Δευτέρα 2 Απριλίου 2018

Κρανίου Λόγος


 
 
Μες το βυθό του Χειρουργείου
ανάβει ο Μέγας Αχινός
το κλομπ χτυπάει κι ο ουρανός
ανοίγει σαν κρανίο

Β.Λεοντάρης  - Τα Φονικά Ακόντια

 Ο Robert Andrzej Krauthammer ήταν ένας μουσικός Πολωνικής καταγωγής με αξιόλογη καριέρα ως πιανίστας και συνθέτης΄( 1938-1982) . Όντας Εβραϊκής καταγωγής είχε μια περιπετειώδη παιδική ζωή καθώς έμεινε κρυμμένος αρκετά χρόνια και για να αποδράσει από την Πολωνία χρησιμοποίησε το όνομα  Czajkowski το οποίο παρέμεινε στο υπόλοιπο της ζωής του , ως καλλιτεχνικό ψευδώνυμο . Ο Czajkowski ατύχησε και αρρώστησε βαριά σε μικρή σχετικά ηλικία αλλά πρόλαβε να γράψει τη διαθήκη του. Σε αυτήν κατέγραψε την επιθυμία του να γίνει δωρητής οργάνων με μια ιδιαίτερη υποσημείωση. Ζήτησε το κρανίο του να παραδοθεί στην Βασιλική Ακαδημία Shakespeare  για να γίνεται το κρανίο του Yorick στην μοναδική σκηνή μονολόγου στον Άμλετ.

Το κρανίο παραδόθηκε αλλά η επιθυμία του Czajkowski δεν εκπληρώθηκε εύκολα. Η χρήση ενός πραγματικού κρανίου με ιστορική  ταυτότητα και το φορτίο μιας διαθήκης επιβάρυνε δυσανάλογα τις παραστάσεις. Οι σκηνοθέτες της Ακαδημίας δεν είχαν ποτέ μια ανάλογη  αισθητική προοπτική  που θα συνάρμοζε με την χρήση ενός ιστορικού λείψανου. Το κρανίο χρησιμοποιήθηκε μια φορά σε παράσταση του Άμλετ,  αλλά οι αντιδράσεις ήταν τόσο δριμείες ώστε το κρανίο  έκτοτε, παρέμεινε στην Ακαδημία ως κειμήλιο αισθητικής πίστης ενός καλλιτέχνη παρά ένα εργαλείο  μέρος του σκηνικού εξοπλισμού μιας παράστασης. Κατά βάθος το ζήτημα ήταν η συνάφεια ενός οστού με την πρόσωπο του ιδιοκτήτη του , όχι στην λατρευτική θρησκευτική του διάσταση αλλά στην αισθητική  . Με κάποιο τρόπο η χρήση του ιστορικού κρανίου άρμοζε με σκηνοθετικές αντιλήψεις ενός « θεάτρου της σκληρότητας» μακριά από τις κλασσικές παραδόσεις της Βασιλικής Ακαδημίας.

Το ζήτημα του κρανίου και την σχέση  του με το Πνεύμα  είχε απασχολήσει τον Hegel σχεδόν διακόσια πριν.

Στο λιγότερο σχολιασμένο κεφάλαιο της Φαινομενολογίας του Πνεύματος , ο Hegel διαπραγματεύεται τη σχέση κρανίου – προσώπου με βάση τις γνώσεις της Βιολογίας και της Φυσιολογίας της εποχής του.  Το κίνητρο του ήταν η ανάλυση του «κρανίου ως εξωτερικής πραγματικότητας του πνεύματος».

Στο εκτεταμένο κεφάλαιο ο Hegel αμφισβητεί την απόλυτη σύζευξη «Πνεύματος» και κρανίου. Με βάση τις γνώσεις της εποχής αναρωτιέται γιατί να μην έχουμε την ταύτιση προσώπου – πλάτης καθώς στον νωτιαίο μυελό έχουμε εξίσου σημαντικές νευρολογικές διαδικασίες. Ακόμα αποδομεί την «Φυσιογνωνική»  ως επιστήμη ( «είναι παρεφθαρμένη και νοσηρή») καθώς συγχέει σημάνσεις , πιθανά μηνύματα από την μορφολογία του προσώπου ( τα οποία αμφισβητεί ο Hegel) με τις πράξεις. Για τον Hegel το κρανίου είναι ένα οστό που προφυλάσσει  και τίποτε άλλο .

«Όσο πιο λίγες είναι οι ιδιότητες του Πνεύματος, τόσο πιο αποσυνδεδεμένες , άκαμπτες και αποστεωμένες γίνονται , με συνέπεια να προσιδιάζουν περισσότερο στα χαρακτηριστικά του οστού και να μπορούν να συγκριθούν με αυτά». (ΦΤΠ Β Τόμος σ 144)

«Η μοναδική περίπτωση όπου μια ποικιλία ιδεών συνδέεται με ένα κρανίο είναι η παράσταση του Άμλετ και ο Γιόρικ , γιατί το κρανιακό οστό είναι τελικά αδιάφορο και φυσικό» (ΦΤΠ Β Τόμος σ 142)

Στον κορμό ενός έργου υψηλών αφαιρέσεων όπως η «Φαινομενολογία» ο Hegel εισάγει βιολογικές και πραγματολογικές παρατηρήσεις με δυσανάλογη πεζότητα και αναφέρεται στα «κρανιακά εξογκώματα του απατημένου συζύγου»… και την «μοναδική απλότητα της φύσης που συνδυάζει τεκνογονία και ούρηση στο ίδιο όργανο»….. ( ΦΤΠ σ 150)

Και ενώ για την  Βασιλική Ακαδημία Shakespeare  τα ηθικά και αισθητικά διλλήματα του κρανίου Czajkowski ήταν τελικά ανυπόφορα και η κατάταξη της ιδιόμορφης δωρεάς στο αρχείο έλυσε το θέμα, μόλις μερικούς μήνες πριν είχαμε δυο σχετικά περιστατικά.

Ένα πραγματικό κρανίο με υπογραφή Dali δημοπρατείται στην Νέα Υόρκη ( πηγή ) ενώ σε έκθεση στην Αυστραλία ο Ron Mueck κατασκευάζει 100 υπερμεγέθη κρανία από  πολυεστέρα και δημιουργεί ένα εικαστικό μόρφωμα ( πηγή)

Τις μέρες αυτές ένας ιστορικός λόφος στο κέντρο της Ιερουσαλήμ ,θα γίνει αναφορά για τελετές και κατανύξεις. Έχει ένα ιδιόμορφο σχήμα Κρανίου.

4 σχόλια:

  1. 1. Ο πρώτος συνειρμός "κρανίου τόπος".
    Ο νεοφιλελευθερισμος θα καταστήσει την βιόσφαιρα ένα απέραντο κρανίου τόπο.

    ΥΓ Καὶ φέρουσιν αὐτὸν ἐπὶ Γολγοθᾶν τόπον, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον κρανίου τόπος, Κατά Μάρκον 15.22· Καὶ ἐλθόντες εἰς τόπον λεγόμενον Γολγοθᾶ, ὅ ἐστιν Κρανίου Τόπος λεγόμενος, Κατά Ματθαίον 27.33


    2. "... η χρήση του ιστορικού κρανίου άρμοζε με σκηνοθετικές αντιλήψεις ενός « θεάτρου της σκληρότητας» μακριά από τις κλασσικές παραδόσεις της Βασιλικής Ακαδημίας.")

    Ο δεύτερος συναρτάται ευθέως με την πατροπαραδοτη αγγλική υποκρισία διοτι η αρχικη και μετεπειτα συσσωρευση και αναπτυξη της παραγωγικης βασης αλλα και του εποικοδομηματος (επιστημη, καλες τεχνες,...)οφειλεται κυριως στην στυγνη εκμεταλλευση των πλουτοπαραγωγικων πηγων και του πληθυσμου των ιθαγενων στις αποικιες της βρεττανικης αυτοκρατοριας. Και επεσαν πολλα κεφαλια ιθαγενων.

    ΥΓ "Η Βρεττανια, κυριαρχη ναυτικη δυναμη για αιωνες με πολλες αποικιες μετεφερε αφρικανους σκλαβους που το 40% πέθαιναν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ενω απήγαγαν άστεγους και άνεργους συμπατριώτες τους που σπανίως αμείβονταν με τα συμφωνηθέντα. Ποσα κεφαλια επεσαν στον βωμο του κερδους για την αγγλικη κοινωνια!

    Κατά την περίοδο 1600-1700, οι Βρετανοί έφερναν στην Αμερική 1500 σκλάβους ετησίως, οι Γάλλοι 300 και οι Ισπανοί 100.000.[12] Στο τέλος του 18ου αιώνα, οι Βρετανοί κυριαρχούσαν στο είδος αυτό εμπορίου, με 150 δουλεμπορικά να αποπλέουν ετησίως από τα λιμάνια του Λονδίνου, του Λίβερπουλ και του Μπρίστολ.[27]

    Υπολογίζεται πως από τα τέλη του 15ου ως τις αρχές του 19ου αιώνα μεταφέρθηκαν στο δυτικό ημισφαίριο περίπου 12 εκατομμύρια σκλάβοι,[28] ενώ τέσσερις με πέντε εκατομμύρια πέθαναν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.[20] Από το σύνολο, τα 2/3 κατέληξαν σε φυτείες ζάχαρης.[25]

    Ορισμένοι Άγγλοι πραγματοποιούσαν ένα διαφορετικό, επίσης κερδοφόρο, είδος δουλεμπορίου, καθώς απήγαγαν άστεγους και άνεργους συμπατριώτες τους.[29] Στις αποικίες, οι απαχθέντες υπέγραφαν συμβόλαια εργασίας σε καπνοτόπια, αλλά σπανίως αμείβονταν με τα συμφωνηθέντα.[29] Επιπροσθέτως, συχνά απάγονταν γυναίκες, με σκοπό την ανάπτυξη των αποικιών.[30]




    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Οι συντηρητικοί επαίρονταν για τον τρόπο της αρχικής συσσώρευσης (με φωτιά και με μαχαίρι) και τα τελευταία έτη τον αποκρύπτουν.

    Θεωρούσαν τους ιθαγενείς σχεδόν ζώα και υποκριτικά έλεγαν ότι ήθελαν να τους σώσουν για το καλό της προόδου. Αυτές οι αρρωστημένες φαντασιώσεις όχι μόνο της λευκής ανωτερότητας αλλά και της πραγματικής εξόντωσης – «καθαρισμού» των λεγόμενων κατώτερων φυλών – επηρέασε βαθιά την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία και την ρατσιστική ιδεολογία ( με την θεωρία της ανωτερότητας της λευκής φυλής, την ευγονική , την αποφυγή φυλετικής μίξης και την στείρωση ατόμων με κληρονομικές σωματικές και πνευματικές ασθένειες, κατά συρροην εγκληματιών, ακόμα και αλκοολικών, που τελικά κατέληξαν στο δικό του ολοκαύτωμα της Ευρώπης.

    Η αποικιοκρατια είχε επιπτώσεις στους μικροαστούς και στους προλεταρίους των ιμπεριαλιστικων χωρών, διότι ένας λοχίας, επιστάτης λ.χ. αγγλικής επιχείρησης στην Ινδίες είχε ανεξέλεγκτη εξουσία στους ιθαγενείς και ζούσε σχεδόν ως ευγενής.

    Αλλα και για τους «αριστερους» έχω ξαναγράψει λ.χ. για το μικροαστικοποιημενο “προλεταριάτο» που θα είναι ο “λακες” της εκάστοτε εξουσίας, ξεκινώντας απο το γαλλικο ρεφορμιστικο προλεταριάτο του 1936 με τις πρώτες καλοκαιρινές άδειες για τα “μικτά μπάνια του γαλλικού λαού”, μιας χώρας που εκμεταλλευοταν βάναυσα τον πλούτο αρκετών αφρικανικών χωρών-αποικιών .

    ΥΓ O Francis Galton μελετώντας την εξελικτική θεωρία και την ανθρώπινη κληρονομικότητα, κατανόησε αμέσως ότι μέσω κατάλληλης αναπαραγωγικής επιλογής, μπορούμε να βελτιώσουμε το ανθρώπινο είδος. Εισάγει τον όρο ευγονική και αρχίζει να διαδίδει τις απόψεις του, οι οποίες σε σύντομο χρονικό διάστημα βρίσκουν γόνιμο έδαφος στην βόρεια Ευρώπη. Σύντομα επεκτείνονται και στην Αμερική, όπου οι ευγονικές ιδέες βρίσκουν απήχηση στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αφώτιστε

    Σωστά

    Η Βρετανία έχει διατηρήσει αυστηρούς αισθητικούς κώδικες και πρωτόκολλα ως ένδειξη μιας φινέτσας , η οποία όμως προέρχεται από την υλική δύναμη μιας μεγάλης και επώδυνης ( για τους ντόπιους) αποικιοκρατίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η αποικιοκρατια βοηθησε στην συσσώρευση πλούτου άλλα και ενέπνευσε ευαίσθητους καλλιτέχνες να την κριτικάρουν . Δυο παραδείγματα

    1. Γράφοντας στην ακμή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ο Πολωνός , πολιτογραφημενος Βρεττανος, Joseph Conrad επέστησε, μεταξύ άλλων, την εμπειρία του στα γαλλικά και βρετανικά εμπορικά πλοία, με διηγήματα και μυθιστορήματα που αντικατοπτρίζουν τις πτυχές ενός ευρωπαϊκού -κυριαρχουμενου κόσμου - προς το τελος του ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας - και που διερευνούν βαθιά την ανθρώπινη ψυχή (λ.χ. Η καρδιά του σκότους)

    2. Η Σχεδία της Μέδουσας (γαλλ.: Le Radeau de la Méduse) , ζωγραφικός πίνακας μεγάλων διαστάσεων (491 x 716 εκατοστά) του Γάλλου ρομαντικού ζωγράφου Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ, ο οποίος προκάλεσε αμηχανία .... τόσο για το μοντερνισμό του θέματος όσο και για τους αιχμηρούς πολιτικούς υπαινιγμούς του. Ο Ζερικώ χρησιμοποίησε ελαιοχρώματα σε καμβά. Απεικονίζει γεγονός, του οποίου τόσο η ανθρώπινη όσο και η πολιτική διάσταση ενδιέφεραν ζωηρά τον ζωγράφο: Το ναυάγιο της γαλλικής φρεγάτας "Μέδουσα"

    Η φρεγάτα του Γαλλικού Ναυτικού "Μέδουσα" , μαζί με άλλα 3 πλοία ,σαλπάρει από το Εξ της Γαλλίας για το Saint Louis της Σενεγάλης, για να παραλάβει την αποικία από τους Βρετανούς από τους όποιους τους χαρίστηκε σαν απόδειξη της ευαρέσκειας τους για την αποκατάσταση της βασιλείας στην Γαλλία.Ο Ναπολέων έχει ηττηθεί πριν ένα χρόνο στο Βατερλώ και στο θρόνο είχε ανέλθει ο Λουδοβίκος XVIII.
    Κυβερνήτης στην "Μέδουσα" τοποθετήθηκε ο 53χρονος αριστοκράτης Viscount Hugues Duroy de Chaumereys που δεν είχε ξανακυβερνήσει πλοίο και είχε και 25 χρόνια απομακρυνθεί από την θάλασσα.Ο Chaumereys ήταν πιστός μοναρχικός και μετά από μια αποτυχημένη επιδρομή των μοναρχικών είχε διαφύγει στην Αγγλία.
    Το πλοίο μετέφερε περίπου 400 άτομα, μεταξύ των οποίων τον νέο κυβερνήτη της Σενεγάλης και τους στρατιώτες του, μια ομάδα αποίκων οι περισσότεροι δημοκρατικοί που θέλουν αν κάνουν μια νέα αρχή στην ζωή τους, και 160 μέλη του πληρώματος.
    [...]

    http://atheofobos2.blogspot.gr/2011/06/blog-post_26.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή