Τρυφερή ματιά στον "ταπεινό" χωρο

 

Επισκέπτεσαι ένα μέρος και φεύγοντας δε βλέπεις την ώρα να το περιγράψεις στους φίλους σου. Σίγουρα σου έχει τύχει. Ένα μέρος που πιστεύεις, πως καθένας θα έπρεπε να επισκεφθεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του. Γιατί εντάξει, είναι ωραίο να στο περιγράφουν, όμως, είναι αλλιώς να το έχεις δει με τα δικά σου μάτια. Λοιπόν, ξέρεις κάτι; Είναι 12 και είναι υπέροχοι, διασκορπισμένοι σε όλη την Ελλάδα. (Discover Greece)

Αυτό είναι περίπου το μοτίβο της τουριστικής εμπειρίας: τόποι που παραμένουν ανεξίτηλοι στη μνήμη, τόποι που κάτι τους «πρέπει» γιατί έχουν κάτι το εξαιρετικό , κάτι μοναδικό. Αυτά τα μοναδικά πολλαπλασιάζονται με εκθετικό τρόπο και τελικά κουράζουν με τη ομοιομορφία τους: αυτή είναι η μοίρα του «εξαιρετικού τόπου». Ας αναφέρουμε μερικά από τα στοιχεία των μοναδικών τόπων: ειδικές παραλίες, παλιές γειτονιές, κάστρα, γωνιές με απολαυστική θέα κλπ κλπ.

Κι’ όμως όλοι έχουμε δει τόπους χωρίς κανένα τυπικό γνώρισμα «μοναδικότητας» : χωριά χωρίς εξαιρετικό περιβάλλον, χωρίς ειδικά κτίσματα, με «άχρωμες πλατείες» , συνηθισμένες εκκλησίες, καφενεία απλά, σπίτια χωρίς αξιώσεις αισθητικής . Είναι συνήθως τόποι που αναφέρονται για να σηματοδοτήσουν το ενδιάμεσο μιας διαδρομής προς ένα άλλο «μαγικό» τοπόσημο.

Ταυτόχρονα είναι και τόποι που «περιέργως πως» ασκούν γοητεία και έλξη: κάτι σαν την ερωτική επιθυμία που προκαλούν οι προσωπικότητες που δεν έχουν κανένα προσόν του μενού της ερωτικής στερεοτυπίας αλλά διαθέτουν ένα απροσδιόριστο μαγνητικό πεδίο.

Ενώ οι τόποι της «μοναδικότητας» σηματοδοτούν μια αναχώρηση, ένα επέκεινα μια «έξοδο» οι απλοί τόποι παραπέμπουν σε ένα παρόν, σε ένα ενεστώτα διαρκείας. Ίσως γι’ αυτό  οι μοναδικοί στην ταπεινότητα και συστολή, τόποι ενίοτε αναδεικνύονται στην τέχνη ως χώροι αναφοράς όπου εντός της «ησυχίας» τους διεξάγονται ακραία γεγονότα. Χρειάζεται πάντα ένα αγκυρωμένο σταθερό άχρωμο παρόν για να σχηματιστεί εντός του ένα τούνελ προς το «εξαιρετικό».

Αυτό το μοναδικό παρόν ,μιας Ελλάδας της καθημερινότητας του «κανονικού» χωριού έχει αναδείξει η Μαρίνα Σάττι με το βίντεο κλιπ του τραγουδιού της «Πάλι».

Ένα χωριό του κάμπου, μια εκκλησία , ένα μικρό σπίτι, μια πλατεία , μηχανόβιοι με «σούζες», μια είσοδος εργοστασίου εκτός λειτουργίας: τίποτα τυπικά ιδιαίτερο.

Σ’ αυτόν τον ενεστώτα διαρκείας μιας Ελλάδας του 2020 η Σάττι βρίσκει ένα αισθητικό μικρό σύμπαν που φιλοξενεί το μουσικο-χορευτικό της περιεχόμενο: μια απλή ηλεκτρονική λούπα βυθισμένη σε ένα υβριδικό κόσμο με υλικά Indi και  Ρωμά . Η ταπεινότητα του χώρου φιλοξενεί ένα μουσικό μινιμαλισμό που φωτίζεται με όλα τα έντονα χρώματα μιας παλέτας της «ανατολής».

Με τη σύνθετη τέχνη της η Σάττι  αναδεικνύει πως η ενεστώσα Ελλάδα του «άχρωμου» χωριού σαγηνεύει και έλκει. Δεν πρόκειται για μια αισθητική απόδραση προς μια ανύπαρκτη παρελθούσα αγνότητα της υπαίθρου και της φύσης της ( βασικό μοτίβο της μουσικής του Θ.Παπακωνσταντίνου) ούτε για έναν βαλκανικό «έθνικ» διάδρομο πολλαπλών διακλαδώσεων καθώς η παλέτα της παραπέμπει σε Κουστουρίτσα.

Αυτόν τον εκάστοτε ενεστώτα χώρο προσπάθησε να αναδείξει σε βάθος ο τότε «Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος» : το χωριό της «Αναπαράστασης»  του Αγγελόπουλου, η επαρχία του «Προξενιού της Άννας» του Βούλγαρη, ο οικισμός της «Ευδοκίας» του Δαμιανού, μας έδειξαν πρώτοι μια καθημερινή , μη εξαιρετική Ελλάδα. Οι  τοίχοι και αυλές μιας ταπεινής ρουτίνας με μικρές πινελιές αισθητικών προτάσεων : καθρέπτες ,κάδρα γλάστρες κομμάτια μιας αέναης επανάληψης του «ιμιτασιόν» της διπλανής πόρτας.

Το «Πάλι» μας επανεισάγει αυτό το βλέμμα: την  τρυφερή ματιά προς το αγαπημένο καθημερινό κιτς του ταπεινού χώρου.