Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2025

Mια βαμπιρικού τύπου επανείσοδος της πολιτικής φιγούρας του «Αφέντη Δράκουλα».

 



Η επανεκλογή Τραμπ , χαρακτηρίζεται από τη θυελλώδη είσοδο στο παγκόσμιο πολιτικό παίγνιο του Ελον Μασκ. Τα στοιχεία του είναι γνωστά: γιγαντιαία-τερατώδης  κατοχή πλούτου ,οραματιστής και διοργανωτής μεγάλων τεχνολογικών καινοτομικών έργων, δραστήριος στα μέσα μαζικής δικτύωσης. Η παρουσία ενός μεγιστάνα με άμεση πολιτική κομματική παρέμβαση δημιουργεί εύλογα ερωτήματα:

Σε μια κοινωνία με ανεπτυγμένους δημοκρατικούς θεσμούς , πως είναι δυνατό να έχουμε μια παρέμβαση φεουδαρχικού δεσποτικού τύπου;

Η παταγώδης εμπορική  αποτυχία του Κόπολα , το αριστούργημα Megalopolis ,  παρουσίασε προδρομικά ένα παρόμοιο μοτίβο, άμεσης πολιτικής παρέμβασης από ένα οραματιστή τεχνοκράτη μεγιστάνα. Όμως ο «Καίραρ Κατιλίνας» του Κόπολα ήταν στον αντίποδα του Μασκ : καταθλιπτικά δέσμιος των ηθικών του διλημμάτων, με μια διαρκή έννοια για τη χρήση της τεχνολογίας του προς το «γενικό καλό» , ενίοτε θύμα κακοπιστίας και απάτης. Η εύστοχη μεταφορά -αλληγορία της Νέας Υόρκης ως Ρώμης, ανέδειξε με γλαφυρότητα την πλοκή των σημερινών σχέσεων εξουσίας , τεχνολογίας και των ρευμάτων πολιτικής αντίστασης των «πληβείων».

Το πολιτικό παίγνιο είναι στα χέρια των ισχυρών. Ο Μασκ ,όμως, σπάει κάθε πρωτόκολλο εισόδου : δεν είναι Μπερλουσκόνι που πολιτεύεται απ’ ευθείας μέσω της εκλογής του, δεν είναι Μπιλ Γκέιτς ή Τζωρτζ Σώρος που επιδρούν μέσω ΜΚΟ.

Ο Μαρξ στις «Βασικές γραμμές της κριτικής της πολιτικής οικονομίας» , γνωστές περισσότερο ως «Grundrisse» παρότι έχει εισάγει ήδη τις  υλιστικές , σχεδόν οικονομίστικες ιδέες για την ανάλυση της κοινωνίας με βάση το σχηματικό «βάση- εποικοδόμημα» , έχει την πρόνοια να ειδοποιήσει (1) :

Υπάρχουν συνεχώς αναντιστοιχίες της υλικής παραγωγής με άλλα πεδία κοινωνικής συναρμολόγησης , πχ το δίκαιο, η καλλιτεχνική έκφραση. Ενώ σχεδόν «προφητικά» αναφέρει την επίδραση του τυχαίου και την επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης!

Ο Μάσκ εισέρχεται στο πολιτικό πεδίο ως τρομακτικός αναχρονισμός , μια βαμπιρικού τύπου επανείσοδος της πολιτικής φιγούρας του «Αφέντη Δράκουλα».

Την δεκαετία του 50 παρόμοια ζητήματα καλούνται να εξηγήσουν οι Μαρξιστές της Ιαπωνίας. Η χώρα τους εισέρχεται στην μεταπολεμική κατάσταση με χάσματα οικονομικής δραστηριότητας: μεγάλη σύγχρονη βιομηχανία, ενώ στις επαρχίες επικρατούν οικονομικές δομές αρχαϊκές , ενώ η κοινωνία λειτουργεί με τις αδράνειες της προηγούμενης περιόδου. Οι αναλύσεις με έννοιες από την κλασσική εργαλειοθήκη του Μαρξισμού του 50 αδυνατούν καν να περιγράψουν το φαινόμενο και ο Kozo Uno προχωρά σε μια «αναθεωρητικού» τύπου ανάλυση. Ο Uno ανέπτυξε μια κριτική προσέγγιση στη μαρξιστική "θεωρία των σταδίων", υποστηρίζοντας ότι η απλή εφαρμογή της ευρωκεντρικής αυτής θεωρίας στην ιαπωνική περίπτωση δεν ήταν επαρκής. Αντίθετα, πρότεινε μια πιο σύνθετη ανάλυση που να λαμβάνει υπόψη τις ιστορικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της Ιαπωνίας με κύριο θεώρημα την έννοια της δυναμικής ισορροπίας  των αρχαϊκών  φεουδαλικών οικονομικών δομών στο πλαίσιο ενός «Ιαπωνικού Καπιταλιστικού σχηματισμού».

Ο Μασκ «τερματίζει» το μοτίβο. Ενώ κινείται στα απώτατα όρια της τεχνολογικής καινοτομίας που απαιτεί στοιχειωδώς μια ατμόσφαιρα διερωτήσεων αναζητήσεων και συμπερίληψης ( άραγε πόσοι επιστήμονες που εργάζονται στα έργα του δεν είναι απόγονοι παρανόμων μεταναστών;)  μάχεται φανατικά υπέρ των πολιτικών περιχαράκωσης , «εδαφοποίησης» και φυλετικών διαχωρισμών. Είναι φανερό πως κινείται στον κόσμο ενός απόλυτα άνυδρου, ανόργανου εμπειρισμού χωρίς τη παραμικρή θεωρία.

Ας τον πληροφορήσουμε πως ο κόσμος κινείται από την δυναμική του «Κεφαλαίου» και όχι από τις διαθέσεις των «Κεφαλαιούχων» . Αν η δυναμική αέναης αυτό-ανάπτυξης του «Κεφαλαίου» είναι σε κίνδυνο , τότε ανάμεσα στα θύματα δεν θα είναι μόνο οι πληβείοι και οι πληβείες, θα είναι και οι διάφοροι Μασκ,όσο καινοτόμοι και αν είναι. Που να ξέρει βέβαια και την τύχη του Σαιξπηρικού "Τίμωνα» :

Gold? Yellow, glittering, precious gold? No, gods, I am no idle votarist

 

(1)    Κ,Μαρξ Βασικές Γραμμές της κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας . Εκδόσεις Στοχαστής Τόμος πρώτος σ. 73

Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2025

Προσβλέπω στο λαμπερό μέλλον της ενιαίας παγκόσμιας πατρίδας

 





To 1922 o Γεώργιος Παγιασλόγλου (Παγιασλής) μαζί με τα τρία αδέλφια του φεύγουν δια παντός από τα Σπάρτα (1) Πισιδίας . Χωρίς γονείς μετά από τέσσερεις μέρες φτάνουν με κάρα στην Αττάλεια, παραμένουν στο λιμάνι δύο μέρες και φεύγουν για τον Πειραιά. Ακολουθεί ο κοινός βίος όλων των προσφύγων στην Ελλάδα. Ο Γιώργος με κάποιο ιδιαίτερο τρόπο, αναπτύσσει μια συναισθηματική σχέση με την «πατρίδα» ,αναζητεί τρόπους να επιστρέψει να ξαναδεί το σπίτι την γειτονιά τους παιδικούς φίλους.

Από τους πρώτους την δεκαετία του 70 επιστρέφει στα Σπάρτα και επανασυνδέεται με την οικογένεια Ercetin. Βρίσκει τα υπολείμματα του σπιτιού και διατηρεί ζωντανή τη σχέση με τον Ekrem Ercetin. Τα χρόνια περνάνε. Ο Ekrem περνάει όλο τον φιλελληνισμό του στον γιο του Νuri, o οποίος είναι ο φύλακας άγγελος της σχέσης των Σπαρταλήδων με την πατρίδα τους. Μεταφράζει βιβλία, γράφει βιβλία για την Ελληνική παρουσία, διευκολύνει τους επισκέπτες και για αυτό βραβεύεται πολλάκις.

 Αντίστοιχα ,παίρνω την «πετριά» και από το 1990 επισκέπτομαι τα Σπάρτα σχεδόν κάθε χρόνο, βρίσκω όλα τα σχετικά τεκμήρια που αφορούν την οικογενειακή ιστορία .Ξέρω τα Σπάρτα όσο και τη γειτονιά μου. Βέβαια διευκολύνομαι καθώς επαγγελματικοί λόγοι με φέρνουν τριγύρω : Αττάλεια, Ντενιζλί , Ικόνιο.

Όμως τον Ιανουάριου του 2025 , συμβαίνει κάτι οριακό : βρίσκουμε με τον Νuri, ένα πεδίο επαγγελματικής συνεργασίας.

Θα επιμεληθώ ένα πρόγραμμα βελτίωσης της καλλιέργειας της ποικιλίας τριαντάφυλλου  Rosa Damascena που ενδημεί στην Πισιδία και παράγει το καλύτερο αιθέριο έλαιο στον κόσμο. Ο Nuri είναι από τους μεγαλύτερους διαπιστευμένους παραγωγούς. Θα χρησιμοποιήσουμε μια Ελληνική υψηλή τεχνολογία «βιο-διέγερσης» επινοημένη από τον δαιμόνιο Πατρινό επιχειρηματία – επιστήμονα Κυρίακο Πέττα.

Θα είμαι λοιπόν το επόμενο διάστημα στην «πατρίδα», θα επιμεληθώ το έδαφος της και τα παράγωγα του. Η ιστορικός νοσταλγικός τουρισμός τέλος, αρχίζει η κοινή δουλεία με τους συμπατριώτες , στη γειτονιές έπαιξε ο Γεώργιος, προσβλέποντας στο λαμπερό μέλλον της ενιαίας παγκόσμιας πατρίδας όλων μας.

 

Για το ερώτημα αν ονομάζεται Σπάρτη ή Σπάρτα, ο σοφός Γεώργιος με γνώσεις τετάρτης δημοτικού με είχε αποστομώσει : Παιδί μου εμείς είμαοτε Σπαρταλήδες δηλαδή από τα Σπάρτα, αν είμαστε από την Σπάρτη θα μας λέγανε Σπαρτιάτες

Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2024

Η αξεπέραστη μαγεία της αδρότητας: Υπάρχω

 







Του Γένους η φωνή κατόρθωσε να συναιρέσει μουσικά τον λογισμό με την διαίσθηση στο επίπεδο της σημασίας , του «τι θα πει αυτό» , και να δημιουργήσει συγχρόνως παράλληλα τον μαγικό καθρέπτη μιας γραπτής εκφράσεως , ολόφωτης καθ’ ευατήν , σκοτεινής όμως αδιάβατης για όποιον έχει δεσμεύσει τον νου εις την ειρκτή των αναπαραστάσεων.

                                                Σ.Ράμφος Μίμησις εναντίον Μορφής  Β μέρος σ 477

 

Όσοι νομίζουν ότι είναι σύνηθες , σε μια κινηματογραφική προβολή , ένα σημαντικό μέρος του κοινού να σιγοτραγουδά συνεχώς , να χειροκροτεί εκάστοτε και να αποχωρεί ράθυμα από την αίθουσα συγκινημένο, μάλλον δεν έχουν δει πολύ σινεμά. Γιατί ο κόσμος που συρρέει στο «Υπάρχω» δεν πάει σε μια συναυλία. Ξέρουμε πως θεωρητικά το πετυχημένο «λαϊκό» αδρό σινεμά εμπεριέχει τεχνικές δυσκολίες περισσότερες από την πιο περίπλοκη αισθητική εκκεντρικότητα.

Παρακολούθησα το «Υπάρχω» σε μια πρωτοφανή ατμόσφαιρα συγκίνησης και συμμετοχής. Η τελευταία φορά που είχα παρόμοια εμπειρία ήταν το Wookstock  προ αμνημονεύτων… Φιλμικά συνορεύει με το “Walk the Line”, με αναφορά στον John Cash .

Στην δικιά μου εμπειρία , η μεγάλη πρωταγωνίστρια είναι η Αγορίτσα Οικονόμου – Γεσθημανή που δεσπόζει δραματουργικά από την αρχή έως το τέλος της ταινίας. Μαζί με τον Καζαντζίδη -Μάστορα όλοι είναι πειστικοί όμως η Γεσθημανή και ο Κατελάνος – Βαλάσης είναι αρχετυπικοί.

Το «Υπάρχω» τιμά τον τίτλο του.

Δεν είναι μια ηθογραφία  , ούτε μια βιογραφία – αγιογραφία αλλά μια υπαρξιακή ανατομία μιας αντιφατικής οξύπλευρης προσωπικότητας. Πιστεύω πως η ταινία μπορεί να βρει κοινό στο εξωτερικό γιατί ακριβώς έχει περιεχόμενο πέραν της ιστορικής ελλαδικής ιδιομορφίας του 50-60. Η οιδιπόδεια σχέση ανατέμνεται χειρουργικά και λιτά.

Η συμμετοχή του κοινού , μου έδωσε ερέθισμά για μια άλλη σκέψη.

Μήπως δεν έχουμε μια νοσταλγική μουσική συνύπαρξη αλλά τα κοινωνικά Καζαντζιδικά μοτίβα απελπισίας και απόγνωσης  ,συνάδουν με τις τρέχουσες συνθήκες εκούσιας και ακούσιας περιθωριοποίησης μεγάλων μερίδων σήμερα;

Δεν σκοπεύω να ξαναδώ το «Υπάρχω».  Οι μεγάλες στιγμές είναι ανεπανάληπτες.

 

 

 

Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2024

Megalopolis: Δοκιμιακό σινεμά και μίζεροι κριτικοί

 




H Megalopolis του Coppola είναι πραγματικά μια έκπληξη.Για την πλειοψηφία των κριτικών αποτελεί ένα ακατανόητα συμπίλημα από κινηματογραφικές ενότητες ή σχεδόν ένα προσωπικό φιλμικό παραλήρημα. Για τους περισσότερους αντιστοιχεί περισσότερο σε έργο άπειρου σκηνοθέτη , ο οποίος «πρέπει να τα πει όλα».

Όντως η ταινία δεν θυμίζει τίποτα από τον κλασσικό Coppa. Στην ταινία αυτή δημιουργείται ένα σκοτεινό σύμπαν «Νέας Ρώμης»  με πρωταγωνιστές Καίσαρες, Κατιλίνες,Κράσσους, Ιουλίες κλπ.Η αντιστοίχηση Ρώμης -Νέας Υόρκης είναι προφανής καθώς και τα σχετικά συμφραζόμενα μιας υφιστάμενης κρίσης επερχόμενης διάλυσης.

Όμως στην ταινία υπάρχουν άλλοι θεματικοί άξονες που έχουν μια εσωτερική συνοχή.

Κεντρική παρουσία στη ταινία έχει το Megalon, μια τυπικά Αλχημική οντότητα. Το Megalon θεραπεύει βαρύτατους θανατηφόρους τραυματισμούς ενώ ταυτόχρονα είναι δομικό υλικό με χαμηλό κόστος, οικολογικό αποτύπωμα και αρχιτεκτονική ευελιξία. Ο εφευρέτης-δημιουργός-διαχειριστής του Megalon είναι μια φιγούρα σε διαρκές δημιουργικό άγχος, αγωνία και ένταση.

Γύρω από το Megalon και τον δημιουργό του Κατιλίνα  τα λοιπά τεκταινόμενα είναι σχεδόν «φυσικα»: διεφθαρμένοι πολιτικοί, κυνικοί ζάμπλουτοι, ευγενείς και υπολογιστικοί έρωτες και μια τεχνολογική καταστροφή προερχόμενη από τα 80s.

Όλη η ιδιοτροπία της ταινίας δημιουργείται από την ύπαρξη του Megalon. O τίτλος της ταινίας κυριολεκτεί.

Η ταινία είναι περισσότερο μια πραγματεία για την τεχνολογία παρά για την Αμερική Ρώμη σε κρίση. Η Ρώμη ως αδρό ιστορικό πλαίσιο προσφέρει ένα στερέωμα αναφορών και αναλογιών , ένα καμβά πάνω στον οποίο ο Coppola μπορεί ξετυλίξει τις φιλοσοφικές του αναζητήσεις.

Ο Κατιλίνας δεν είναι απλά εφευρέτης ενός Αλχημικού Ιδεώδους ,αλλά ένας καλλιτέχνης σε διαρκή οίστρο και αγωνία. Το Megalon είναι ένα έργο τέχνης. Στην εξέλιξη της ταινίας μαθαίνουμε πως δημιουργήθηκε ως ίαμα που όμως δεν λειτούργησε. Ένα ατελέσφορο ίαμα έγινε τελικά ένα Αλχημικό επίτευγμά.

Σε αυτό το περίγραμμα ο βίος του Κατιλίνα οριοθετείται συνεχώς από μια αλληλουχία αποφθεγμάτων του Μάρκου Αυρήλιου που αναδύονται στην κλασσική επιγραφική μορφή της μαρμάρινης πλάκας.

Τα αποφθέγματα στερεώνουν τις φιλοσοφικές συντεταγμένες της ταινίας. Σε αυτό το δοκιμιακό σινεμά λειτουργούν σαν υπότιτλοι ρυθμιστές. Σε ένα απόλυτα περιφερειακό κανάλι Youtube το «Daily Stoic Podcast» ο Coppola εξηγεί αναλυτικά την προσέγγιση του για να εγγραφεί το τρομερό ρεκόρ θέασης των 1200 μονάδων.

Ο καλλιτέχνης δημιουργός βιώνει μονίμως ένα αδιέξοδο, παραδέρνει κυριολεκτικά στον χρόνο. Βιώνει μια δημιουργική κατάθλιψη καθώς περιστρέφεται στον εκκεντρικό του κόσμο. Η εσωτερική ένταση επιτείνεται από τη σαφή απόσταση του από το Megalon, σχεδόν μια ακηδία για το δημιούργημα του.Σε κανένα σημείο της ταινίας ο Κατιλίνας δεν είναι ο κάτοχος μιας ισχύος αλλά συμπεριφέρεται ως ουδέτερος χειριστής.

 

Αν αφαιρέσουμε λοιπόν το προφανές εξωτερικό «Λατινικό» ιστορικό πραγματολογικό περιβάλλον της ταινίας , τελικά έχουμε ένα ερευνητικό φιλοσοφικό σινεμά , μια προσπάθεια ενός δοκιμιακού κινηματογράφου. Στο δοκίμιο αυτό ο Coppola ευρίσκεται στον αντίποδα του Αμερικανικού Ονείρου. Ο θλιμμένος Κατιλίνας δεν αντλεί ευτυχία από τα επιτεύγματα του.

Στον καταιγισμό εικόνων και αναφορών έχασα τον ειρμό και τη συνέχεια των αποφθεγμάτων . Να μια καλή ευκαιρία να τρέξω αμέσως να δω για δεύτερη φορά αυτό το ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ.

 

 

Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2024

Αποπαγκοσμιοποίηση , όχι ευχαριστώ. Η Αυτοκρατορία είναι εδώ.

 




Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μια υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης προς όφελος των εθνικών κρατών. Όμως αυτή η τάση συνοδεύεται με πολλαπλές εξαιρέσεις:

·       Η Ρωσία και Ουκρανία είναι διασυνδεμένες με ενεργούς αγωγούς φυσικού αερίου.

·       Το Ισραήλ και ο Λίβανος οριοθετούν ΑΟΖ για εξορύξεις στη θάλασσα.

·       Η Κίνα διατηρεί αναλλοίωτη τη διακράτηση των Αμερικανικών ομολόγων.

·       Οι στρατηγικοί αντίπαλοι Ινδία Κίνα ενισχύουν το κοινό  σχήμα Brics κλπ κλπ.

Επομένως η διαδικασία «αποπαγκοσμοιοποίησης» είναι ένα πιο περίπλοκο φαινόμενο που δεν αναιρεί την κυρίαρχη επιβολή ενός υπερεθνικού δυναμικού σχηματισμού που οι Negri Hardt όρισαν σαν «Αυτοκρατορία».

Παραθέτω το απόσπασμα από το τελευταίο κοινό βιβλίο τους «Assemply», που τοποθετεί ένα πιο άρτιο εννοιολογικό πλαίσιο για την κατανόηση της περίπλοκης διαδικασίας.

 

Η καπιταλιστική παραγωγή αξίας, όπως έχουμε πει επανειλημμένα, δεν λαμβάνει χώρα πλέον πρωτίστως μέσα στα τείχη του εργοστασίου. Η αξία παράγεται στο κοινωνικό εργοστάσιο που εκτείνεται σε ολόκληρο το κοινωνικό έδαφος και σε όλους τους χώρους παραγωγής και αναπαραγωγής. Αλλά ούτε αυτό είναι αρκετό. Πολύ συχνά οι οικονομικές αναλύσεις, εστιάζοντας στην παραγωγή, αφήνουν έξω ή υποβαθμίζουν τις εκτιμήσεις της κυκλοφορίας και της κατανάλωσης και, εστιάζοντας στην επιμέρους επιχείρηση, αποτυγχάνουν να κατανοήσουν τον συνολικό κύκλο του κεφαλαίου. Χρειαζόμαστε μια επεκτατική άποψη που να μπορεί να ενσωματώσει την παραγωγή, την κυκλοφορία και την κατανάλωση στο επίπεδο του κοινωνικού συνόλου.

Η επιχειρηματική θεωρία και πρακτική τις τελευταίες δεκαετίες αντιμετώπισαν εν μέρει αυτήν την εντολή μέσω της αυξημένης εστίασης στα logistics, δηλαδή στον έλεγχο της ροής των υλικών και των εμπορευμάτων από το σημείο προέλευσης στο σημείο κατανάλωσης. Οι επιχειρηματίες στοχαστές υιοθετούν την έννοια της εφοδιαστικής κυρίως από τον στρατό: όπως χωρίς υλικοτεχνική υποστήριξη, χωρίς όπλα και τρόφιμα να φτάνουν στο μέτωπο, τα στρατεύματα δεν μπορούν να πολεμήσουν, έτσι επίσης, χωρίς υλικοτεχνική υποστήριξη, χωρίς το εμπόρευμα να φτάσει στον καταναλωτή, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί οικονομική αξία. Η «επανάσταση στα logistics» στις μελέτες επιχειρήσεων και διαχείρισης έχει φέρει μια εκτεταμένη έννοια της παραγωγής που βλέπει το αποκορύφωμα της διαδικασίας όχι όταν το εμπόρευμα κυκλοφορεί στη γραμμή συναρμολόγησης αλλά όταν το χρησιμοποιεί ο καταναλωτής. Υιοθετώντας αυτή την προοπτική, λοιπόν, οι επιχειρήσεις επιδιώκουν όχι μόνο να μεγιστοποιήσουν τη δημιουργία υπεραξίας στην παραγωγή αλλά και να περιορίσουν το κόστος,

 Ο Μαρξ θεωρητικοποιεί τα logistics, χωρίς να χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο, όταν προτείνει την έννοια του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου. Στον τόμο 2 του Κεφαλαίου, αφού περιόρισε την οπτική του στον τόμο 1 στην παραγωγική διαδικασία του μεμονωμένου καπιταλιστή, ανοίγει την άποψή του σε ολόκληρο τον οικονομικό κύκλο, συμπεριλαμβανομένης της κυκλοφορίας και της κατανάλωσης. Η μεταφορά εμπορευμάτων και η μεταφορά πληροφοριών, για παράδειγμα, είναι αδιαχώριστες από την παραγωγική διαδικασία. Στις βιομηχανίες μεταφορών, «η ίδια η παραγωγική διαδικασία, και όχι το προϊόν που μπορεί να διαχωριστεί από αυτήν, πληρώνεται και καταναλώνεται». Οι βιομηχανίες μεταφορών, με άλλα λόγια, αποτελούν αφενός έναν ξεχωριστό κλάδο αναπαραγωγής και συνεπώς έναν ειδική σφαίρα για την επένδυση του παραγωγικού κεφαλαίου. αλλά από την άλλη αντιπροσωπεύουν τη συνέχιση των παραγωγικών διαδικασιών που κυκλοφορούν.

Η κίνηση των εμπορευμάτων, η οποία συνιστά επίσης μια στροφή στην κοινωνική τους διαμεσολάβηση, στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις, γίνεται η ίδια παραγωγική δύναμη. Ο Μαρξ πηγαίνει τη θεωρία των logistics ένα βήμα παραπέρα μέσα από την ανάπτυξη της έννοιας του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου. Σε έναν άξονα, όπως οι σημερινοί επιχειρησιακοί θεωρητικοί των logistics, αναδεικνύει τη συνεχή μεταμόρφωση της αξίας μέσα από τα κυκλώματα παραγωγής, κυκλοφορίας και κατανάλωσης, την κοινωνική διαδικασία του κεφαλαίου. Προσθέτει σε αυτό έναν δεύτερο άξονα κατά μήκος του οποίου πρέπει να επεκτείνουμε την άποψή μας: αφού τα κυκλώματα των μεμονωμένων κεφαλαίων συνδέονται και προϋποθέτουν το ένα το άλλο, πρέπει να μετατοπίσουμε την άποψή μας από την ατομική επιχείρηση στο άθροισμα όλων των κεφαλαίων, το συνολικό κεφάλαιο. Η αγκαλιά αυτών των δύο βραχιόνων ή αξόνων είναι απαραίτητη για την ανάλυση των κινήσεων του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου. Χρειαζόμαστε ένα ακόμη στοιχείο για να ολοκληρώσουμε αυτήν την ανάλυση υποστηρίζουν οι Brett Neilson και Ned Rossiter, «τα   Logistics είναι κάτι περισσότερο από ένα σύστημα για την αναζήτηση και τη σύνδεση διαφορετικών επιχειρήσεων και εργατικών δυνάμεων με βάση το κόστος ή άλλες παραμέτρους.

 Τα logistics παράγουν επίσης ενεργά περιβάλλοντα και υποκειμενικότητες». . Από τα τέλη του εικοστού αιώνα μια σειρά από «ζώνες» χαρακτηρίζει την παγκόσμια οικονομική γεωγραφία: ζώνες επεξεργασίας εξαγωγών, ειδικές οικονομικές ζώνες, ζώνες ελεύθερων συναλλαγών, βιομηχανικά πάρκα, κόμβοι μεταφορών, συνοριακά βιομηχανικά προγράμματα και παρόμοια. Όπως τα logistics δεν είναι ουδέτερα, οι υποδομές δεν είναι απολιτικές: διευκολύνουν ορισμένες ροές και απαγορεύουν άλλες, και χρησιμεύουν ως όργανα για να επηρεάσουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των κεφαλαίων και να χρησιμοποιηθούν ενάντια στην εργασία. Οι ζώνες συλλαμβάνονται γενικά με όρους νομικών εξαιρέσεων, αλλά στην πραγματικότητα το καθεστώς τους είναι εξαιρετικό μόνο από τη σκοπιά του έθνους-κράτους. Αυτές οι ζώνες είναι συμπτώματα του σχηματισμού της Αυτοκρατορίας και της αναδυόμενης παγκόσμιας διακυβέρνησής της που κυριαρχεί στον αστερισμό των ποικίλων νομικών και οικονομικών δομών. «Ενώ εκθειάζεται ως όργανο του οικονομικού φιλελευθερισμού», γράφει ο Keller Easterling, η ζώνη «ανταλλάσσει την κρατική γραφειοκρατία με ακόμη πιο πολύπλοκα στρώματα εξωκρατικής διακυβέρνησης, χειραγώγησης της αγοράς και ρύθμισης».

Ερώτηση: το έθνος-κράτος κυβερνά τη ζώνη ή η ζώνη κυβερνά το έθνος-κράτος;

Απάντηση: ούτε το κράτος , ούτε η ζώνη.

Η Αυτοκρατορία αναδεικνύεται ως ένας ετερόκλητος και διασυνδεδεμένος ιστός νομικών και οικονομικών μορφών. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς τις  υποδομές και χωρίς το αρχιπέλαγος των ειδικών ζωνών, τα έργα του κεφαλαίου στη σφαίρα των logistics θα κατέρρεαν. Η αλλαγή της οπτικής γωνίας στους δύο άξονες του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου και, συγκεκριμένα, η αναγνώριση ότι το κεφάλαιο είναι μια κοινωνική σχέση σημαίνει επίσης αναγνωρίζοντας όλη την κοινωνία ως πεδίο ταξικής σύγκρουσης. Όταν το κεφάλαιο κάνει πράξη την επανάσταση στα logistics, επεκτείνει ουσιαστικά το έδαφος της ταξικής σύγκρουσης πέρα ​​από τη σφαίρα της παραγωγής στη διανομή και την κυκλοφορία. Η Deborah Cowen αφηγείται, για παράδειγμα, πώς στη δεκαετία του 1970 οι εταιρείες μεταφορών υιοθέτησαν το τυπικό εμπορευματοκιβώτιο πλοίων, μια τεχνολογία που αναπτύχθηκε και βελτιώθηκε από τον αμερικανικό στρατό για την υλικοτεχνική υποστήριξη των στρατευμάτων του στο Βιετνάμ και, μαζί με τη μηχανοποίηση των λιμανιών και την απορρύθμιση του στον τομέα των μεταφορών, αυτή η υλικοτεχνική καινοτομία επέτρεψε μαζικές απολύσεις λιμενεργατών και υπονόμευσε άλλοτε ισχυρά και εξεγερμένα εργατικά συνδικάτα ως μέρος ενός «εσωτερικού κοινωνικού πολέμου κατά των εργαζομένων στις μεταφορές». και οι δύο αυξάνουν τα κέρδη τους και διευρύνουν το πεδίο του ταξικού πολέμου.

Θα ήταν λάθος, ωστόσο, να δούμε τον ταξικό πόλεμο των logistics ως μια ανεξάρτητη καινοτομία των καπιταλιστών που επικεντρώνεται στην πραγματοποίηση κερδών. Οι καπιταλιστικές εξελίξεις στα logistics είναι πάντα μια απάντηση στις εξεγερμένες, ανεξέλεγκτες δυνάμεις της παραγωγής. Ο Στέφανο Χάρνεϊ και ο Φρεντ Μότεν εντοπίζουν αυτήν την απάντηση στη γέννηση της νεωτερικότητας. «Η σύγχρονη logistics ιδρύεται», γράφουν, «με την πρώτη μεγάλη κίνηση εμπορευμάτων, αυτά που μπορούσαν να μιλήσουν. Ιδρύθηκε στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού, που ιδρύθηκε ενάντια στους σκλάβους του Ατλαντικού. … Η επιμελητεία δεν μπορούσε να περιέχει αυτό που είχε υποβιβάσει στο αμπάρι». Κάτω από κάθε επανάσταση στην επιμελητεία κρύβονται ατίθασα υποκείμενα και νέες μορφές εξέγερσης. Οι εργατικοί αγώνες εμφανίζονται συνεχώς στη σφαίρα των logistics με παλιές και νέες μορφές. Οι εργατικές εξεγέρσεις στο Όκλαντ και σε όλη τη δυτική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών διεξήχθησαν εν μέρει από τη Διεθνή Ένωση Longshore και Warehouse. Αλλά το πολυεθνικό εργατικό δυναμικό που απασχολείται από βιομηχανίες εφοδιαστικής, όπως η DHL, η Amazon και η IKEA, που συνήθως αποτελούνται από μετανάστες και δυσανάλογα γυναίκες, γενικά δεν εκπροσωπούνται από συνδικάτα. Και όμως αυτοί οι εργαζόμενοι βρίσκουν συνεχώς δημιουργικά μέσα για να επαναστατήσουν.Η Logistics αποτελεί πρόκληση σήμερα για την κατανόηση του πώς οι εργαζόμενοι μπορούν να οργανωθούν για να δράσουν αποτελεσματικά και πώς μπορούν να συνδεθούν με εργάτες σε άλλους τομείς παραγωγής και αναπαραγωγής.

Hardt, Michael; Νέγκρι, Αντόνιο. Assemply  (Αιρετική Σκέψη) (σελ. 178). Oxford University Press. Kindle Edition. Photo Maciej Urbaniak - Hope, 2016


Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2024

Ωραία 180 λεπτά αλλά λείπουν Φιλέλληνες, δηλητήρια, κλπ

 



Όταν τα μεγάλα κείμενα της λογοτεχνίας μεταφέρονται στον κινηματογράφο, αξιωματικά, γνωρίζουμε ότι έχουμε ένα ριζικά νέο δημιούργημα. Έτσι και ο Κόμης Μόντε Κρίστο , στην νέα του κινηματογραφική εκδοχή δεν μπορεί να κριθεί ως ένα αυτόνομο κινηματογραφικό εγχείρημα.

Τελείως συμπτωματικά , το τελευταίο τετράμηνο ο «Κόμης» στην νέα πιο ενημερωμένη μετάφραση του ( περίπου 2000 σελίδες) με συντρόφευσε ως αναγνωστική παρέα. Σχεδόν αμέσως μετά είδα την ταινία.

Η ταινία ήταν αξιοπρεπέστατη. Κράτησε ζωντανή και πειστική την σκοτεινή ιστορία κατάφορης αδικίας και εκδίκησης.

Όμως αναγκαστικά για τον πρόσφατο αναγνώστη , αναδείχτηκαν οι διαφορές αισθητικής απόλαυσης μεταξύ ανάγνωσης και σινεμά.  Ταυτόχρονα όμως αναδύονται και οι πραγματολογικές διαφορές που αναγκαστικά έχουν παραληφθεί στη ταινία.

Κατ’ αρχάς απουσιάζει ο φλογερός φιλελληνισμός του Α.Δουμά. Σε δυο χιλιάδες σελίδες , σε δεκάδες παραγράφους υπάρχουν οι ‘Έλληνες και η  Ελλάδα ως το απόλυτο θετικό όριο: «όμορφη σαν Ελληνίδα Χιώτισσα» , « έξυπνος σαν Έλληνας  έμπορος» , «γενναίος σαν Έλληνας επαναστάτης» κλπ κλπ.Η κεντρική ηρωίδα Χάιδω είναι η κόρη της Ελληνίδας Βασιλικής. Τα δε γεγονότα με τον Αλή Πασά , η περίπλοκη πορεία του, η ανταρσία, ο ρόλος των ξένων, η καταστροφή περιγράφονται , αναπτυγμένα, με ακρίβεια ιστοριογραφίας.

Η διαδρομή του Κόμη δεν εμπεριέχει μόνο εκδίκηση αλλά και αποκατάσταση της αδικίας κυρίως προς την οικογένεια Μορέλ. Στην ταινία απουσιάζει ο περίπλοκος τρόπος της αποκατάστασης και οι δευτερεύουσες επιδράσεις στην βασική ιστορία. Απουσιάζει ολόκληρη η ιστορία αγάπης του γιού Μορέλ , που τελικά δικαιώνεται μέσω μια απίστευτης ίντριγκας του Κόμη.

Με πλήρη γνώση της Ιατρικής και της Χημείας της εποχής του, ο Δουμάς «στήνει» μια πολύ πειστική ιστορία εικονικών θανάτων με τη χρήση ειδικευμένων δηλητηρίων . Παρατίθενται λεπτομέρειες της προέλευσης, της παρασκευής και των ιδιοτήτων των δηλητηρίων που ίσως να αποτελούν όχι λογοτέχνημα αλλά στοιχείο «τεχνικής αρχαιολογίας».

Απουσιάζει ακόμη η «Ιταλική» προπαρασκευαστική περίοδος του Κόμη, που καλύπτει στο βιβλίο περίπου 300 σελίδες και εξηγεί καλύτερα την γρήγορη είσοδο του στην ελίτ του Παρισίου.

Ίσως η μεγαλύτερη απουσία είναι η εξαφάνιση της ιστορίας του αντιμοναρχικού πατέρα του Βιλφόρ, που εξηγεί ακόμα περισσότερο την συμπεριφορά του. Ο πατέρας Βιλφόρ είναι τόσο κεντρικός στην ιστορία , έτσι ώστε στο εξώφυλλο της Ελληνικής έκδοσης να είναι το δεύτερο πρόσωπο μετά τον Μόντε Κρίστο.

Συμπερασματικά, ανεξάρτητα από τη θεμελιακή αισθητική διαφορά βιβλίου σινεμά, ήταν αδύνατο να μεταφερθεί ολόκληρη η γραμμική ιστορία. Κάποια κομμάτια ήταν αναμενόμενο να απουσιάζουν ,όμως στον πρόσφατο αναγνώστη , αυτές οι απουσίες αφήνουν μια παράξενη υπογεύση παρά τα χορταστικά 180 λεπτά στην Δεξαμενή.

 

Κυριακή 2 Ιουνίου 2024

Κυνόδοντας + Θου Βου = Ιστορίες Καλοσύνης

 





Οι «Ιστορίες Καλοσύνης» αποτελούνται από τρεις ιστορίες σε μια ταινία, όπου ίδιοι ηθοποιοί να παίζουν τους 5-6 ρόλους που έχει η κάθε ιστορία.

Οι ιστορίες έχουν μερικά κοινά μοτίβα:

·       Νοσοκομείο , Κτηνιατρείο ,Νεκροτομείο ( βιομηχανικές διαδικασίες υγείας)

·       Ακρωτηριασμός  Αυτοτραυματισμός,  Αυτοκτονία ( αυτοκαταστροφή)

·       Μονοζυγωτικοί Δίδυμοι  και Σωσίες ( σύγχυση)

Τα μοτίβα ορίζουν μια αποπνικτική ατμόσφαιρα που διανθίζεται από σύντομες  σκηνές από το ρεπερτόριο του σπλάτερ  και του πορνό σινεμά  ,όμως συνεχώς διαχέεται ένα νέφος ειρωνείας και αυτοσαρκασμού. Σε αυτό το όριο «νοσηρότητας» και γκροτέσκου ισορροπεί η ταινία με μεγάλη επιτυχία.

Όλες οι ιστορίες είναι εξωφρενικές και απόκοσμες. Παρότι ήδη πολλές κριτικές αποκαλύπτουν το περιεχόμενο, αυτό από μόνο του απλά αποκαλύπτει την οριακότητα και εκκεντρικότητα.

Το γκροτέσκο επιτείνεται με πολλούς και διάφορους τρόπους: πχ  από τη διαδοχή των ηθοποιών στις τρεις ιστορίες . Μια χονδροειδής μπαλαφάρα οργανώνεται καθώς ο ίδιος ηθοποιός παίζει το σιωπηλό ήρωα -εθελοντή της αυτοκτονίας του ενώ  ταυτόχρονα στην επόμενη ιστορία , ως άλλος ήρωας, «ανασταίνεται» από την υπερφυσική δύναμη μιας  ημιθανούς κτηνιάτρου…

Σε άλλη ανεπανάληπτη σκηνή , κυρία με υπερφυσικές ικανότητες γεύεται τον ιδρώτα των ομοιδεατών της μετά από παραμονή σε σάουνα για να τεκμηριώσει , μέσω γεύσης , αν έχουν επιμολυνθεί μετά από σεξουαλική επαφή…

Ένας σπάει το πόδι του για να προκαλέσει οίκτο και κυκλοφορεί μονόπατα με ένα νάρθηκα στο πόδι ( βγαλμένη κίνηση από τον Χοντρό Λιγνό) , μία κυρία ακρωτηριάζεται για να μαγειρέψει τα μέλη της με μπρόκολο στο σύζυγο ( κατόπιν επιταγής του) ενώ μια άλλη κυρία αυτοκτονεί γιατί μια  προφητεία το απαιτεί.

Με μια έννοια έχουμε ένα υπολανθάνον ντελίριο αχαλίνωτου σουρεαλισμού εφάμιλλου του πράκτορα Θου Βου.

 Χωρίς αυτές τις κωμικοτραγικές διαστάσεις, η ταινία δεν στέκεται παρά ως μονομανής νοσηρότητα χωρίς έρμα.  Όλοι  οι ήρωες είναι «βλαμμένοι» δεν είναι τραγικοί.

Σε αυτό το σύνορο λανθάνουσας ή επερχόμενης νοσηρότητας και κωμικού υπερρεαλισμού ο Λάνθιμος μας απασχολεί ένα δίωρο με μεγάλη επιτυχία. Ασχολείται με τα πυρηνικά του βίου, τα ψηλαφεί από τις πιο δυσάρεστες δύσκολες πλευρές αλλά με την   pop και ambient launch διάθεση του ( όχι τη μουσική του που έχει δωδεκατονικές μοντερνιές και Eurythmics )   μας προβληματίζει τόσο όσο . Τόσο για να τον συζητήσουμε όσο για να τον προσπεράσουμε γρήγορα σε αναμονή της επόμενης.

Εκεί που είδα την ταινία , παρόλες τις προειδοποιήσεις των κριτικών και σκληρότητα και δυστροπία, στο τέλος χαμογελαστές φάτσες πήγαιναν να απολαύσουν βιαστικές τις γεύσεις της διπλανής πιτσαρίας.