Μα ποιός είναι ορατός;

Ξαφνικά η Ομόνοια έγινε αόρατη από Drone Cameras και το Google Earth. Ένα γιγαντιαίο ημιδιαφανές σκίαστρο που στηρίζεται σε αντιαισθητικούς πυλώνες τεχνοτροπίας Βιοσωλ για προεκλογικές συγκεντρώσεις καλύπτει την πλατεία. Αν βρεθείς στην πλατεία η σκίαση είναι ευχάριστη. Όμως η όψη της πλατείας από την Πανεπιστημίου ή την Σταδίου ή την Γ. Σεπτεμβρίου  είναι αλλόκοτη. Το υφασμάτινο σκίαστρο έχει μερικές όψεις «κουρελαρίας».

Η πρόθεση του Gregor Schneider φαίνεται να είναι η προσωρινή συμβολική αναστολή του διαδικτυακού ελέγχου, η αισθητική σήμανση της πλατείας ως «αοράτου» τόπου. Η παρέμβαση  αυτή έχει ένα ενδιαφέρον ειρωνικό στίγμα γιατί η  Ομόνοια είναι ήδη «αόρατη» . Αγνοώ άλλες εγκαταστάσεις του Schneider αλλά θα ήταν διαφορετικό αν κάλυπτε ας πούμε μια πλατεία στην Ρώμη , στην Πράγα, κλπ.

Η Ομόνοια είναι πραγματικά αόρατη από ψηλά

Αν επιμετρήσει κάποιος 450  μέτρα  ανατολικά θα βρεθεί στην γωνία Δεληγεώργη και Κεραμικού . Στην γωνία σωρεύονται πολυμελείς οικογένειες προσφύγων με ανήλικα, πελάτες «σπιτιών» , χρήστες ουσιών που επιχειρούν σε δημόσια θέα. Το ανθρώπινο μίγμα είναι αφόρητα κοινότοπο γιατί είναι καθημερινό, συνεχές, μια ακραία παράσταση θεάτρου του παραλόγου με ζωντανές δολοφονίες επί σκηνής. Είναι  προφανές πως η γωνιά δίπλα από την Ομόνοια είναι «αόρατη»

Αν επιμετρήσει κάποιος 800 μέτρα δυτικά θα βρεθεί στην Βαλτετσίου και Χαριλάου Τρικούπη . Στην γωνία είναι μονίμως ένστολοι ένοπλοι με χακί στολές. Κάθε δέκα μέρες οι ένστολοι ασκούνται με πραγματικά πυρά απέναντι σε νεαρούς αντάρτες με μολότοφ. Αυτό είναι το άλλο ακραίο δωρεάν θέατρο όπου η μεταμεσονύκτια παράσταση έχει φλόγες , φωνές, τραυματισμούς. Είναι μια άλλη «αόρατη» γωνιά κοντά στην Ομόνοια.

Διαβάζοντας την επίσημη ανακοίνωση για την εγκατάσταση , ένιωσα πως κάποιος μας κάνει χοντρή πλάκα. Γράφεται :

O κορυφαίος Γερμανός εικαστικός Gregor Schneider, βραβευμένος με Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2001, αναφέρεται στις πολλαπλές όψεις του αστικού τοπίου, σε πόλεις-καταφύγια της φαντασίας, όπου οι έννοιες της παρακολούθησης, του ελέγχου, της ορατότητας και της αναγνώρισης, σε μια εποχή ανησυχητικής διαφάνειας και διαδικτυακής καταγραφής της πραγματικότητας, μοιάζουν να χάνουν, έστω και για λίγο στο έργο του, την κυριαρχία τους. Άλλωστε, όλη η φιλοσοφία του έργου του ισορροπεί στο λεπτό σημείο συνάντησης του ορατού με το αόρατο, καθώς διερευνά τις σχέσεις του ιδιωτικού χώρου με το δημόσιο και της φαντασίας με την πραγματικότητα.

Το πρόβλημα με το σκίαστρο της Ομονοίας είναι ότι εδώ δεν προϋπάρχει της εγκατάστασης   το όριο του αόρατου-ορατού. Ο ευρύτερος κοινωνικός χώρος της πλατείας είναι ήδη διαχυμένος ως ιξώδες ζελέ .Ένας πολτός ακραίων συμπεριφορών , καταστάσεων έντασης προϋπάρχει του Schneider και χρονολογικά τον έχει προλάβει ως εικαστικό. Η ευρύτερη Ομόνοια είναι αισθητικά πιο «εικαστική» με μια οριακή βαναυσότητα , από ότι ο φιλοξενούμενος καλλιτέχνης ίσως νομίζει δηλαδή καλλιτεχνικά τον έχει προσπεράσει προ πολλού.

Διάβασα μια σειρά αντιρρήσεων για την εικαστική αρτιότητα της εγκατάστασης που τεκμηριώνονται στην χονδροειδή όψη της «τέντας» . Η ένσταση μου φαίνεται εύστοχη αλλά νομίζω πως αυτή είναι δευτερεύουσα. Αν η ευρύτερη Ομόνοια ήταν «ορατή» τότε η υποτιθέμενη ανατροπή του χώρου , έστω και μια άστοχη παρέμβαση θα ήταν όντως λειτουργική, ευχάριστη.

Όταν όμως η περιοχή ζει μονίμως ως ζωντανό εργαστήριο ακρότητας, η εγκατάσταση του Geiger είναι αφόρητα αναχρονιστική