Συνάντησα τον W και μου διηγήθηκε δυο περιστατικά της συγκυρίας
Ο W εργάζεται σε το υποκατάστημα μιας πολυεθνικής εταιρίας στην Ελλάδα με
αντικείμενο προμήθειες προς την βιομηχανία. Τα τελευταία χρόνια ο W πασκίζει να κρατήσει ένα βασικό κύκλο εργασιών για να διατηρήσει το
υποκατάστημα με τις 6 θέσεις εργασίας. Με την κρίση η βιομηχανία έχασε μονάδες
αλλά ο W προσπάθησε να διευρύνει τα προϊόντα του να απευθυνθεί στους πιο εξωστρεφείς
των κλάδων. Η τελευταία πενταετία ήταν μια δύσκολη περιπέτεια. Όμως τα ξαφνικά καλά
νέα ήρθαν τον Ιούλιο του 15. Τα Capital Controls δημιούργησαν ένα μούδιασμα 3 εβδομάδων στην αγορά.
Οι ανταγωνιστές του , μικροί ανεξάρτητοι εισαγωγείς βρέθηκαν σε μια αδυναμία να
εξυπηρετήσουν την αγορά, ο W με τις «πλάτες» της εταιρίας προσπέρασε τα
Controls, κέρδισε 2-3 δουλείες και σημείωσε μια
αξιοσημείωτη άνοδο. Όμως ο W ήταν σκυθρωπός. Ο βασικός ανταγωνιστής του,
o παλιός συμφοιτητής του G , ένας ανεξάρτητος εισαγωγέας, χάνοντας
λόγω Controls βασικούς πελάτες , έκλεισε την εταιρία του. Ο G απευθύνθηκε στον W για να απασχοληθεί και ο W βρήκε ένα «άνοιγμα» και τον απασχολεί part time. Τα «αριστερά» capital control ευνόησαν μια ξένη εταιρία, έκλεισαν μια
ελληνική και το ελληνικό κοινωνικό κεφάλαιο αλληλεγγύης μείωσε την ζημιά.
Βλέπεις στον
πραγματικό κόσμο των αντιφατικών αλυσιδωτών αντιδράσεων , η εξέλιξη είναι λίγο
πιο περίπλοκη από ότι φαντάζονται ιδιοτελή ανοϊκά όντα
τύπου Mardas. Τα Capital control έδρασαν υπέρ των εισαγωγέων με «πλάτες» ,
δηλαδή ή πολυεθνικές ή εισαγωγές που εγκαίρως έδρασαν ορθολογικά και
συμμετείχαν στο νόμιμο Bank Run. H ίδια συνομοταξία των ιδιοτελών, αποδίδει στην πολιτική τους μια οριακή οικονομική
σταθερότητα, ενώ όλοι ξέρουν πως αυτή οφείλεται ακριβώς στην ορθολογική έλλειψη
εμπιστοσύνης προς τους συμπονετικούς , και τις πρόνοιες που είχαν όλοι εν’ όψει
μιας επερχόμενης ομάδας «σκιτζήδων»
Όμως ο W μου διηγήθηκε μια άλλη ενδιαφέρουσα ιστορία πραγματικών αντιφάσεων.
Το καλοκαίρι του
2012 τον προσεγγίζουν φίλοι για να του προτείνουν να δει ένα 35 χρονο μηχανικό
που «ψάχνεται» γενικώς. Ο W συναντά τον «υποψήφιο» Υ και βρίσκει ένα
ενδιαφέροντα τύπο με εμπειρίες στο θέατρο, τις ΜΚΟ, μια ενεργή παρουσία στο
κόμμα της συμπονετικής αριστεράς αλλά αλλεργία στην βιομηχανία , το οκτάωρο
κλπ. Ο W ενθαρρύνει τον Υ να παρατήσει τις αναζητήσεις προς τον συμβατικό κόσμο και
να αξιοποιήσει την παρουσία του στον κομματικό μηχανισμό. Το φθινόπωρο του 15 ο
W βρίσκει τον , αλλεργικό στην βιομηχανία Υ, επικεφαλής του σημαντικότερου φορέα
βιομηχανικής πολιτικής στην Ελλάδα. Η παρότρυνση του 2012 ήταν διπλά επιτυχής και ανατριχιαστικά παράδρομη . Ο Υ που ψαχνόταν γενικώς ,βρίσκεται
στην βιομηχανία σε μια σημαντική θέση ,πηγαίνοντας από την οδό που οδηγούσε εκτός βιομηχανίας! Το
ενδιαφέρον είναι πως όλες οι ενδείξεις πως ο Υ δεν τα πάει καθόλου άσχημα. Ο Υ
είναι το κλασσικό παράδειγμα μιας νέας φάσης της κοινωνικής κινητικότητας που
βλέπουμε στην Ελλάδα σε διάφορα κύματα. Με δεδομένη την θεσμική καχεξία, την
ασθμαίνουσα βιομηχανία , την μοριακή επιχειρηματικότητα η κινητικότητα έχει την
μορφή «ο σκιτζής μαθαίνει στου κασίδη το κεφάλι». Η μεγάλη στιγμή του δόγματος
του «σκιτζή» ήταν το 80 όπου η Πασοκική αλλαγή νομιμοποίησε την πρακτική «στου κασίδη» και παρήγαγε το ιδεολογικό και
αισθητικό πολτό αριστεροφωνίας, καπατσοσύνης δηλαδή μια κοινωνική κινητικότητα
χωρίς θεσμούς και αξίες. Με την έννοια αυτή η κριτική προς τους συμπονετικούς
είναι υποβολιμαία : είναι τόσο ερασιτέχνες όσο οι Πασόκοι του 80, οι
Καραμανλικοί του 2004 κλπ κλπ. Με μια έννοια οι «συμπονετικοί» δεν είναι παρά
μια έξαρση ενός γνωστού φαινομένου δεν είναι τίποτα το ριζικά διαφορετικό.
Αυτές οι
διαγώνιες διαδρομές στο πραγματικό πυρήνα της κοινωνίας και οικονομίας, οι αποστάσεις
ονομαστικών προθέσεων και αποτελεσμάτων, εκφωνήσεων και επιτελέσεων , γίνονται
όλο και πιο πολύπλοκες μέσα στην κρίση. Αυτή η «πολτοποίηση» (πηγή) αναδεικνύεται και
ως πρόβλημα εννοιών. Η αριστεροφωνία ονομάζεται αριστερά , η
φιλευλευθεροφλυαρία ονομάζεται ΝΔ, ο εκπεσών κοινωνικός κρατισμός
σηματοδοτείται ως Πασοκ κλπ. Πίσω από τα ονόματα της πολιτικής ταξινόμησης
υπαρκτά κοινωνικά ρεύματα ασκούν πιέσεις, εξασφαλίζουν προσόδους , υφίστανται πολιτικές
αλλά ανιχνεύουμε με δυσκολία τις συντεταγμένες τους.
Η «συμπονετική»
διακυβέρνηση μπορεί και παραμένει ισχυρή ακριβώς γιατί απέναντι της ευρίσκονται
πολιτικές δυνάμεις που έχουν αναδεύσει τον «πολτό» πριν από αυτή. Μάλιστα η
ανάδευση παρήγαγε μια σχεδόν αλησμόνητη
δυσοσμία. Ο έλεγχος των «συμπονετικών» ως ασυνεπών, λαϊκιστών , πέφτει στο κενό
καθώς πριν από αυτούς η ασυνέπεια, ο λαϊκισμός ήταν ο κύριος τρόπος διατήρησης
των ισορροπιών εντός του «πολτού». Σε
μια κουρασμένη κοινωνία η επίκληση του επίδικου της ασυνέπειας έχει αξία όση η
επίκληση των κανόνων της πάλης σε αγώνα του Αμερικανικού WWE .
Καθώς η συγκυρία ξεδιπλώνεται
με βάση την αξιολόγηση, τις χρηματορροές η πιθανότητα μιας διακοπής της τρέχουσας
διαχείρισης φαίνεται πολύ μικρή. Η συμπονετική διαχείριση εξασφαλίζει όλες τις δύσκολες
πρόνοιες των μνημονίων ( μειώσεις , ιδιωτικοποιήσεις, κλπ) με την μέγιστη ανοχή
. Οι δανειστές έχουν βρει την ησυχία τους. Ταυτόχρονα ένα νέο κύμα μαθητευομένων
στον «κασίδη» δεν φαίνεται να είναι τόσο
τρομακτικό όσο οι προηγούμενοι μαθητευόμενοι δείχνουν. Μια ισορροπία βάλτου ή
πολτού αναδεικνύεται ως κοινωνική ησυχία.
Την νέα «ησυχία»
μπορούν να διαταράξουν δυνάμεις από τα έγκατα του βάλτου : η ακροδεξιά
λανθάνουσα δυναμική του «αντιπροσφυγικού μίσους» , μια αριστερόφωνη επανάληψη
ως αντιγραφή του ρεύματος Συριζανέλ 10-14 , ή ένα φιλελευθερόφωνο ριζικό αίτημα
μικρής φορολογίας ή τέλος πάντων ο αναπάντεχος συγχρονισμός .
Το αίτημα της μικρής
φορολογίας έχει την ιστορική κατοχύρωση της ΝΔ, ένα εύκολο copy paste φιλελευθερισμό και την πραγματική δυσανεξία ρευμάτων της υπαρκτής
οικονομίας. Ωστόσο η θεμελιακή έλλειψη θεσμών, οικονομικών δομών εξωστρέφειας,
δεν μπορούν να ευνοήσουν την άρθρωση του αιτήματος των μικρών φόρων ως αίτημα
ριζικό. Η συμπεριφορά μερίδας του ΣΕΒ η οποία, όντας μεγαλομέτοχος της Πειραιώς,
συναίνεσε στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών για να εισπράξει πολλαπλάσια από
την αναμενόμενη εκτίναξη της μετοχής δείχνουν το πραγματικό βραχυκύκλωμα που
ενυπάρχει σε ένα υποτιθέμενο «φιλελεύθερο» πόλο.
Αν ο
ψευδοφιλελευθερισμός της ΝΔ δεν ισχυροποιηθεί , με την συντριβή που επέφερε
στον ευρύτερο αριστερόφωνο σχηματισμό ο κυνισμός των συμπονετικών, τότε η
ριζική αμφισβήτηση αναδύεται όλο και πιο διαυγής από τις εδραιωμένες δυνάμεις
του μίσους.
Αν πιστέψουμε τον
Καλύβα η «Ελλάδα» ποτέ δεν πεθαίνει (πηγή)
. Σωστά μπορεί όμως να παραμείνει άρρωστη για καιρό.