Η πιο "φυσική" καταστροφή

 

Κατά ύστερη περίοδο της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, συμβαίνουν σοβαρές καταστροφές: Τέμπη, Πυρκαγιές Πλημμύρες . Η πολιτική ανάλυση έχει αποδείξει τις αντίστοιχες ευθύνες της κυβέρνησης για την κάθε καταστροφή.

 Τα Τέμπη αποτελούν μια τυπική πανωλεθρία του επιτελικού κράτους και έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός τεχνολογικού σύγχρονου δυστυχήματος: ανεπαρκής ή ανύπαρκτη διοίκηση , υποτυπώδεις έλεγχοι, ξεχαρβαλωμένη εργασιακή ηθική όλα μαζί σε ένα τεχνολογικό περιβάλλον όπου συνυπάρχουν ασύμμετρα, δομές αρχαϊκής και σύγχρονής τεχνικής. 

Οι πυρκαγιές ήταν πρωτοφανείς σε έκταση και διάρκεια. Οι κυβερνητικές ευθύνες είναι πιο διαχυμένες σε διάφορες πτυχές του μπαρόκ κυβερνητικού σχηματισμού, Ωστόσο η , κοινά παραδεκτή ,καινοφανής συνθήκη της κλιματικής αλλαγής μετριάζει την ένταση της κριτικής .

Οι πλημμύρες όμως έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Αποτελούν ένα  αυθεντικό φυσικό φαινόμενο πακτωμένο στο υποσυνείδητο ως αρχεγονικό συμβάν : ο κατακλυσμός συγκροτεί μια θεμελιακή δομή όλων των θρησκειών και ορίζει αντιλήψεις , τελετές και συμπεριφορές. 

Με την έννοια αυτή , μπορούμε να υποθέσουμε πως η κυβέρνηση μπορεί να διαχειριστεί τις τεχνολογικές καταστροφές ( μόλις προστέθηκε και η υπόθεση Καλατράβα)  και τις πυρκαγιές της κλιματικής κρίσης.

 Όμως,  έστω και αν οριοθετήσει και να επεξεργαστεί ένα πλαίσιο τεχνικών λύσεων για τις πλημμύρες είναι αδύνατο να επέμβει στην αρχεγονική μόχλευση  των συναισθημάτων  και των  βαθύτερων  ψυχικών  ροών  και συμπυκνώσεων  που έχουν διεγερθεί λόγω ενός φαινομένου «κατακλυσμού». Το νερό , η ροή του και οι ενέργειες που μετασχηματίζονται επενεργούν σε ένα βαθύτερο επίπεδο σε αυτό του ιερού -θρησκευτικού.

Είναι ενδιαφέρον πως αντίθετα με την πυρκαγιά , η πλημμύρα «αποκαθιστά» απ’ ευθείας την «φυσική» τάξη: λίμνες παίρνουν  την αρχική τους διάσταση, ρυάκια ξαναβρίσκουν την κοίτη τους, ποτάμια ξαναγίνονται μεγάλα. Με μια έννοια είναι μια φυσική καταστροφή -κάθαρση.

Ο Mircea Eliade γράφει ( 1) 

Οι παραδόσεις του κατακλυσμού συνδέονται σχεδόν όλες με την ιδέα της αναρρόφησης από το νερό και της σύστασης μιας νέας εποχής για μια νέα ανθρωπότητα . Μαρτυράνε μια κυκλική αντίληψη του κόσμου και της ιστορίας : μια εποχή καταργείται με την καταστροφή και αρχίζει μια νέα , εξουσιασμένη από νέους ανθρώπους . Αυτή η κυκλική αντίληψη επιβεβαιώνεται από την σύγκλιση των σεληνιακών μύθων με τα θέματα της πλημμύρας και του κατακλυσμού, αφού η σελήνη είναι το κα’ τ εξοχήν σύμβολο του ρυθμικού γίγνεσθαι , του θανάτου και της ανάστασης. σ 204

 Στις μυθολογίες των περιοχών γύρω στον Ειρηνικό , οι φυλές χρωστάνε συνήθως την καταγωγή τους σε ένα σεληνιακό μυθικό ζώο που γλυτώνει από μια υδάτινη καταστροφή. Ο πρόγονος της φυλής είναι ένας τυχερός ναυαγός ή ο απόγονος του σεληνιακού ζώου που προκάλεσε τον κατακλυσμό.  σ 204

Αντί για την αργή παλινδρόμηση σε υπο ανθρώπινες μορφές ο κατακλυσμός επιφέρει την στιγμιαία αναρρόφηση μέσα στα Νερά, όπου τα «αμαρτήματα» εξαλείφονται και μια νέα ανθρωπότητα , ανανεωμένη ξαναγεννιέται. Σ.205 

Δεν είναι περίεργο πως πλημμύρες περισσότερο από τις άλλες φυσικές καταστροφές έχουν επιδράσει τόσο πολύ στην πολιτική. 

Το 202 οι εκλογές θα γίνονταν στις 22 Σεπτεμβρίου και στις δημοσκοπήσεις ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος είχε μείνει δέκα μονάδες πίσω από τον υποψήφιο της Κεντροδεξιάς, Έντμουντ Στόιμπερ, που υποσχόταν οικονομική ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Στα μέσα Αυγούστου ξεσπούν στη Σαξωνία της ανατολικής Γερμανίας οι πλημμύρες του αιώνα. Δεκάδες τα θύματα, τεράστιες οι καταστροφές. Η Δρέσδη, η αποκαλούμενη «Φλωρεντία του Βορρά», βυθίζεται στη λάσπη. Ο Στόιμπερ δεν κρίνει σκόπιμο να τροποποιήσει το πρόγραμμά του για να επισκεφθεί τη Σαξωνία. Ο Σρέντερ μέσα σε 24 ώρες απαθανατίζεται στην πρώτη γραμμή με αδιάβροχο και γαλότσες, συντονίζοντας τους πάντες και υποσχόμενος βοήθεια στους πληγέντες. Το αποτέλεσμα ήταν μία μεγάλη εκλογική νίκη τον Σεπτέμβριο, την οποία ούτε οι ίδιοι οι σοσιαλδημοκράτες δεν είχαν προβλέψει τον Ιούλιο. «Schröder at his best», θα σχολιάσει αργότερα ο ραδιοφωνικός σταθμός Deutschlandfunk.

Όταν ο τυφώνας Κατρίνα, κατηγορίας 5, έπληξε τη νότια ακτή των ΗΠΑ στις 29 Αυγούστου του 2005, η «Big Easy» (προσωνύμιο της Νέας Ορλεάνης), μέρος της οποίας ήταν χτισμένο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, βυθίστηκε στο χάος και 1.833 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, οι περισσότεροι στην πόλη.

Μετά τη ρήξη ενός φράγματος, ολόκληρες γειτονιές πλημμύρισαν. Η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα δραματική στη Lower Ninth Ward, τη φτωχότερη συνοικία της πόλης, χτισμένη σε μια λεκάνη, με την πλειοψηφία των κατοίκων της μαύρους.

Τότε ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο νεώτερος είχε αποφασίσει να μεταβεί αεροπορικώς στη Λουιζιάνα για να δει από ψηλά το μέγεθος της καταστροφής. Το προεδρικό αεροπλάνο Air Force One δεν προσγειώθηκε. Η φωτογραφία που δείχνει τον Μπους να κοιτάζει την κατεστραμμένη περιοχή από το παράθυρο του αεροπλάνου έγινε γρήγορα το σύμβολο μιας κυβέρνησης αποκομμένης από την πραγματικότητα. Ο Μπους έχασε πανηγυρικά τις επόμενες εκλογές.

Από τις 14 Ιουνίου έως τον Οκτώβριο του 2022,  οι πλημμύρες στο Πακιστάν σκότωσαν 1.739 ανθρώπους και προκάλεσαν 14,9 δισεκατομμύρια δολάρια  ζημιές και 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια οικονομικές απώλειες. Οι άμεσες αιτίες των πλημμυρών ήταν πιο έντονες από τις συνηθισμένες βροχοπτώσεις μουσώνων και λιώσιμο των παγετώνων που ακολούθησαν ένα ισχυρό κύμα καύσωνα, που και τα δύο συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.

Η πλημμύρα ήταν η πιο θανατηφόρα πλημμύρα στον κόσμο από τις πλημμύρες της Νότιας Ασίας το 2020 και χαρακτηρίστηκε ως η χειρότερη στην ιστορία της χώρας. Καταγράφηκε επίσης ως μια από τις πιο δαπανηρές φυσικές καταστροφές στην παγκόσμια ιστορία

Στις 25 Αυγούστου 2022, το Πακιστάν κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω των πλημμυρών. Εντός αυτής της έκτακτης κατάστασης  ο χαρισματικός Ίμαραν Καν, που απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του μέσω πρότασης μομφής τον Απρίλιο του 2022.  κατηγορήθηκε σύμφωνα με τους αντιτρομοκρατικούς νόμους. Ο ίδιος κατηγόρησε την αστυνομία και το δικαστικό σώμα για κράτηση και βασανισμό βοηθού. Τον Οκτώβριο του 2022, ο Khan αποκλείστηκε από την Εκλογική Επιτροπή του Πακιστάν από το να αναλάβει καθήκοντα για την τρέχουσα θητεία της Εθνοσυνέλευσης του Πακιστάν, σχετικά με την υπόθεση αναφοράς Toshakhana. Τον Νοέμβριο, επέζησε από απόπειρα δολοφονίας κατά τη διάρκεια μιας πολιτικής συγκέντρωσης στο Wazirabad, Punjab. Οι πλημμύρες επιτάχυναν την πολιτική του έξωση.

Θα έχει ενδιαφέρον , άραγε την επόμενη εβδομάδα θα δούμε την επίδραση των πλημμυρών στις εκλογές; Οι οιωνοί μας ειδοποιούν πως θα έχουμε αλλαγές ή μεγάλη επιτάχυνση των αλλαγών.

(1) Mircea Eliade : Πραγματεία πάνω στην Ιστορία των Θρησκειών.