Το τελευταίο διάστημα εμφανίζονται στα ΜΜΕ με μεγάλη
συχνότητα, προγράμματα με θέμα τις σύγχρονες
μορφές της «Συναινετικής Αμειβόμενης Συνεύρεσης» ( εφεξής ΣΑΣ) όπου οι
εργαζόμενοι ή εργαζόμενες παρουσιάζονται κατά πρόσωπο.
Η πλειοψηφία των παρουσιαζόμενων είναι πρόσωπα νεαρής
ηλικίας με προφανές μορφωτικό και κοινωνικό κεφάλαιο, σημαντικές τυπικές γνώσεις και ικανοποιητική
εξωτερική εμφάνιση. Όλοι εικονογραφούν την εργασία τους με τεχνικούς όρους και
οριοθετούν με μοναδική αυστηρότητα τα επίδικα του βίου τους. Η ΣΑΣ δεν απαγορεύει
τις προσωπικές ερωτικές συναισθηματικές σχέσεις, τη δημιουργία οικογένειας και
σε καμία περίπτωση δεν τραυματίζει το κύρος ή την υπόληψη.
Η εποχή με τα ημιφωτισμένα
ρεπορτάζ του 80 με τις ομιλούσες πλάτες, τα τραύματα μιας δραματικής εισόδου στον
βιόκοσμο των ΣΑΣ ,φαίνεται απόμακρη και σκοτεινή.
‘Εχουμε λοιπόν μια «εξέλιξη» στην διαχείριση ενός πολύπλευρου
φαινομένου ;
Ας δούμε όμως μια άλλη πλευρά.
Στις αρχές της δεκαετίας
του 80 ο Σπύρος Ευαγγελάτος ολοκληρώνει μια μοναδική φιλολογική-θεατρική προσπάθεια
: Αναβιώνει στο Αμφιθέατρο μια σειρά θεατρικών παραστάσεων με έργα γραμμένα από
τον 13ο αιώνα και εντεύθεν. Μερικά από αυτά παρουσιάζονται στο «σανίδι» για
πρώτη φορά.
Ανάμεσα σε αυτά τα έργα, η «Νέαιρα» .
Γραμμένο από τον Δημήτριο Μόσχο πιθανόν το 1472 , διασώζεται
ως πλήρες κείμενο από τον Α.Μουστοξύδη το
1845, και παρουσιάζεται την Τετάρτη 17
Ιουλίου 1985 στην Πλάκα. Οι ιστορικές μαρτυρίες τεκμαίρουν ότι η «Νέαιρα» ,
γραμμένη στην Αρχαία Ελληνική παρουσιάζεται σε ένα αμιγώς ιταλόφωνο ακροατήριο
: την αυλή του Φιλόμουσου Δούκα της Μάντοβας Ludovico Gonzaga περίπου το 1475. Όπως
σημειώνει ο Ευαγγελάτος στο πρόγραμμα της παράστασης του 85, τα ιστορικά
δεδομένα είναι «παράλογα» : μια κωμωδία σε αρχαία ελληνικά στην Μάντοβα, σε ένα κοινό που
δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα μόλις είκοσι χρόνια μετά την άλωση . Έτσι η σκηνοθετική
προσέγγιση ήταν να «κτίσει» πάνω σε αυτό το παράλογο συνδυάζοντας το «τσίρκο» με
το «θέατρο του παραλόγου» της εποχής .
Η βασική ηρωίδα «Νέαιρα» είναι μια εταίρα που σαγηνεύει
αφελείς γόνους εύπορων οικογενειών . Είναι μια δυναμική έξυπνη γυναίκα που
χρησιμοποιεί ένα υπάλληλο βοηθό ο οποίος
οργανώνει τις ερωτικές ίντριγκες. Ο
Χαρμίδης ( απ’ ευθείας αναφορά στον Πλάτωνα) έχει ένα μοναδικό επάγγελμα , όπως
το ορίζει ο Δ.Μόσχος : είναι «Πορνοβοσκός» δηλαδή διαχειρίζεται το «ποίμνιο» της
Νέαιρας. Ο μηχανισμός της κωμωδίας στηρίζεται ακριβώς στη διανοητική υπεροχή της
Νέαιρας απέναντι σε ένα συρφετό μικρονοικών ευπόρων και τσαρλατάνων.
‘Έχουμε ,λοιπόν, μια ιδιαίτερη γυναικεία μορφή τοποθετημένη σε ένα ιστορικό πλαίσιο όπου δεν υφίσταται καν ζήτημα δικαιωμάτων, η οποία διαθέτει στοιχεία «εξουσίας». Με κάποιο τρόπο η «Νέαιρα» εκτός από το θεατρολογικό πρωθύστερο που επισήμανε ο Ευαγγελάτος, παρουσιάζει μια πρόδρομη εκδοχή του βιόκοσμου των ΣΑΣ που αναδύεται ως «εξέλιξη» στον 21 αιώνα.
Θα μας βοηθούσες να μας δώσεις μία αναφορά για το τι είναι αυτό το ΣΑΣ, ή κάποια πηγή?
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ πολιτικά ορθή ή η τεχνική ορολογία για το "αρχαιότερο επάγγελμα" του κόσμου...
ΑπάντησηΔιαγραφήΩραία, αυτό μάλλον είχα καταλάβει. Στο μυαλό μου έρχεται ο Μπαλζάκ και ο Φλωμπέρ. Το πλαίσιο όμως παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, που δεν επιτρέπει εύκολες συγκρίσεις ή αναγωγές. Τι θέλω να πω; Οι επίσημες ή ανεπίσημες εταίρες των Παρισινών μεγαλοαστών κατά τον 19ο αιώνα, εξίσου ασκούσαν εξουσία σε οικογενειακή μορφώματα αστικοποιημένης "πατριαρχικότητας" (sic!) Στο σήμερα, καθώς το πλαίσιο είναι αυτό της διάλυσης/ ρευστοποίησης των οικογενειακών δεσμών, το "αρχαιότερο επάγγελμα" δυστυχώς απομυθοποιείται, γίνεται μπανάλ. Αυτό οδηγεί στην έξαρση της ωμής βίας ως θέαμα. Κατ΄ αντιστοιχία, διότι σεξουαλικότητα και κόσμος εργασίας συναρτώνται απόλυτα, τα δήθεν πολιτισμένα και με επίπεδο ραντεβού ΣΑΣ είναι το ανάλογο των δήθεν πολιτισμένων και με επίπεδο εργασιακών σχέσεων των μικρο-μανατζερ, διοικητικών στελεχών κ.λπ., που νομίζουν ότι υπερβαίνουν την βία με την απώθηση της ντροπής. Η βία επιστρέφει χειρότερα, και στον εργασιακό μεσαίωνα και στα ερωτικά ραντεβού. Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣωστά! Το μερικό μιας άλλης εποχής ( το αρχαιότερο επάγγελμα ειδομένο και οριοθετημένο στον μικρόκοσμο των άρχουσων τάξεων) εισάγεται σήμερα ως ύφος, στυλ, κοσμοεικόνα στις υπάλληλες τάξεις. Με την τεχνικοποίηση των όρων, την "επαγγελματοποίηση" των πάντων προσπερνάται η βία και το εγγενές τραγικό του θέματος : ο ορισμός του μεταμοντέρνου.
Διαγραφή