Το μελόδραμα ως πολιτικό όχημα

 

«Η εταιρεία μεγάλωσε και εγώ βρέθηκα να μεγαλώνω στην Εκάλη.

Μόνο που αυτή η ευμάρεια ήταν τελικά επιφανειακή - όπως ήταν και της Ελλάδας.Το παραδικαστικό κύκλωμα χτύπησε τους γονείς μου και τους πήρε ό,τι είχαν και δεν είχαν.Έτσι, στα 14 μου βρέθηκα μόνος μου στην Αμερική...." Στέφανος Κασελάκης ( 2023)

Σας είπα ότι θέλω την καρδιά κι όχι την ψήφο σας κι εσείς το πήρατε τοις μετρητοίς» -«Παιδί ήμουν εριφιοτρόφος»,«Φύλαγα κατσικάκια»-«θεωρώ παιδιά μου τους «πλινθορίπτες και τζαμοθρυμματιστές»,  «Εσείς είστε οι Πραίτορες», «Ο Στρατηγός Άνεμος»  Βύρων Πολύδωρας  ( 1997-2007)

Η περίπτωση Κασελάκη δέχεται πολλαπλές κριτικές με βάση επίδικα περιεχομένου και διαδικασιών ( είναι παρείσακτος, βιάζεται, η ιστορία του «μπάζει» , είναι επιφανειακός κλπ. *) Οι κριτικές αυτές δεν αίρουν το γεγονός πως αυτό το υλικό του ( ταχύτητα, επιφανειακότητα, υπερβολή) επιβραβεύεται . Οι ποιότητες της ταχύτητας, της αδρότητας της υπερβολής είναι θεμιτές στο πολιτικό ανταγωνισμό. Βέβαια στο οργανωτικό πλαίσιο του Συριζα , με σοβαρές στοιχήσεις στελεχών ο Κασελάκης δεν έχει τύχη. Όμως η αναστάτωση που προσέφερε δεν είναι ασήμαντη.

Η υποψηφιότητα Κασελάκη χαρακτηρίζεται ως μεταπολιτική δράση , με δυναμική μόνο εξ’ αιτίας της «σύγχρονης» μιντιακής πλατφόρμας της. Εύλογα δημιουργεί συζητήσεις. Όμως τέτοιου τύπου υποψηφιότητα υπήρξε στο παρελθόν στη ΝΔ: Ο Βύρων Πολύδωρας. Η ομοιότητα δεν προκύπτει από ταυτότητα αντιλήψεων ή μέσων προβολής. Η μεγάλη συσχέτιση εδράζεται στο στυλ ύφος  και των δύο που είναι το μελόδραμα.

Η πολιτική φιλοσοφία του μελοδράματος ως πολιτικό ύφος και πολιτιστικό περιβάλλον της πολιτικής  έχει αναλυθεί από τον Α.Γκράμσι.

Υποστηρίζω πως ο Κασελάκης όπως ο Πολύδωρας πριν 25 χρόνια, δημιουργούν εντάσεις γιατί ενσαρκώνουν πολιτικά το μελόδραμα. Ταυτόχρονα ‘όμως η Γκραμσιανή ανάλυση του μελοδράματος προσφέρει μια ευρύτερη οπτική για το ευρύτερο ζήτημα της επικράτησης των διαφόρων θεωριών  μελό σε ένα συγκεκριμένο λαϊκό ακροατήριο.

Ας δούμε τι λέει ο Γκράμσι σχετικά.

«Στις λαϊκές τάξεις υπάρχει ομοίως ο «λόγιος» εκφυλισμός της ζωής, που όχι μόνο δίνεται από τα βιβλία, αλλά επίσης από άλλα μέσα διάδοσης της κουλτούρας και των ιδεών. Η Μουσική του Βέρντι ή καλύτερα το λιμπρέτο και η πλοκή των δραμάτων που συνέθεσε ο Βέρντι, ευθύνονται για μια σειρά «τεχνητών» στάσεων της λαϊκής ζωής , τρόπων σκέψης , ενός στυλ. «Τεχνητό»  ίσως δεν είναι η κατάλληλη λέξη , γιατί στα λαϊκά στοιχεία αυτή η τεχνηκότητα παίρνει απλοϊκές και συγκινητικές μορφές. Το μπαρόκ, το μελοδραματικό φαίνονται σε πολλούς ανθρώπους του λαού , σαν τρόπος του να αισθάνεσαι και να ενεργείς εξαιρετικά μαγευτικός , σαν ένας τρόπος να ξεφεύγεις από κείνο που αυτοί θεωρούν χαμηλό, άθλιο, και περιφρονητικό , για να μπεις σε με σφαίρα πιο εκλεκτών υψηλών αισθημάτων και ευγενικών παθών » Α.Γκράμσι Παρελθόν και Παρόν σ 86.

 

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι μελοδραματικές προτάσεις, δηλαδή τα αδρά μη αυθεντικά αλλά τεχνητά προτάγματα που σκοπεύουν τη  λαϊκή «ψυχή» δεν είναι απλές πρωτογενείς δημαγωγικές εκφωνήσεις, αλλά εμπεριέχουν πολύ επεξεργασμένα δομικά υλικά. Αυτό το πυκνό πολιτικό τεχνούργημα με τα λαϊκά υλικά έχει επίδραση γιατί έλκει ως εξωτερικός ελκυστής και δίνει την ψευδαίσθηση της ανόδου . Το μελόδραμα δεν ξεγελά με μια ανύπαρκτη λαϊκότητα , ως μηχανισμός καθήλωσης, αλλά ευθέως παρέχει ένα όχημα ανόδου. Η εκκεντρική ιστορία του 14χρονου μετανάστη Κασελάκη και οι Ελληνιστικές αναφορές του Πολύδωρα παρέχουν σε όποιον τους πιστεύουν μια πιστοποίηση εξαίρεσης και λαϊκότητας ταυτόχρονα.    

Για τον Γκράμσι η άρση  του  « κινδύνου» του πολιτικού μελό  είναι θεμελιακή και δύσκολη. Υποδεικνύει ένα λεπτεπίλεπτο μηχανισμό αποδόμησης  : τον χειρουργικό σαρκασμό  που δεν είναι ερασιτεχνικός σνομπισμός.  

Η διαφορά σαρκασμού  σνομπισμού είναι πυρηνική

Ουσιαστικά , η διαφορά αυτή,  στοιχειοθετεί και το δυσεπίλυτο πρόβλημα της απεμπλοκής των στρωμάτων χαμηλής οικονομικής και μορφωτικής ταυτοποίησης από της πάσης φύσεως μελοδραματικές αφηγήσεις . Οι καταγγελίες των αυτονόητων «απατών» , τα απλά οικονομίστικα ευχολόγια  φαίνεται να μην αναχαιτίζουν την επίδραση αυτών των ιδεών: ακριβώς ,γιατί εμπεριέχουν το στοιχείο του σνομπ που ο Γκράμσι έχει επισημάνει.

Βέβαια ξέρουμε πως η ανάπτυξη  ενός λεπτού σαρκασμού  ή μιας πολύ επεξεργασμένης ειρωνείας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.

Έτσι στο μελόδραμα Κασελάκη ίσως αξίζει ένα πικρόγλυκο χαμόγελο ( και πολύ του είναι…)

 

·       Μόλις διάβασα και κριτικές απόλυτης συνωμοσίας : Ο Τσίπρας πάει στη Καλιφόρνια , που είναι το κέντρο του Δημοκρατικού Κόμματος. Μετά από συζητήσεις , διατάσσει τους Πολάκη Κασελάκη να οργανώσουν την «κάθοδο» του Κασελάκη. Ο σκοπός είναι διαλυθεί ο Συριζα και να δημιουργηθεί ένα νέο κόμμα με επικεφαλής τον Τσίπρα στα πρότυπα της Wok πλευράς του Δημοκρατικού κόμματος. Λες να;