίου η μεταφορά έχουμε πόλεμο είναι σωστή» ενώ οι «τα κίτρινα γιλέκα και οι συνδικαλιστές απλά «φλυαρούν» καθώς «κανένας πριν τον Μακρόν δεν πρόβλεψε την πανδημία». Τέλος σημειώνει πως «περιστάσεις αυτού του είδους είναι ιδιόμορφα «ουδέτερες»».

Είναι φανερό πως ο ΑΒ πόρρω απέχει από μια τυπική καταγγελία και υπερανάλυση της συγκυρίας όπου τελικά όλα τα επίδικα μετατρέπονται σε πολιτικά διλήμματα. Βέβαια η κατακλείδα του για «ουδετερότητα» των περιστάσεων είναι πραγματικά εντυπωσιακή.

Όπως αναμενόταν μια τέτοια τοποθέτηση προκαλεί αμηχανία, την οποία προσπάθησε να σπάσει ο καθηγητής Δ.Δρόσος με παρεμβατικό του κείμενο (πηγή).

Όμως ατυχώς, ο ΔΔ για να αντιμετωπίσει τις θέσεις του ΑΒ, προχωρά , μέσω ενός πραγματικά εκλεπτυσμένου λεξιλογίου , σε μια σειρά από θέσεις που δεν αντιμετωπίζουν την ουσία και τα συμφραζόμενα   αλλά τελικά γνωματεύουν πως ο ΑΒ στερείται στοιχειωδών ιστορικών γνώσεων ή ακόμη χειρότερα, δεν μπορεί να δει τον καταλυτικό ρόλο που μπορούν να έχουν γεγονότα σαν αυτά της πανδημίας. Πίσω από την έντεχνη ακαδημαϊκή ρουτίνα του σχήματος «συμφωνούμε μεν ,αλλά…» και μέσω της διατύπωσης πως ο ΔΔ  απλά «παραλλάσει ή τροποποιεί θέσεις του ΑΒ»   τελικά ο ΑΒ παρουσιάζεται περίπου ως αστοιχείωτος για την ιστορία ( ο ΑΒ δεν ξέρει πως οι πόλεμοι γεννούν επαναστάσεις) (ο ΑΒ δεν βλέπει πως ο Όρμπαν κινείται εντός της κρίσης)  ( ο ΑΒ δεν υποψιάζεται την έννοια του ιστορικού καταλύτη) κλπ

Το πρόβλημα είναι πως ο ΔΔ δεν είδε τη παρέμβαση του ΑΒ στο πλαίσιο του συνολικού έργου του και δεν πρόσεξε την κατακλείδα της παρέμβασης του η οποία με σαφήνεια αναφέρεται σε «πολιτικό νεωτερισμό της τρίτης φάσης του κομμουνισμού» . Δηλαδή ,ο ΔΔ δεν είδε πως οι αναφορές για «ουδετερότητα» γίνονται στα συμφραζόμενα της κλασσικής Μπαντιουικής προβληματικής για την απόρριψη του «δημοκρατικού υλισμού» της υιοθέτησης της «υλιστικής διαλεκτικής» και της ευρύτερης θεματολογίας για την πολιτική ως «διαδικασία αλήθειας».

Στο έργο του «Logic of Worlds»  περιγράφει τον δημοκρατικό υλισμό ως την τρέχουσα φιλοσοφική ατμόσφαιρα που διέπεται από το απόφθεγμα «υπάρχουν μόνο Σώματα και Γλώσσες». Αυτός ο κόσμος είναι πολυποίκιλος , χρωματιστός, πολύπλοκος με εντάσεις και πολεμικές επιχειρήσεις. Όμως αυτή η τρομακτική ποικιλότητα τελικά μπορεί να είναι παρά ένας «άτονος κόσμος» όπου δεν σημειώνονται ιστορικές καμπές και εξελίξεις. Η συνεχής ροή και αλληλοσυμπλήρωση γλωσσών και σωμάτων δεν οριοθετεί αφ’ εαυτής καμία ρήξη κανένα «συμβάν». 

Απέναντι σε αυτή την ατμόσφαιρα ο ΑΒ αντιτάσσει την δική του κοσμοθεωρητική ατμόσφαιρα που ονομάζει «υλιστική διαλεκτική» και  η οποία διέπεται από το απόφθεγμα «υπάρχουν μόνο Σώματα ,Γλώσσες και Αλήθειες». Η έννοια της Αλήθειας είναι κομβική στο Μπαντιουικό οικοδόμημα και δεν αναφέρεται σε μια Χαιντεγκεριανού τύπου «αλήθεια , εκκάλυψη από τη λήθη» ,αλλά ορίζεται ως ένα οιονεί Πλατωνικό ιδεώδες του οποίου η ύπαρξη κυριολεκτικά αποδεικνύεται μέσω των μαθηματικών. Η ύπαρξη και αναζήτηση αυτής της «Αλήθειας» χωρίζει με άβυσσο τον ΑΒ από όλες τις αναζητήσεις για την Φιλοσοφία της Γλώσσας που σχετικοποιούν ή ρευστοποιούν την Αλήθεια και είναι τελικά «αντιφιλοσοφίες» . Η πολιτική είναι μια από τις τέσσερις διαδικασίες «Αληθείας» , ενώ οι άλλες τρεις είναι η Επιστήμη, η Αγάπη και η Τέχνη .

 Η πολιτική στον ΑΒ είναι ριζική διαδικασία που σκοπεύει προς ένα «συμβάν» το οποίο είναι αξιωματικά μη περιγράψιμο με τους υφιστάμενους γλωσσικούς κώδικες, αλλά η ύπαρξη του αποδεικνύεται απόλυτα στέρεα μέσω της εργασίας του Cohen για τα γενολογικά σύνολα ( Being and Event)

Η μικρή αυτή συμπύκνωση είναι αναγκαία για να διευκρινιστεί πως  αν δεν ιδωθεί όλο το Μπαντουικό περίγραμμα, είναι δυνατόν να αξιολογηθεί ο ΑΒ ως περίπου ανίκανος να δει την έννοια της «ιστορικής κατάλυσης».

Ο ΔΔ , καθώς δεν εντοπίζει  την κατακλείδα του κειμένου του ΑΒ με το αίτημα για την «πολιτική νεωτερικότητα της τρίτης φάσης του κομμουνισμού» δεν διακρίνει  την αξιολόγηση της πανδημίας υπό το πρίσμα μιας «πολιτικής της Αλήθειας» .Τελικά δεν βλέπει τις πραγματολογικές επισημάνσεις του ΑΒ στο πλαίσιο μιας πολιτικής της "αλήθειας" της "υλιστικής διαλεκτικής"  όπου προφανέστατα η πανδημία μπορεί κάλλιστα να είναι μια "ουδετερότητα" . Χωρίς ορατό το αίτημα της ριζικής πολιτικής του «Συμβάντος» όλες οι γνωματεύσεις του ΑΒ φαντάζουν σχεδόν εξωφρενικές στα μάτια μιας συγκεκριμένης αριστερόφωνης διανόησης: «ο Μακρόν τα πάει ανεκτά, δεν γίνεται τίποτα το καινούργιο κλπ»

Κατά την ταπεινότατη γνώμη μου το έργο του ΑΒ είναι αν μην τι άλλο εξαιρετικά πρωτότυπο, σχεδόν εκκεντρικό. Όμως όπως σε όλους τους  μεγάλους φιλόσοφους σε αυτό το έργο υπάρχουν διαβαθμίσεις, επίπεδα  και αναγνώσεις που ξεπερνούν και τον πολίτη Badiou. Είναι κοινότοπο να θυμίσουμε την δείλια και σχεδόν εξαχρείωση του πολίτη Heidegger ο οποίος οικοδόμησε ένα από τα πιο σημαντικά πνευματικά δημιουργήματα. Έτσι και ο Badiou κινδυνεύει από φίλους και εχθρούς  που απλώς βλέπουν ένα συμπαγή Μπαντιουσιμό για να υπερασπίσουν η να κατατροπώσουν. 

Τουλάχιστον πριν τον κρίνουν ας τον διαβάσουν προσεκτικά


Εικόνα : Braiden Bugazzi

11 σχόλια:

  1. Ωχ. ενας μετριος συμμαθητης μου, ο Σακης Δροσος εγινε καθηγητης και γραφει αυτα !

    Αφώτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ΑΦ

    Ο συμμαθητής μου φαίνεται αναφέρεται σε κάτι που δεν έλεγξε καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Οπως γνωριζεις σχολιαζω καυστικα για την "αριστεια" οικονομικα εξασφαλισμενων συνδικαλιστων, καθηγητων ΑΕΙ και πολιτικων.
    Απλως εχουν ανεβει-εγκαιρως- στο αντιστοιχο δεξιο ή "αριστερο" βαγονι.

    Αφώτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτο που δεν λεει ο Μπαντιου ειναι οτι καταλαμβανοντας τη θεση του ορθου λογου αποκλειουμε ολους τους αλλους απο αυτη.Αρα ο ανορθολογισμος ειναι το αποτελεσμα ενος ταξικου φραγμου που τιθεται ηθελημενα ή οχι.Ο διαχυτος ομως ανορθολογισμος και κυριως η ακροδεξια του εκδοχη μας κανει να θεωρουμε τις υποψιες αυτων των ανθρωπων ανυποστατες.Τοτε ο μαρξισμος γινεται απλα θετικισμος(ιδεαλισμος για τους μεσα και εμπειρισμος για τους εξω)δηλαδη μια αστικη συνομωσια.

    true infinity

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. True

      Ο διάχυτος ανορθολογισμός ( όπως τον λες) δεν είναι λογικές ή πραγματολογικές αυθαιρεσίες ( είναι στην ακραία χαμηλή μορφή) αλλά είναι στέρεα λογικές θέσεις αποκομμένες από τα συμφραζόμενα τους ή συμπιλήματα ιδεών χωρίς σύνδεση και κάποτε συμφυρμός κατηγοριών από διαφορετικά επίπεδα αφαίρεσης.

      Ο ανορθολογικός πάντα έχει μια απομονωμένη πρόταση που στέκει ( πχ βλέπω αέρια ψεκασμού στον ουρανό)

      Εσύ ειδικά ως λάτρης του Χεγκελ ξέρεις πόσο λεπτή διαδικασία είναι η αναγωγή σε άλλο επίπεδο και πως οι έννοιες θέλουν μια αυστηρότητα, αλλιώς παίρνεις λέξεις από διάφορα επίπεδα και μπορείς να κατασκευάσεις οτιδήποτε λογικοφανές.

      Ο Μπαντιού, τουλάχιστον κτίζοντας το οικοδόμημα του με αυστηρά μαθηματικά κριτήρια , τουλάχιστον παρουσιάζει κάτι εσωτερικά συνεπές.

      Δεν θα συμφωνούσα μαζί σου με την έννοια του συμπαγούς ενιαίου Μαρξισμού, γιατί αυτός πλέον έχει τόσα ρεύματα.

      Στην συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε κάτι σχετικά απλό: ο σχολιαστής και μεταφραστής του άρθρου του ΑΒ, παραβλέπει την κατακλείδα του άρθρου ( περί τρίτου κομμουνισμού) προσλαμβάνει τον ΑΒ ως απλό σχολιαστή και έκπληκτος παρατηρεί πως ένας φιλόσοφος δεν μπορεί να δει το αυτονόητο: υπάρχουν μικρά μεγάλα γεγονότα που λειτουργούν ως καταλύτης. Ο σχολιαστής λοιπόν τεμαχίζει τον ΑΒ και όπως είναι τεμαχισμένος δεν μπορεί προφανώς να τον κατανοήσει



      Διαγραφή
    2. Δεν νομιζω να γινεται αποσπασματικη κριτικη στον Μπαντιου.Ειναι ξεκαθαρος.Η πανδιμια ειναι φυσικο φαινομενο και ουδετερη διαδικασια οπως ο πολεμος και το κρατος εκπροσωπει το γενικο συμφερον.Στο θεμα μαλιστα πολεμος -επανασταση γινεται εκτενης λεγοντας οτι στην περιπτωση της ρωσιας και της κινας η επανασταση επηλθε επειδη η ηγεσια των εργατων ηταν η πραγματικη πρωτοπορια στην κοινωνια.Κατα αυτη τη λογικη και οι Κομμουνιστες δεν θα επρεπε να διασπαστουν απο τους Σοσιαλδημοκρατες στις αρχες του προηγουμενου αιωνα και να στοιχηθουν πησω απο το εθνικο συμφερον του πολεμου.Εγω αυτο που βλεπω ειναι οτι ετεροχρονισμενα σε σχεση με αλλους διανοουμενους ενσωματωνεται.Δεν θα τον αδικισω μονο για το λογο οτι "οσο περισσοτερο η σκεψη στο ονομα του ανεξαρτητου απο ορους ,αποστασιοποιηται απο την εξαρτηση απο ορους,τοσο πιο μοιραια,αρα και ασυνειδητα ,παραδιδεται στον κοσμο".

      true infinity

      Διαγραφή
    3. "οσο περισσοτερο η σκεψη στο ονομα του ανεξαρτητου απο ορους ,αποστασιοποιηται απο την εξαρτηση απο ορους,τοσο πιο μοιραια,αρα και ασυνειδητα ,παραδιδεται στον κοσμο"
      Από που είναι αυτό το απόφθεγμα ;

      Διαγραφή
    4. Ειναι στο τελευταιο αφορισμο των minima moralia του Adorno που εχει να κανει με τη δυνατοτητα της λυτρωσης.
      Στο Μαρξισμσμο αυτη η δυνατοτητα διδεται υπο τη μορφη της ανεξαρτησιας της σκεψης που φτανει να διαχωριζει την απολαυση(αξια)απο την καθαρη αναγκη(αξια χρησης) στην εκκοσμικευμενη μορφη της απολαυσης που αποκταται απο την καταναλωση και φανταζομενος ο ΜΑρξ τον πολαπλασιασμο τετοιων υποκειμενων κατασκευαζει την κομμουνιστικη κοινωνια ελευθερων παραγωγων με πραγματικες αναγκες.Ομως αν μια αυτοσυνειδησια ικανοποιηται μεσα σε μια αλλη αυτοσυνειδησια(Χεγκελ)και σε καθε δεδομενη χρονικη στιγμη ο πληθυσμος ειναι πεπερασμενος σημαινει οτι αυτη η ικανοποιηση μπορει να εφαρμωστει στην κοινωνια μονο αν περιοριστει στην "αληλοαναγνωριση" στα πλαισια των ερωτικων σχεσεων.Κατα τον Λακαν ο Λογος του κυριου που στις μερες μας ειναι ο λογος της επιστημης προκαλει στα αλλα υποκειμενα απολεια απολαυσης.Αμα βαλουμε στην εξισωση και το Μαρξικο νομο της πτωτικης τασης του ποσοστου του κερδους τοτε σε μια αυξανομενη μαζα υλικων προιοντων αντιστοιχει μια διαρκως μειουμενη αξια,αρα και ικανοποιηση.Σε αυτη τη συνολικη κατασταση οι μαζες καταλαβαινουν με ανορθολογικο τροπο οτι εξαπατουνται καθως δεν ικανοποιουνται ουτε στα πλαισια των αναγνωρισμενων ερωτικων και καταναλωτικων προτυπων και στρεφονται στο φασισμο.Αυτη ειναι η αρνητικοτητα που αντικρισε καταματα ο Αντορονο και περιγραφει σε αυτο τον αφορισμο.

      True Infinity

      Διαγραφή
  5. Καλημέρα,

    https://manolisgvardis.wordpress.com/2020/05/04/%ce%b1%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%ad%cf%82-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%bc%ce%ac%cf%87%ce%b5%cf%82/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μανώλη
    Ακριβώς αυτό είναι το επίδικο.
    Θα τα πούμε στο manolisvardis.wordpress

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πάντως πρόκειται για θρίαμβο του εκπαιδευτικού συστήματος αν ένας μέτριος (συμ)μαθητής καταλήγει να γίνεται εξαίρετος πανεπιστημιακός δάσκαλος και να γράφει μια μελέτη σαν Το ευγενές εμπόριο της συμπάθειας (ενώ ανέβηκε εγκαίρως στο αριστερό βαγόνι γράφοντας για τον σκωτικό διαφωτισμό και τον Άνταμ Σμιθ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή